پرداخت ضرر و زیان ناشی از فسخ معامله

پرداخت ضرر و زیان ناشی از فسخ معامله

فسخ معامله و مطالبه ضرر و زیان از سوی زیان دیده، یکی از موارد مهم و دغدغه ای است که احتمالا طرفین قرارداد با آن مواجه می شوند.

فلذا زیان‌دیده علاوه بر فسخ معامله، با توجه به برخی از مقررات قانونی مانند (ماده‌ی 386 قانون مدنی و نیز بر مبنای قواعد عام مانند قاعده‌ی لاضرر، غرور و مانند آن) ، حق مطالبه‌ی ضرر و زیان را نیز دارد.

فسخ معامله

منشاء حق فسخ معامله ممکن است :

• 1- قانونی
• 2- و یا قراردادی باشد .

1- حق فسخ قانونی زمانی است که :

قانونگذار در قانون مواردی را پیش بینی نموده که بموجب آن یکی از طرفین و یا هر دو طرف، می توانند معامله را فسخ نمایند .

بطور مثال : یکی از طرفین و یا هر دو آنها می توانند بموجب خیارات پیش بینی شده در قانون، معامله را فسخ نمایند .

مثل وجود خیار غبن،خیار عیب،خیار تدلیس و …اگر یکی از مواردی که در قانون به متعهدله حق فسخ معامله را میدهد موجود باشد، حق فسخ ثابت است حتی اگر در قرارداد قید نشده باشد.

2- حق فسخ قراردادی زمانی است که :

طرفین ضمن قرارداد با هم توافق می نمایند که تحت شرایطی و در صورت عدم اجرای تعهدات معامله از ناحیه یکی از طرفین، طرف دیگر می تواند معامله را فسخ نماید.

نکته حائز اهمیت این است که :

چنانچه به موجب قانون، طرفین حق فسخ نداشته و این حق در قرارداد نیز پیش بینی نشده باشد، مطابق اصل لزوم قراردادها، این معامله قابل فسخ نمی باشد .

مبنای فسخ معامله

• فسخ به جهت موارد مندرج در ماده 396 قانون مدنی ( بطور مثال : فسخ به جهت وجود خیارات قانونی در قرارداد مثل خیار عیب و خیار غبن و…)
• یا فسخ معامله به جهت مندرج نمودن شرط فسخ در قرارداد . بطور مثال در قرارداد قید شود که فروشنده یا خریدار می توانند ظرف مدت 1 ماه قرارداد را فسخ نمایند.

مقالات ذیل را مطالعه نمایید .

بهترین وکیل فسخ قرارداد

فسخ قرارداد به جهت تخلف از خیار شرط

آثار فسخ قرارداد

اثر فسخ ناظر به آینده می باشد؛

بدین معنا که تعهدات قبل از فسخ همچنان نافذ و معتبر می باشد و لکن تعهدات طرفین ناظر بر  آینده (بعد از زمان فسخ) از بین می رود.

بطور مثال:

چنانچه شما خانه‌ای را خریداری نموده اید و بعد از سه ماه از تاریخ انعقاد عقد، قرارداد آن به دلایلی فسخ می شود ، در این فرض، استفاده‌ی شما از خانه و منافع آن ظرف مدت این سه ماه ( قبل از زمان فسخ قرارداد ) کاملا معتبر و دارای وجاهت قانونی می باشد .

و لکن بعد از اعمال حق فسخ، تصرفات شما در این ملک دیگر قانونی نمی باشد .  بعبارتی وضع معامله و طرفین قرارداد، به حالت سابق (پیش از انعقاد قرارداد) بازمی گردد.

انواع فسخ و شرایط آن

فسخ از لحاظ لغوی:

به معنای منحل کردن و از بین بردن قرارداد با اراده طرفین قرارداد یا به حکم قانون می‌باشد.

خیار فسخ به دو جهت، بوجود می‌آید:

الف- با توافق طرفین قرارداد:

ضمن توافق طرفین قرارداد، امکان دارد این حق برای یکی از طرفین و یا هر دو طرف قرارداد در نظر گرفته شده باشد.

ب- به حکم قانونگذار:

قانونگذار در صورت احصاء شرایط خاص و به‌منظور جلوگیری از ضرر بیشتر طرفین قرارداد، به آنها اختیار فسخ معامله را می‌دهد. که یکی ازین موارد مصرح قانونی وجود خیارات در قرارداد می باشد .

که قانونگذار در ماده 396 قانون مدنی به ذکر 10 نوع از این خیارات (حق فسخ) پرداخته و لکن عملاً 12 نوع خیار وجود دارد.

بمنظور آگاهی و درک بیشتر این مقاله توصیه می شود مقالات ذیل را مطالعه نمائید .

ضررو زیان فسخ معامله ( صفر تا صد )

نمونه دادخواست فسخ معامله و استرداد ثمن معامله 

نمونه رای تایید و اعلان فسخ 

ضرر و زیان فسخ معامله ملک

بدلیل وجود اصل لزوم در قراردادها بدون وجود دلیل نمی توانید قرارداد را فسخ نمایید، مگر این حق ضمن قرارداد ،برای یکی از طرفین و یا هر دو طرف قرارداد ،شرط شده باشد .

• چنانچه در قرارداد حق فسخ برای یکی از طرفین و یا هر دو طرف قرارداد ، بدون تعیین خسارت در نظر گرفته شده باشد، دیگر امکان مطالبه خسارت وجود نخواهد داشت.
• چنانچه در صورت پیش بینی حق فسخ در قرارداد و در نتیجه اعمال آن برای یکی از طرفین خسارتی تعیین شده باشد، قاضی می بایست به همان میزان توافق شده حکم به پرداخت خسارت صادر نماید که به اینگونه خسارات (وجه التزام یا خسارات قراردادی) می گویند

این مطلب را از دست ندهید

فسخ معامله به جهت 10  نوع خیار قانونی آثار و شرایط 

• وجه التزام قراردادی، می بایست بصورت متعادل تعیین شود .

چنانچه وجه التزام بصورت متعادل تعیین نشود، اینگونه وجه التزامات به استناد قانون باطل می باشد .

بطور مثال : برای یک خانه 1 میلیاردی 10 میلیارد تومان خسارت وجه التزام قرار دهند .

• نکته ای حائز اهمیت دیگر این است که :

معنای فسخ و باطل کردن قرارداد و هم چنین آثاری که بر هر کدام ازین معانی بار می شود، متفاوت بوده و این در حالیست که اکثر افراد این دو مفهوم را به یک معنی برداشت می کنند .

آثار فسخ معامله

اثر فسخ قرارداد ناظر به آینده است و نسبت به گذشته، اثری ندارد.

عقد از زمان انشای فسخ منحل شده و آثار آن قطع شود.بنابراین منافع مورد معامله اصولا تا زمان فسخ، متعلق به کسی باشد که به واسطه عقد مالک شده است( خریدار)؛

لکن به دلیل اینکه نمائات و منافع متصله‌ را نمی‌توان از مورد معامله جدا نمود، می‌گوییم منافع منفصله آن تا زمان فسخ متعلق به کسی است که به واسطه عقد مالک شده و پس از فسخ، مورد معامله و منافع آن متعلق به کسی است که به واسطه فسخ مالک شده است ( فروشنده) .

جهت مشاوره حقوقی ،با وکیل حقوقی وکیل یا وکیل قرارداد  وکیل ملکی با مجموعه گروه وکلای حکمت تماس بگیرید.