دعوای ابطال سند، مالی است یا غیر مالی؟
دعوای ابطال سند، مالی است یا غیر مالی؟
دعوای ابطال سند از جمله دعاوی است که هم می‌تواند بصورت مالی مطرح شود و هم یک بصورت غیر مالی .
فهرست مطالب این مقاله
در این مقاله به تعریف دعوای ابطال سند و اینکه در چه مواقعی این دعوا، مالی می باشد و در چه مواقعی غیر مالی محسوب می‌شود، خواهیم پرداخت.
تعریف دعوای ابطال سند مالی
دعوای ابطال سند دعوایی است که :
“در آن شخصی که خواهان دعوا می‌باشد به دنبال باطل کردن یک سند مالکیت در خصوص خانه و زمین یا املاک دیگر است.”
دعوای ابطال سند مالکیت، هنگامی مطرح می‌شود که :
بطور مثال سند مالکیت تنظیم شده در پی معامله ای صوری و غیر واقعی تنظیم گردیده باشد و طرفین معامله قصد واقعی برای انتقال موضوع معامله را نداشته باشند.
از دیگر موارد مطرح شدن دعوای ابطال سند مالکیت، آن است که معامله از لحاظ قانونی یکی از شرایط اساسی صحت معاملات در قانون مدنی و سایر قوانین را نداشته باشد و در اصطلاح قانونی باطل و کان لم یکن تلقی گردد.
بطور مثال : معامله دارای جهت نامشروع باشد و به منظور انجام کار خلاف قانون صورت بپذیرد. مانند داد و ستد و خرید و فروش کردن انگور به منظور درست کردن شراب با آن ها.
بیشتر بدانید:دعوی ابطال سند مالکیت
از موارد دیگر باطل بودن معامله، می‌توان به عدم اهلیت طرفین معامله و همچنین نرسیدن آنها به سن قانونی برای انعقاد معامله اشاره نمود.
همچنین اگر یکی از طرفین معامله دیگری را اجبار به انعقاد آن بنمایند ؛ چنانچه بعد از اینکه اجبار مرتفع شد ، شخصی که مجبور به انعقاد معامله شده است اجازه صحت آن معامله را صادر نکند ، معامله باطل تلقی خواهد شد.
در بعضی موارد نیز با اینکه علی الظاهر از لحاظ شرایط اولیه انعقاد معامله مشکلی وجود ندارد و معامله صحیح می‌باشد. لکن امکان دارد بعداً مشخص شود که معامله به صورت معامله معارض انجام پذیرفته است و یا معامله دارای نوعی کلاهبرداری و در اصطلاح غش در معامله بوده است که این گونه معاملات نیز بنا بر حکم قانون باطل می‌باشند.
در تمامی این موارد شخصی که از وقوع معامله فاقد شرایط قانونی متضرر شده باشد، می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و درخواست ابطال سند مالکیت متعلق به طرف مقابل را که به موجب معامله‌ای باطل و یا خلاف قانون، مالک مال شده است از دادگاه بخواهد.
در تمامی این مواردی که آورده شد، موضوع معامله معمولاً یک ملک از قبیل خانه یا زمین یا آپارتمان و یا یک مال منقول مثل ماشین، ضبط صوت، لباس، گوشی همراه و یا کامپیوتر و غیره است.
***و از آنجایی که موضوع این معاملات اموال دارای ارزش مادی و قابل تقویم به پول می‌باشد، دعوای ابطال سند راجع به آنها نوعی دعوای مالی محسوب شده و هزینه دادرسی قابل پرداخت در دادگاه برای چنین دعاویی معادل هزینه دادرسی دعاوی مالی محاسبه می‌شود.
بیشتر بدانید:نمونه دادخواست ابطال سند مالکیت ماده 147 و 148 قانون ثبت
تعریف دعوای ابطال سند غیر مالی
همانطور که پیشتر نیز بیان شد دعوای ابطال سند غیر مالی دعوایی است که موضوع آن مال به خصوصی نباشد.
دعاوی از قبیل هبه یعنی هدیه کردن اشیا به دیگران، صلح بلاعوض اموال و اشیا مختلف و انتقال آنها به دیگران بدون دریافت بهایی خاص، قرارداد وکالت و یا عاریه دادن شیی به دیگری، همه از قراردادهایی هستند که معمولاً مال خاصی در آنها رد و بدل یا خرید و فروش نمی‌شود و موضوع اصلی آنها مالی نمی باشد .
چنانچه این گونه عقود بدون اجازه هر یک از طرفین از طرف آنها منعقد شود، هرگونه سندی که مبنی بر منعقد شدن چنین عقودی باشد ، از طرف شخصی که متضرر شده است قابل ابطال است.
نحوه اقدام جهت ابطال انواع مختلف سند
از نظر قانونی اسناد به دو دسته
- سند رسمی
- سند غیر رسمی تقسیم می‌شوند.
اسناد رسمی به اسنادی گفته می‌شود که :
“در دفاتر ثبت اسناد و یا اداره ثبت اسناد و املاک به ثبت رسیده است.”
این گونه اسناد دارای احکام و شرایط خاص قانونی خود می‌باشند و امکان انکار و تردید مفاد و امضا و هر آنچه که مربوط به آن‌هاست وجود ندارد و معمولا تنها در صورت اثبات جعلی بودن این اسناد، می‌توان تقاضای ابطال آنها را از دادگاه صالح مطرح نمود.
این در حالی است که در خصوص اسناد عادی می‌توانیم به راحتی ادعای انکار و تردید مفاد و امضای مربوط به آن را بنماییم. از این جهت تقاضای ابطال این گونه اسناد از لحاظ قانونی، با مراحل ساده تری همراه است.
نحوه رسیدگی به دعوای ابطال سند در دادگاه
دعوای ابطال سند در دادگاه ابتدا به ساکن منوط است به اثبات هرگونه جعل یا خدشه‌ای که به مفاد سند و اعتبار آن وارد می‌باشد.
زیرا سندی که از لحاظ میزان اعتبار حقوقی و صحت مندرجات مشکلی نداشته باشد را نمی‌توان باطل نمود و باید طبق مفاد آن عمل کرد.
اثبات تقلب در خصوص نحوه انعقاد قرارداد زمینه ساز صدور سند ، از طریق آوردن شهود و نظر کارشناسان خبره ی دادگستری امکان پذیر می‌باشد.
اثبات جعلی بودن سند و یا اضافه شدن و کم شدن چیزی از مفاد آن نیز با استفاده از نظر کارشناسان خبره موضوع جعل و تعیین کننده ی جاعل امکان‌پذیر می‌باشد.
ثابت نمودن حجر یکی از طرفین معامله، از راه آزمایش‌های مخصوص جهت تعیین رسیدن یا نرسیدن فرد به رشد کافی برای انجام معاملات که توسط ماموران و کارشناسان دادگاه انجام می‌شود ممکن می‌باشد.
فایده و نتیجه ی بحث تشخیص مالی بودن و غیر مالی بودن دعوای ابطال سند
فایده تشخیص این بحث که دعوای ابطال سند چه هنگامی مالی و چه هنگامی از نوع غیر مالی است؛ معمولا در تشخیص و تعیین میزان بهای خواسته و همچنین هزینه دادرسی که باید بابت این دعوا پرداخت بشود، موثر می‌باشد.
هزینه دادرسی در دعاوی مالی وابستگی زیادی به ارزش مال موضوع دعوا دارد و معمولاً با توجه به آن تعیین می‌شود و متغیر است.
اما در دعاوی غیر مالی معمولا یک نرخ ثابت و یا با تغییرات جزئی برای هزینه دادرسی دعوا، تعیین می‌شود.
برای افزایش دانش و آگاهی خود در خصوص تشخیص انواع دعاوی غیر مالی و مالی و تفاوت آنها با یکدیگر و همچنین آثار دعوای ابطال سند در خصوص انواع مختلف اسناد، با وکیل حقوقی و وکیل ملکی گروه وکلای حکمت، تماس حاصل نمایید .
