دعوی ابطال قرارداد/شرایط+نکات حقوقی

دعوی ابطال قرارداد/شرایط+نکات حقوقی

قراردادهایی که بین افراد تنظیم می شود باید بر اساس قوانین و مقررات موجود تدوین شود تا دارای ضمانت اجرایی قانونی و حقوقی باشد و در صورتی که قرارداد به صورت قانونی منعقد نشود مشکلات و مسائل حقوقی بسیاری را در پی خواهد داشت.

بر این اساس معاملات منعقده میان افراد به سه دسته معامله صحیح، غیر نافذ و باطل تقسیم میشود.

در اینجا لازم می دانم که برای روشن شدن موضوع درباره قرارداد و مطالب مرتبط با آن توضیحاتی در ذیل بیاورم.

قرارداد چیست؟

قرارداد یا پیمان به توافق دو اراده در جهت ایجاد یک اثر حقوقی را گویند.

به عبارت دیگر هرگاه جهت به وجود آمدن یک اثر حقوقی همچون خرید، اجاره و نیاز به تراضی ضروری دو اراده باشد، عقد محقق می‌گردد.

ماده ۱۸۳ قانون مدنی عقد را چنین تعریف نموده‌ است:

در ادامه تعریفی از فسخ وانفساخ قرارداد و بطلان قرارداد ذکر می کنیم:

فسخ قرارداد به چه معناست؟

فسخ به معنی بر هم زدن معامله می باشد و به طرفین یک عقد لازم تعلق می گیرد.فسخ قرارداد به‌ موجب شروطی که از قبل در قرارداد ذکرشده است امکان‌پذیر است.

این فسخ می‌تواند یک‌طرفه و یا دوطرفه باشد که در اصطلاح به آن شرط فسخ یا خیار فسخ گفته می‌شود.

به‌طور مثال شما در قرارداد ملک خود شرط می‌کنید که اگر فروشنده تا مدت یک ماه بعد از خرید ملک، قیمت کل ملک را پرداخت نکند، معامله فسخ خواهد شد.

عقد لازم نیز عقدی است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ (بر هم زدن) آن را نداشته باشند مگر در موارد معین.

منظور از موارد معین، خیاراتی است که در قانون پیش بینی شده است.

خیار نیز حق است و به معنی اختیار بر هم زدن عقد لازم است، از سوی صاحب خیار.

دعوی ابطال قرارداد/شرایط+نکات حقوقی

انفساخ چیست؟

انفساخ در واقع از بین رفتن خود به خودی قرارداد است.

گاهی ممکن است به ‌حکم قانون این اتفاق بیافتد و رضایت طرفین اهمیتی نداشته باشد و گاهی نیز با رضایت هر دو طرف و یا شروطی خاص این اتفاق خواهد افتاد.

مثلاً در قرارداد ذکر می‌شود که اگر یکی از اقساط ملک پرداخت نشود، به‌صورت خود به خودی معامله فسخ خواهد شد.

انفساخی که ناشی از حکم قانونگذار است .

این نوع انفساخ سببی قرادادی ندارد بلکه به حکم صریح قانون گذار ایجاد می شود.

مانند: اگر مبیع پیش از تسلیم به خریدار، بدون تقصیر و اهمال از سوی بایع تلف شود، بیع منفسخ و ثمن باید به مشتری مسترد گردد.

بطلان قرارداد چگونه است؟

از دلایل بطلان یک قرارداد می توان به موارد زیر اشاره کرد :

عین یا مورد مورد معامله:

هر معامله‌ ای یک موضوع دارد که به آن، مورد معامله گفته می‌ شود.

موضوع معامله گاه یک عمل و گاه یک مال است؛ یعنی در اثر یک قرارداد، گاه برای طرفین تعهدی برای انجام یک کار به‌وجود می آید (مثل اینکه فردی انجام کاری را برای دیگری تعهد کرده باشد.) و گاه تعهد برای تسلیم یک مال ایجاد می‌شود. (زمانی است که ملکی خربداری می شود که تسلیم ملک به خریدار مورد معامله و موضوع آن است)

موضوع معامله خواه تعهد به انجام یک کار باشد و خواه تعهد به تسلیم یک مال، باید خالی از ابهام و معلوم باشد. در غیر این صورت معامله باطل خواهد بود.

دعوی ابطال قرارداد/شرایط+نکات حقوقی

معاملات قابل ابطال و غیرنافذ

همان گونه که در مفهوم معاملات غیرنافذ ذکر شد، معاملات غیر نافذ که معیوب هستند با رد فرد دارای حق رد، ابطال می گردند و از این رو مثل آن است که از ابتدا توافقی بین طرفین به وجود نیامده است. از این رو نه در گذشته و در حال و در آینده هیچ اثر حقوقی ندارند. موارد زیر معاملات غیرنافذ می باشد.

• معاملات اکراهی: هرگاه فردی در اثر تهدید و ترس اقدام به انعقاد قراردادی نماید نسبت به او معامله غیرنافذ خواهد بود و از این رو این فرصت را خواهد داشت که در آینده و در زمانی که اسباب تهدید برداشته شد، معامله را ضمن رد کردن ابطال نماید.
  
• معاملات فضولی: هر گاه بر روی مال غیر بدون رضایت مالک یا بدون مجوز، معامله ای به وجود آید،معامله فضولی شناخته می شود.
• 
• معاملات صغیر ممیز: صغیر ممیز فردی است که به سن بلوغ (دختران ۹ سال و پسران ۱۵ سال تمام قمری) نرسیده اما قدرت تشخیص امور مالی و ارزش های اقتصادی را می داند.
• 
• معاملات سفیه در امور مالی: سفیه فردی است که مجنون نیست اما قدرت تشخیص ارزش مالی امور را ندارد. از این رو معاملات و قراردادهای مالی او غیرنافذ است.

ابطال معامله و مطالبه خسارت

اگر معامله بنا به دلایلی مثل فضولی بودن ، مستحق للغیر بودن ، عدم اهلیت یا سایر دلایل باطل باشد در صورت عدم آگاهی نسبت به بطلان معامله ، خسارت قابل مطالبه است لکن در صورت علم به بطلان معامله خسارتی از جهت بطلان و انحلال معامله قابل مطالبه نیست.

اگر در قرارداد برای ابطال قرارداد ، مبلغی در نظر گرفته شده باشد همان مبلغ قابل مطالبه است. به این مبلغ که در قرارداد میزان آن به روشنی مشخص است ، وجه التزام میگویند. ولی اگر میزان خسارت در قرارداد تعیین نشده باشد میتوانید دادخواست مطالبه خسارت تقدیم کنید و خسارت وارده را مطالبه نمایید.

دعوی ابطال قرارداد/شرایط+نکات حقوقی

دادگاه صالح جهت طرح دعوی ابطال

دادگاه صالح جهت طرح دعوی ابطال معامله، اگر موضوع معامله مال غیر منقول باشد، دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول است و در غیر این صورت دادگاه محل اقامت خوانده صالح خواهد بود.

مالی یا غیر مالی بودن دعوای ابطال معامله

این دعوا، دعوایی مالی بوده و محتاج پرداخت هزینه  دادرسی دعوای مالی می باشد.