انواع خیارات در بیع

خیار مجلس

بر اساس ماده 397 قانون مدنی :

“هر یک از متبایعین بعد از عقد فی‌المجلس و مادام که متفرق نشده‌اند اختیار فسخ معامله را دارند.”

به بیان دیگر خیار مجلس، حق فسخی است که بر اساس آن، هریک از طرفین قرارداد ، مادامی که مجلس عقد پابرجاست و هیچ یک از طرفین متفرق نشده‌اند، اختیار فسخ معامله یا قرارداد را دارند.

منظور آن است که دو طرف معامله در همان محلی که حضور دارند اقدام به فسخ قرارداد بکنند.

به‌طور مثال امکان دارد خریدار خودرو نتواند مبلغ مورد نیاز برای خرید خودرو را تأمین نماید یا اینکه خودروی دیده شده را دوست نداشته باشد و به این جهت می تواند در همان محل از خیار مجلس برای فسخ قرارداد خرید خودرو استفاده نماید.

این مطلب را از دست ندهید:

خیار مجلس چیست ؟

شروع و پایان خیار مجلس در قانون:

پس از تحقّق معامله براى هریک از فروشنده و خریدار تا زمانى که طرفین از یکدیگر جدا نشده‌اند، ثابت است.

***بنابراین، حقّ خیار با انعقاد معامله، آغاز و با جدا شدن دو طرف معامله از یکدیگر، پایان مى‌یابد.

خیار حیوان

بر اساس ماده 398 قانون مدنی :

“اگر مبیع حیوان باشد مشتری تا سه روز از حین عقد اختیار فسخ معامله را دارد.”

خیار حیوان یکی از انواع خیار فسخ است که :

در معامله ای که مبیع آن حیوان باشد، کاربرد دارد و به خریدار فرصت داده می شود که از تاریخ عقد تا سه روز می تواند معامله را به استناد این خیار فسخ نماید.

خیار تاخیر ثمن

خیار تأخیر عبارت است از تسلّط فروشنده بر فسخ عقد پس از سه روز در صورتی که خریدار در این مدّت بهای کالا را نپردازد.

برابر ماده 402 قانون مدنی:

«هر گاه مبیع عین خارجی و یا در حکم آن بوده ( مثل خودرو ) و برای تأدیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین اجلی معین نشده باشد، اگر سه روز از تاریخ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد، بایع مختار در فسخ معامله می شود.»

این مطلب را از دست ندهید:

خیار تاخیر ثمن

شرایط ایجاد خیار تاخیر ثمن

• مبیع عین خارجی یا در حکم آن باشد. ( مثل خودرو ، خانه و …. )
• تادیه ثمن و تسلیم مبیع موجل نباشد. ( زمانی تعیین نشده باشد . )
•  تسلیم مبیع و ثمن هیچ کدام انجام نشده باشد.
•  باید سه روز از تاریخ بیع بگذرد و هنوز نه مبیع تسلیم شده و نه ثمن تادیه شده باشد.

بنابراین علاوه بر اجبار خریدار و استفاده از حق حبس، فروشنده می تواند به دلیل تاخیر مشتری در پرداخت ثمن و با رعایت شرایط خاص ، عقد بیع را فسخ نماید . این حق را در اصطلاح خیار تاخیر ثمن مي گويند.

خیار شرط

خیار شرط یکی از مفاهیم حقوقی رایج در قراردادهای متداول بین مردم می باشد.

این مقاله را مطالعه کنید:

خیار شرط در قانون مدنی-بسیار مهم و کاربردی/با 1مثال

بر اساس ماده 399 قانون مدنی:

“…در عقد بیع (و سایر عقود قانونی مثل صلح واجاره و…)، ممکن است شرط شود که در مدت معین برای بایع(فروشنده) یا مشتری (خریدار)یا هر دو، یا شخص خارجی، اختیار فسخ معامله، باشد به این شرط خیار شرط می گویند.”

مثال: در مبایعه نامه قید گردد…فروشنده ظرف 1 ماه از تاریخ انعقاد عقد، حق فسخ قرارداد را دارد .

خیار غبن

بر اساس ماده 416 قانون مدنی :

“هر یک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از علم به غبن میتواند معامله را فسخ کند.”

غبن در لغت به معنای فریب دادن،اختیار داشتن می باشد.

***فرد متضرر می تواند پس از اطلاع از غبن، از طریق ارسال اظهارنامه و یا هر راه دیگری، اقدام به فسخ قرارداد نماید و تایید فسخ را از دادگاه بخواهد.

***دراین دعوا خواهان کسی است که ضرر کرده و قرارداد را فسخ نموده و خوانده طرف مقابل قرارداد می باشد .

این مقاله را مطالعه کنید:

خیار غبن در معامله ملک-شرایط/کاربردی**

خیار عیب

یکی از انواع خیارات ، خیار عیب است که در قانون مدنی ذکر شده و بدان معناست که بر اساس آن در صورت معیوب بودن شیء مورد معامله، خریدار حق برهم زدن معامله را دارد.

گاهی اتفاق می‌افتد که شخص مالی را معامله می‌نماید و پس از معامله متوجه می‌شود که مالی که خریداری نموده سالم نیست و به اصطلاح معیوب است.

در چنین مواردی قانونگذار برای تضمین حقوق متضرر از معامله، اختیار فسخی را پیش‌بینی نموده که به خیار عیب مشهور است.

خیار عیب چیست ؟

طبق ماده 422 قانون مدنی:

“اگر بعد از معامله ظاهر شود که مبیع ، معیوب بوده مشتری مختار است در قبول مبیع معیوب یا اخذ ارش یا فسخ معامله”

خیار رویت و تخلف وصف

بر اساس ماده 410 قانون مدنی که در خصوص خیار تخلف از وصف بیان میدارد :

“هر گاه کسی مالی را ندیده و آن را فقط به وصف بخرد، بعد از دیدن اگر دارای اوصافی که ذکر شده است نباشد مختار می شود که بیع را فسخ کند یا به همان نحو که هست قبول نماید.”

خیار رویت و تخلف وصف چیست؟موارد قانونی/کاربردی/

خیار تدلیس

هرگاه یکی از طرفین معامله یا قرارداد ،با عملیات فریبکارانه از جمله اینکه:

1- عیبی که در ملک یا مال وجود داشته و آنرا پوشانده است .

بطور مثال :ماشینی فروخته شده باشد که قبلا واژگون شده ( چپی) و لکن فروشنده آن را مخفی نموده باشد.

2- یا وصف و امتیاز غیر واقعی و موهومی مربوط به ملک یا مال را بیان نماید.

و این عملیات فریبکارانه موجب فریب طرف مقابل شود و در نتیجه آن، خریدار و معامله کننده تصمیم و رغبت بر خرید و یا انعقاد معامله بگیرد و بدینوسیله دچار خسران و ضرر مالی شود، کسی که متضرر شده است (ذینفع)، حق فسخ قرارداد را دارد.

خیار تدلیس چیست ؟شرایط تحقق آن -کاربردی و به زبان عامیانه1

خیار تبعّض صفقه

خیار تبعّض صفقه یکی از اختیارات فسخ معامله است که طرفین می توانند معامله یا قرارداد را توسط این خیار منحل نمایند در ادامه مقاله می توانید با ما همراه باشید.

خیار تبعض صفقه به چه معناست ؟

خیار تخلف شرط

هرگاه شرطی ضمن عقد به نفع یکی از متعاملین شرط شده باشد،

در صورت تخلف از این شرط، مشروط له (کسی که شرط به نفع اوست) با حدود و شرایطی می‌تواند معامله را فسخ نماید.

این نوع حق فسخ در فقه خیار اشتراط هم نامیده شده است.

خیار تخلف از شرط

در صورت نیاز به مشاوره حقوقی با وکیل حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری ، وکیل قرارداد گروه وکلای حکمت لطفا  با شماره های 09120170676 -09123439500 تماس حاصل نمایید.