تعیین خواسته و بهای آن
در دعاویی حقوقی برای اینکه موضوع خود را برای دادگاه توضیح دهیم و به اصطلاح عامیانه متقاضی چیزی باشیم این امر در قالب خواسته تعریف می شود و دادگاه مطابق همین خواسته رای نهایی را صادر می نماید لذا برای اینکه با تعریف خواسته و مفهوم آن و همچنین چگونگی تعیین و کاربرد آن شوید در صورت تمایل می توانید تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
خواسته چیست؟
موضوع یا موضوعاتی را که خواهان یا مدعی حق از دادگاه می خواهد تا بدینوسیله طرف مقابل خود را محکوم کند مثل الزام به تنظیم سند رسمی -مطالبه وجه
تعیین خواسته:
- مهم‌ترین قسمت تنظيم دادخواست است که خواسته‌ی خواهان از دادگاه باید به‌طور دقیق و صریح در این قسمت درج شود
- میزان خواسته در تعیین مرجع صالح رسیدگی و محاسبه هزینه دادرسی و قابلیت تجدیدنظر و فرجام رای می باشد.
- بهای خواسته باید مقطوع و منجز معین شود و در صورتی که میزان آن دقیقا معین نباشد می توان فعلا آن را موقتا مقوم و حساب نمود
تفاوت خواسته و بهای خواسته :
خواسته موضوع و مطالباتی اس که خواهان دعوی آن را از دادگاه می خواهد ، و بهای خواسته مبلغ و یا ارزشی است که خواهان براساس آن میزان خواسته خود را تقویم و حساب می کند و بر اساس آن هزینه دادرسی را پرداخت می کند
بطور مثال مطالبه چک به میزان 500 میلیون تومان – در اینجا مطالبه چک خواسته است و به میزان 500 میلیون تومان بهای خواسته است
ضمانت اجرای مشخص نبودن دادخواست:
مشخص نبودن خواسته در دادخواست، باعث توقیف دادخواست می‌شود در این صورت با فرستادن اخطار رفع نقص با مهلت 10 روزه از سوی مدیر دفتر از خواهان خواسته می‌شود که خواسته‌ی خود را در دادخواست درج نماید و اگر خواهان در مهلت مذکور ده روزه چنین نکند دادخواست با قراری که مدیر دفتر صادر می نماید رد می‌شود(قرار رد دادخواست ، این قرار ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در همان دادگاه می باشد که نظر دادگاه قطعی است.)
نحوه تعیین بهای خواسته:
مطابق با ماده ۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی:بهای خواسته در دعاوی مالی به شرح ذیل تعیین می‌شود
- اگر خواسته پول رایج ایران باشد، بهای آن همان مبلغ مورد مطالبه است
- اگر خواسته پول خارجی باشد، ارزیابی آن به نرخ رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ تقدیم دادخواست، بهای خواسته محسوب می‌شود (بنابراین در مواردی که خواسته پول خارجی (ارز) است بهای خواسته بر مبنای نرخ رسمی اعلامی از سوی بانک مرکزی ایران تعیین می شود و همچنین در مواردی که خواسته مطالبه سکه میباشد مانند صد سکه بهار ازادی، در این مورد نیز بهای خواسته براساس نرخ رسمی اعلامی بانک مرکزی تعیین می شود)
** نکته حائز اهمیت در این مورد این است که در مواردی که بهای خواسته از طرف بانک مرکزی اعلام می شود،خوانده نمی تواند به بهای خواسته اعتراض نماید.
در دعوای چند خواهان که هر یک قسمتی از کل را مطالبه می‌کنند، بهای خواسته مساوی است با حاصل جمع تمام قسمت‌هایی که مطالبه می‌شود.
در دعاوی راجع به منافع و حقوقی که باید در موارد معین استیفا یا پرداخت شود، بهای خواسته عبارت است از حاصل جمع تمام اقساط و منافعی که فرد خود را ذی حق در مطالبه آن می‌داند و در صورتی که حق نامبرده محدود به زمان معین نبوده یا مادام‌العمر باشد، بهای خواسته مساوی است با حاصل جمع منافع 10 سال یا آنچه را که ظرف 10 سال باید استیفا کند. ( استیفا یعنی گرفتن ، دریافت کردن)
در دعاوی راجع به اموال، بهای خواسته همان مبلغی است که خواهان در دادخواست معین کرده است و خوانده تا اولین جلسه دادرسی به آن ایراد یا اعتراض نکرده است؛ مگر اینکه قانون ترتیب دیگری معین کرده باشد.
تعیین خواسته غیرمالی:
اگر خواسته غیرمالی باشد، فقط خواسته باید تعیین شود اما اگر خواسته مالی باشد، علاوه بر خواسته باید بهای خواسته نیز معین شود، مگر اینکه تعیین بهای خواسته ممکن نباشد.
اعتراض به بهای خواسته:
اعتراض به بهای خواسته در صورتی مورد توجه قرار می‌گیرد که:
- اولا تا نخستین جلسه دادرسی عنوان شده باشد.
- ثانیاً: با توجه به مقررات مواد ۲۲۱ و ۲۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی در قابلیت تجدیدنظر و عندالاقتضا فرجام رأی موثر باشد.
- ثالثاً: علاوه بر دو شرط مزبور شرط سومی را نیز باید افزود و آن اعلام بهای مورد نظر خوانده (حداقل تعیین‌کننده مراحل بعدی) است. بنابراین چنانچه خوانده به موجب لایحه‌ای که به نخستین جلسه دادرسی تقدیم می‌کند، منحصراً به بهای خواسته اعتراض کند یا با وجود حضور در نخستین جلسه دادرسی و اعتراض، بهای مورد ادعای خود را اعلام نکند، دادگاه نباید به آن اعتنا کند.
مطابق ماده 98 قانون ایین دادرسی دادگاه ها در امور مدنی :
خواهان در تمامی مراحل و مقاطع دادرسی می تواند خواسته خود را کاهش داده لکن تنها تا پایان جلسه اول دادرسی می تواند خواسته خود را افزایش دهد یا نحوه دعوا یا درخواست را تغییر دهد مشروط بر اینکه با دعوی طرح شده مربوط بوده و منشائ واحدی داشته باشد.
در قانون شوراهای حل اختلاف نیز تعیین خواسته و بهای آن تقریبا به مانند قانون ایین دادرسی دادگاه ها در امور مدنی می باشد
مطابق تبصره ماده 9 قانون شورا های حل اختلاف:
بهای خواسته بر اساس نرخ واقعی آن تعیین می گردد،چنانچه نسبت به بهای خواسته بین اصحاب دعوی اختلاف حاصل شود و اختلاف موثر در صلاحیت شورا باشد، یا قاضی شورا نسبت به ان تردید کند قبل از شروع رسیدگی راسآ یا با جلب نظرکارشناس ،بهای خواسته را تعیین می نماید.
تنها تفاوت قانون شورا با قانون ایین دادرسی دادگاه ها در امور مدنی در این است که قاضی شورا می تواند راسا به بهای خواسته اعتراض نماید در صورتی که در دادگاه اعتراض به بهای خواسته از حقوق خوانده می باشد و قاضی این اختیار را ندراد که راسآ به بهای خواسته اعتراض نماید.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل حقوقی ، وکیل ملکی، وکیل قرارداد، وکیل پایه یک دادگستری با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.
