خلع ید چیست؟شرایط -مراحل آن -تفاوت آن با تصرف عدوانی و تخلیه

در مقاله “خلع ید چیست؟شرایط -مراحل آن -تفاوت آن با تصرف عدوانی و تخلیه” برآنیم تا جهت آگاهی بیشتر به شما عزیزان اطلاعاتی در این زمنیه داده شود پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

دعوای خلع ید زمانی مطرح می شود که شخصی به صورت غیر قانونی ملکی را تصرف نموده و مالک ملک، قصد اخراج و رفع تصرف آن شخص از ملک خود را داشته باشد.

خلع ید چیست؟شرایط -مراحل آن -تفاوت آن با تصرف عدوانی و تخلیه

خلع ید دعوایی است که مالک یک مال غیر منقول، مانند مغازه و آپارتمان و … علیه متصرف غیر قانونی یا غاصب مطرح می کند تا ملک را از تصرف او خارج کند این نوع دعوی در امور حقوقی مطرح می شود. لازمه ی طرح دعوی خلع ید، مالک رسمی بودن خواهان است و چنانچه به جای سند رسمی، قولنامه یا مبایعه نامه داشته باشید نمی توانید دادخواست خلع ید بدهید.  تخلیه ملک مشاع

خلع ید چیست؟

خلع ید در لغت به معنای چیزی را از دست کسی درآوردن. به سلطه کسی بر چیزی خاتمه دادن است. خاتمه و پایان دادن به سلطه و تسلط کسی که با قهر، غلبه و عدوان ( یعنی زور و اجبار ) در ملک دیگری اعم از زمین و خانه و یا آپارتمان و یا مغازه، غصب و تصرف نموده است.

مفهوم حقوقی خلع ید 

دعوایی است که از ناحیه مالک یک مال غیر منقول ( مثل زمین، خانه، مغازه ) بطرفیت متصرف غیر قانونی مال خود، آن دعوا را اقامه می نماید و از مرجع صالح می خواهد که به روند تصرف غیر مجاز متصرف پایان بخشیده و ملک وی را از تصرف او خارج کرده و  به وی تحویل نماید.

مفهوم لغوی غصب 

غصب در لغت به معنای گرفتن و اخذ چیزی از دیگری است.

مفهوم غصب در قانون مدنی

ماده 308 قانون مدنی در رابطه با غصب بیان داشته که: غضب استیلاء بر حق غیر است به نحو عدوان به عبارتی اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز قانونی در حکم غضب است.

سایر استنادات قانونی …

مواد 313 و 314 و 582 الی 584 قانون مدنی در باب غصب

نحوه دعوای خلع ید از غاصب چگونه است؟مستاجر-پیمانکار

نحوه طرح دعوی اینگونه است مالک با در دست داشتن سند مالکیت به دادگاه محل وقوع مال مراجعه می کند و با تنظیم دادخواست به طرفیت متصرف مال (زمین – مغازه – آپارتمان …) را مطالبه می کند.

دعوی خلع ید مشاعی چیست؟ (ورثه ای)

ملک مشاع ملکی است که بین دو یا چند نفر مشترک باشد، و هر یک از شرکاء در جزء به جزء ملک مشاعی سهم دارند و شریک هستند ( منظور کوچکترین ذره ملک مشاء ) و هیچ شریکی بدون اذن سایر شرکاء، حق تصرف در مال و ملک مشاعی را ندارد که ملک مشاعی می تواند شامل ملک مشاعی تجاری و مسکونی باشد از جهت قوانین در این دو مورد تفاوتی نیست.

در مال مشاع چون تمامی شرکا یا ورثه در زره زره مال شریک هستند در نتیجه هریک از شرکا که در خارج از سهم خود تصرفی کند متصرف غیر قانونی محسوب خواهد شد و مالک قسمت تصرف شده می تواند در خواست خلع ید کند بنابراین مطابق قانون اجرای احکام در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتی از ملک صادر شود از تمام ملک خلع ید می شود ولی تصرف محکوم له در ملک مطابق مقررات املاک مشاعی است یعنی فقط در سهم خودش است.

انواع دعوی خلع ید 

الف: خلع ید از املاک غیر مشاعی

در این نوع خلع ید ،دادگاه مکلف است پس از تخلیه ملک، آن را تحویل مالک بدهد .

ب: خلع ید در املاک مشاعی

در این نوع خلع ید دادگاه ملک را از تصرف شریک مشاعی ، خارج نموده ، و تحویل هیچ یک از مالکین ملک مشاعی نمی دهد تا آنها بین خود تعیین تکلیف نمایند ( به عبارتی یا ملک را به فروشند و یا تصمیم دیگری بگیرند )

ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی 

در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتی دیگر از ملک مشاع صادر می شود از تمام ملک خلع ید می شود ، ولی تصرف محکوم له در ملک خلع ید شده ، مشمول مقرارت املاک مشاعی می شود.

آیا اجرای حکم خلع ید مانع افراز است  

صدور حکم خلع ید ملازمه ای با افراز آن نخواهد داشت چون تصرفات محکوم له شامل همان مقررات املاک مشاعی است.

مدت صدور حکم  

در حکم خلع ید غاصب 20 روز مهلت تجدید نظر دارد و برای صدور حکم خلع ید مدت زمان دقیقی تعیین نشده است و ممکن است چند ماه زمان ببرد.

مدت اجرای حکم 

در صورتی که حکم صادره مبنی بر رفع تصرف باشد بلافاصله به دستور مرجع صادر کننده حکم توسط اجرای دادگاه یا ضابطین دادگستری اجرا خواهد شد و درخواست تجدیدنظر مانع آن نخواهد شد در صورت فسخ رای اقدامات اجرایی به دستور دادگاه به حالت قبل بر می گردد .

رای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور 

بموجب قانون مدنی عقد وقف صرفاً بوسیله شهادت شهود قابل اثبات نیست، از این رو بدیهی است که غاصبیت ید متصرف به‌ عنوان مالکیت با سبق تصرف بوسیله شهادت شهود قابل اثبات است.

شرایط طرح دعوی خلع ید :

1.تصرف متصرف بر ملک غاصبانه ( غیر قانونی ) باشد

مثلا اگر متصرف مستاجر باشد و یا ملک را از مالک قانونی آن خریداری کرده باشد، علیه او نمی توان دادخواست خلع ید در محکمه تقدیم نمود

2. طرح کننده دعوی خلع ید می بایست مالک رسمی ملک باشد .

به عبارتی سند رسمی تک برگی و یا منگوله دار داشته باشد پس کسی که با مبایعه نامه و قولنامه مالک ملک میباشد ، نمی توانید دادخواست خلع ید علیه متصرف بدهد

3.خلع ید در اموال غیر منقول مصداق دارد

اموال غیر منقول اموالی هست که نقل و جابجایی آن به راحتی مقدور نباشد و یا مستلزم خرابی محل آن باشد مثل زمین و بناء و…

تفاوت خلع ید و تصرف عدوانی

این تفاوت‌ها عبارتند از:

1- دعوای تصرف عدوانی برای اموال غیر منقول قابل طرح است . دعوای خلع ید هم برای اموال منقول هم غیر منقول قابل طرح است.

2- دعوای تصرف عدوانی را می توان خارج از نوبت رسیدگی کرد. اما دعوای خلع ید را نمی‌توان خارج از نوبت رسیدگی نمود.

3- در دعوای خلع ید حتما باید حکم قطعی صادر شود تا حکم لازم الاجرا شود. در دعوای تصرف عدوانی قبل از قطعیت حکم هم می شود آنرا به موعد اجرا گذاشت.

4- تفاوت مهم دیگر بین دعاوی تصرف عدوانی و خلع ید این نکته است که دعاوی تصرف، دعاوی غیر مالی هستند و هزینه دادرسی آن‌ها نیز مانند دیگر دعاوی غیرمالی خواهد بود. اما هزینه در دعوای خلع ید، بر اساس قیمت منطقه ای ملک مشخص خواهد شد.

.

5- همانطور که در مبحث پیش ذکر شد، در دعاوی سه گانه سبق تصرف باید مورد اثبات قرار گیرد. اما در خلع ید، برخلاف دعاوی مربوط به تصرف لازم است تا مالکیت فرد مورد اثبات قرار بگیرد.

این مقاله ها را مطالعه کنید:

نمونه دادخواست خلع ید ملک مشاعی 

جلوگیری از حکم خلع ید

خلع ید ملک ورثه ای/صفر تا 100/1 +1نمونه دادخواست

 تفاوت دعوی خلع ید با تخلیه ید 

بهتر است بدانیم که؛ دعوای خلع ید با دعوای تصرف عدوانی و تخلیه ید متفاوت است زیرا منشا دعوای خلع ید، غصب است و هیچ قراردادی بین مالک و متصرف وجود ندارد بنابراین در مورد ملکی است که مورد تصرف غیرقانونی شخص دیگر قرار گرفته باشد و بخواهیم غاصب را از ملک اخراج کنیم.

در تخلیه ید، قرارداد وجود دارد اما با وصف اینکه مدت اجاره پایان پذیرفته، مستاجر حاضر به تخلیه ملک نیست.

جهت مشاوره حقوقی با وکیل حقوقی، وکیل پایه یک دادگستری و وکیل ملکی با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.