دفاع از اتهام انتسابی چگونه است

چنانچه شاکی شخصی را به عنوان متهم معرفی کند و یا در خلال روند تحقیقات مقدماتی، شخصی به عنوان متهم شناسایی شود، مطابق مقررات قانون آیین دادرسی کیفری، آن شخص می بایست نزد مراجعه قضایی احضار شود.

حال پس از احضار دو حالت بوجود می آید. یا این شخص دعوت مراجع قضایی را انجام می دهد و یا اینکه از حضور نزد مراجع قضایی خودداری می نماید که نتیجه آن جلب شدن می باشد. در هر حال زمانی که متهم نزد مقام قضایی حاضر شد، مقام قضایی وظیفه دارد اتهام متهم را به وی تفهیم نماید؛ در نتیجه کلیدی ترین مبحث در ابتدای جلب شدن متهم و یا حضورش نزد مراجعه قضایی، مبحث «تفهیم اتهام» می باشد.

حال سوالی که پیش می آید این است که، دفاع از اتهام انتسابی چگونه است؟ پاسخ به این سوال را در مقاله قرار داده ایم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

دفاع از اتهام انتسابی چگونه است

تفیهم اتهام عبارت است از:

اعلام رسمی عمل یا اعمال مجرمانه به متهم از سوی قاضی تحقیق (حسب مورد دادیار تحقیق یا بازپرس) به زبان و شیوهایی که نظر به وضعیت حاضر هر متهم، برای او قابل درک بوده است.

پس از تفهیم اتهام؛ شخص مظنون یا مشتکی عنه، تبدیل به متهم می شود.

مقام قضایی در تحقیقات مقدماتی موظف به جمع آوری دلائل، ادله یا مدارک علیه متهم بوده و می بایست زمینه اجرای عدالت را میان طرفین شکایت فراهم نماید.

در نتیجه شخص احضار شده که از طرف شاکی، ادعایی بر علیه او مطرح گردیده، می بایست با توجه به اصل برائت، فرصت کافی برای ارایه دفاعیات خود داشته باشد.

تفهیم اتهام به این علت ضروری است که،

از یک جهت امکان رد اتهام یا اتهامات منتسب را برای متهم فراهم می نماید و از سوی دیگر قاضی تحقیق را مجاز می نماید که به اقدامات ضروری و از جمله اصدار قرارهای تأمینی، متوسل گردد.

به نظر می رسد مطابق اصول و قواعد حاکم برقانون آیین دادرسی کیفری اخیر التصویب، یکی از بدیهی ترین حقوقی که برای متهم پیش بینی شده است، علم و اطلاع وی از اتهام انتسابی است و رعایت این حق مستلزم تفهیم اتهام با تمام دلائل اقامه شده و موجود در پرونده می باشد و بدون رعایت این حق دفاعی متهم، می توان اظهار نمود که علاوه بر محرز بودن تقصیر مقام قضایی امر تحقیق (دادیار تحقیق یا بازپرس)، ادامه تحقیقات مقدماتی باطل و فاقد اثر قانونی خواهد بود.

به عنوان مثال، پس از تفهیم نمودن اتهام و عدم وجود دلایل کافی علیه متهم، صدور قرار تأمین کیفری وجاهت قانونی ندارد.

شیوه تفهیم اتهام چگونه است؟

مقام قضایی امر تحقیقی (دادیار تحقیق یا بازپرس)، در ابتدا می بایست مشخصات دقیق هویتی متهم و آدرس پستی او را سؤال و در صورت مجلس درج نماید و به متهم تذکر داده که در صورت کتمان حقیقت و اعلام آدرس واهی، احضاریه به همان محل ارسال خواهد شد.

شایان ذکر است که استعلام آدرس دقیق متهم، باعث می گردد که اوراق احضاریه سریعتر ابلاغ شوند و این موضوع مانع از اطاله تحقیقات می گردد. سپس مقام قضایی می بایست اتهام و دلایل اقامه شده را به طور صریح به متهم، تفهیم نموده و سپس روند تحقیقات ادامه پیدا خواهد کرد.

توضیح آنکه در تفهیم اتهام، ذکر کلی مصادیق قانونی جرم انتسابی صحیح و قانونی نبوده بلکه مقام قضایی امر تحقیق می بایست جرایم ادعایی را به تفکیک تشریح و تفهیم نماید. همچنین دلایل ارائه شده و سایر مستندات یا شهود معرفی شده یا محل تحقیقات محلی (در صورت وجود تحقیق محلی) یا نوع وسایل کشف شده را به طور کامل به متهم معرفی نموده تا متهم بتواند به درستی از خود دفاع نماید.

در تفهیم اتهام، مقام قضایی می بایست سؤالاتی را طرح نماید که صریح، کوتاه، مفید، روشن و مرتبط با موضوع باشد و از طرح سؤالات تلقینی (یعنی کسی را وادار به گفتن کلامی کردن) و اغفال، اکراه و اجبار متهم اجتناب نمایند.

چنانچه متهم از دادن پاسخ به سوالات امتناع کند، امتناع او در صورت مجلس درج می شود. البته قانون آیین دادرسی کیفری اخیر التصویب، به صراحت یا حتی ضمنی اعلام نکرده است که این سکوت متهم را باید به عنوان اماره ای له یا علیه محسوب نمود.

در سیستم قضایی کشور ایران، متهم در مرحله تفهیم اتهام منحصرا به سؤالات پاسخ می دهد و ظاهر امر نشان دهنده این است که متهم حق دخالت در تحقیقات مقدماتی را نداشته، اما این امر خالی از ایراد نبوده، چرا که در این مرحله هم نحوه اطلاع متهم از محتوای پرونده در هاله ای از ابهام می باشد و نیز وی از حضور مؤثر وکیل بی بهره است که این مسائل مغایر با اصل تساوی سلاحها و از جمله تضمینات مهم تحقیقات و محاکمه منصفانه است.

در صورت نیاز به مشاوره حقوقی  با وکیل کیفری، وکیل پایه بک دادگستری ، با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.