معامله نسبت به مال در رهن-شرایط/کاربردی*

معامله نسبت به مال در رهن-شرایط/کاربردی*

وضعیت حقوقی معاملات نسبت به مال مرهونه، با توجه به رواج رهن در جامعه، از جمله مسائل مهم حقوقی در کشورمان می‌باشد. قانون‌گذار ایران حکم تصرفات راهن در مال مرهونه را به اجمال در مواد 793 و 794 قانون مدنی بیان نموده است.در این مقاله پس از توضیحات درخصوص رهن و شرایط آن توضیحات جامعی درخصوص معامله نسبت به مال در رهن-شرایط/کاربردی* خواهیم آورد.

رهن چیست؟

عقد رهن چه عقدی است ؟

مطابق با ماده 771 قانون مدنی :

رهن عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه یا ضمانت به طلبکار می سپارد رهن دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن می‌گویند .

مثلا : شخصی به منظور اخذ وام ، سند ملکی خود را در بانک (به عنوان وثیقه عودت وام ) بگذارد و وامی تحت عنوان ( خرید خانه یا ملک و تعمیرات وبرای هر نیاز شخصی … ) بگیرد.

آیا مال مرهونه را می  توان اجاره یا منتقل کرد ( آیا می توان مال مرهونه را فروخت؟)

بعد از تحقق عقد رهن مدیون یا راهن همچنان بر مال خود سلطه مالکانه دارد بنابراین راهن می تواند منافع ملک خود را اجاره دهد.

بیشتر بخوانید:ابطال سند رهنی

فروش مال مرهونه از نظر حقوقی:

راهن در رهن نمیتواند تصرفاتی کند که منافی حق مرتهن باشد مگر به اذن او مثلا راهن حق فروش مال مرهونه را نخواهد داشت مگر اینکه طلبکار یا مرتهن این فروش را اجازه دهد یا با پرداخت دین خود فک رهن کند .

آیا فروش مال مرهونه جرم است؟

فروش مال مرهونه باعث خروج آن از مالکیت خریدار نخواهد شد ولی مطابق ماده 1 قانون مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری دادگاه راهن را که با علم به رهن گذاشتن مال خود ، مال مرهونه را بفروشد به تحمل حبس و پرداخت جزای نقدی محکوم خواهد کرد.

 آیا مال رهنی را می توان به رهن گذاشت؟

راهن می تواند مال مرهونه را نیز برای دیون دیگر خود به رهن گذارد که آن را رهن مکرر می گویند و مطابق توافق طرفین باید مشخص شود که مرتهنین در عرض یکدیگر باشند و یا در طول یکدیگر.

آیا راهن می تواند در عقد رهن تصرف کند؟

راهن نمیتواند در رهن تصرفی کند که منافی حق مرتهن باشد یعنی نمیتواند مال رهنی را تخریب کند ولی می تواند تصرفاتی کند که برای رهن نافع باشد.

به رهن گذاشتن مال غیر چگونه است ؟

مدیون باید مالک مالی باشد که به رهن می گذارد ولی اگر مال دیگری را به رهن گذارد این عقد بدون اذن مالک فضولی است و باید به این رعن رضایت دهد بنابراین بعد از رضایت مانند زمانی است که کسی مال خود را وثیقه دین دیگری قرار داده است.

رهن عاریه ای چیست؟

از کجا بفهمیم سند در رهن بانک است؟

خریدار باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه و از سند آن استعلام کند بنابراین حتی الامکان توصیه می شود از معاملات ملکی که در رهن است خود داری کنید و اگر طالب انعقاد عقد هستید حتما در قرارداد تصریح کنید تا از مخاطرات آینده به اطلاع طرفین مخصوصا خریدار رسیده باشد.

وضعیت حقوقی معامله نسبت به مال در رهن در حقوق ایران

اکثر حقوقدانان به تبع از نظریه مشهور فقها در مورد انتقال عین مرهونه توسط راهن از ماده مزبور، حکم عدم نفوذ را استنباط کرده اند. بر این اساس، فروش مال مرهون هر چند متضمن شرطی دایر بر حفظ حقوق رهنی مرتهن باشد، غیرنافذ است و بر مبنای چنین معامله ای تا وقتی که اجازه مرتهن تحصیل نگردیده یا از مال مورد رهن فک رهن به عمل نیامده است، متهد را نمی توان ملزم به انجام امری نمود که منحصرا از آثار اختصاصی معامله نافذ است.

در فقه امامیه و عامه نیز سه نظریه در این مورد وجود دارد. برخی تصرفات ناقل عین مرهونه را نیازمند اذن یا اجازه مرتهن دانسته اند و برخی صحیح می دانند و برخی هم این گونه معاملات را باطل می دانند. فقهایی که آن را صحیح می دانند، ضرر مرتهن، ملاک اعتبار و یا عدم اعتبار بیع عین مرهونه تلقی می شود. از این روی چنانچه بیع مرهونه ضرری برای مرتهن نداشته باشد، صحیح خواهد بود.

جهت مشاوره حقوقی ،با وکیل متخصص و یا وکیل ملکی و وکیل پایه یک دادگستری با مجموعه گروه وکلای حکمت تماس بگیرید.