حق مرتهن نسبت به ملک مرهونه چیست؟/شرایط+قوانین
حق مرتهن نسبت به ملک مرهونه چیست؟/شرایط+قوانین
قبل از توضیح در این مورد لازم می دانم معنی و مفهوم رهن را برای شما عزیزان توضیح دهم…و در ادامه به موضوع اصلی که حق مرتهن نسبت به ملک مرهونه چیست؟ می پردازم….
با ما همراه باشید….
رهن چیست؟
رهن یعنی به گرو گذاشتن مالی از طرف مدیون به طلبکار در واقع مال وثیقه دین قرار میگیرد.
عقد رهن چه عقدی است ؟
مطابق با ماده 771 قانون مدنی :
رهن عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه یا ضمانت به طلبکار می سپارد رهن دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن می‌گویند .
مثلا : شخصی به منظور اخذ وام ، سند ملکی خود را در بانک (به عنوان وثیقه عودت وام ) بگذارد و وامی تحت عنوان ( خرید خانه یا ملک و تعمیرات وبرای هر نیاز شخصی … ) بگیرد.
رهن یکی از عقود معین است، که می بایست علاوه بر وجود شرایط اساسی صحت معامله مذکور در ماده 190 قانون مدنی ،شرایط دیگری را نیز دارا باشد.
از جمله این شرایط قبض مال مرهونه توسط مرتهن (شخصی که رهن به نفع او می باشد،به عبارت بهتر رهن گیرنده) می باشد.همچنین مورد رهن می بایست الزامآ مالیت داشته باشد و متضمن منفعت عقلایی ومشروع بوده باشد وهمچنین قابلیت نقل و انتقال داشته باشد.
حق مرتهن نسبت به ملک مرهونه چیست؟/شرایط+قوانین
شرایط مال مرهون
ازجمله شرایط مال مرهونه موارد ذیل است :
۱-عین مال مرهونه باید ملک بوده و قابل فروش باشد.
در اینخصوص ذیل ماده 773 قانون مدنی آمده است:
“هر مالی که قابل نقل و انتقال قانونی نیست نمی تواند مورد رهن واقع شود.”
زیرا هدف از رهن این است که در صورت عدم تادیه دین از جانب راهن یا اعسار وی ،مرتهن مال مرهون را بفروشد و از قیمت آن طلب خود را وصول نماید.
ماده ۷۷۱ تا ماده ۷۹۴
شایان ذکر است مالی که ذاتا قابل فروش است اما به موجب مقررات خاصی برای مدت معین نقل و انتقال آن ممنوع گردد را می توان به رهن گذارد.
۲-مال مرهون باید عین معین یا کلی در معین باشد:
باید توجه داشت که رهن دادن دین ، منفعت و کلی ما فی ذمه باطل است.بنابر این اگر مالک یک خانه،صرفا منافع خانه را به رهن گذارد،یا اگر راهن طلبی را که از دیگری دارد رهن قرار دهد ، رهن باطل است.
ماده ۷۷۴ قانون مدنی می گوید:
“مال مرهون باید عین معین باشد و رهن دین و منفعت باطل است.”
انواع رهن
در قانون مدنی پس از برشمردن ویژگی های عقد رهن، انواع آن را هم برشمرده است که عبارتند از:
| 1- رهن تصرف : مال مورد رهن بعد از اینکه به رهن گیرنده تحویل داده می شود ، در تصرف او می ماند و او از منافع مال مورد رهن می تواند استفاده کند . |
| 2- رهن قرارداد : همان عقد رهن است که در قانون از آن بحث شده است و در مقابل رهن قضایی به کار می رود . |
| 3- رهن قضایی : مقداری از مال یا اموال محکوم علیه که به موجب قرار تامین دادگاه توقیف می شود . |
| 4- رهن مستعار : در صورتی که کسی مال فرد دیگری را عاریه بگیرد و آن را به شخص سومی به رهن بدهد ، به آن رهن مستعار می گویند . |
| 5- رهن قطعی : در مقابل سند بیع شرط ، رهن و معاملات با حق استرداد استعمال شده است . |
| 6- رهن دین و منفعت : بر اساس ماده 744 قانون مدنی ، رهن دادن دین و منفعت باطل است . بنابراین رهن دین و منفعت را نمی توان یکی از انواع رهن دانست . |
| 7- رهن مضاف : رهن دوم را رهن مضاف می گویند . سند رهن دوم را در رهن مضاف ، سند متمم می نامند |
| 8- رهن مکرر : رهن بعد از رهن اول را رهن مکرر می نامند . |
بیشتر بخوانید:ابطال سند رهنی
حق مرتهن نسبت به ملک مرهونه چیست؟/شرایط+قوانین
منظور از رهن،وثیقه
قراردادن مال، نزد مرتهن می باشد.تا هرگاه راهن دین خودش را پرداخت نکرد، مرتهن نیز بتواند از محل فروش آن استیفای طلب خود را بنماید.و چنانچه مورد رهن قابل نقل و انتقال نبوده باشد،مقصود از رهن حاصل نخواهد شد.
فروش مال مرهونه از نظر حقوقی:
راهن در رهن نمیتواند تصرفاتی کند که منافی حق مرتهن باشد مگر به اذن او مثلا راهن حق فروش مال مرهونه را نخواهد داشت مگر اینکه طلبکار یا مرتهن این فروش را اجازه دهد یا با پرداخت دین خود فک رهن کند .
آیا فروش مال مرهونه جرم است؟
فروش مال مرهونه باعث خروج آن از مالکیت خریدار نخواهد شد ولی مطابق ماده 1 قانون مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری دادگاه راهن را که با علم به رهن گذاشتن مال خود ، مال مرهونه را بفروشد به تحمل حبس و پرداخت جزای نقدی محکوم خواهد کرد.
آیا مال رهنی را می توان به رهن گذاشت؟
راهن می تواند مال مرهونه را نیز برای دیون دیگر خود به رهن گذارد که آن را رهن مکرر می گویند و مطابق توافق طرفین باید مشخص شود که مرتهنین در عرض یکدیگر باشند و یا در طول یکدیگر.
شرط وکالت برای فروش مال مرهونه
این شرط به این معنی است که راهن و مرتهن با هم شرط می کنند که چنانچه راهن طلب خود را به طرف مقابل پرداخت نکرد، مرتهن وکالت دارد مال مرهونه را فروخته و طلب خود را بردارد.
شرط سلب حق فروش از مرتهن
قانون مدنی درباره این شرط می گوید:
“اگر شرط نشده باشد که مرتهن حق فروش عین مرهونه را ندارد ، باطل است “
همانطور که پیداست این شرط برای آن است که از راهن سوء استفاده نشده و از ضرر زدن به وی جلوگیری شود. بنابراین طبق قانون وجود این شرط باطل است .
حق مرتهن نسبت به ملک مرهونه چیست؟/شرایط+قوانین
شرط تعلق منافع رهن به مرتهن
در ماده 786 قانون مدنی آمده است:
منافع رهن و افزایش احتمالی آن اگر حاصل شود درصورتیکه متصل باشد جزء رهن و در صورت منفصل بودن به راهن تعلق دارد. مگر اینکه غیر از این مورد توافق شده باشد.بنابر این ماده یکی از شروط صحیح ضمن عقد رهن ، تعلق منافع رهن به مرتهن است . البته در صورتی که این منافع از مال مورد وثیقه جدا نشود مگر اینکه دو طرف قرارداد به شکل دیگری توافق کنند .
جهت مشاوره حقوقی ،با وکیل حقوقی متخصص و یا وکیل ملکی و وکیل قرارداد با مجموعه گروه وکلای حکمت تماس بگیرید.
