املاک اوقافی

وقف از جمله عقودی می باشد که شرایط و مقررات آن برای تشکیل و انعقاد عقد وقف، به طور خاص در قانون بیان شده است و به همین علت به صرف ایجاب و قبول تشکیل نمی گردد بلکه می بایست مال موضوع وقف، به قبض و اقباض سازمان اوقاف و متولی آن داده شود.املاک اوقافی به املاکی گفته می شود که در اختیار اداره اوقاف بوده ولی قابل خرید و فروش می باشد، ولی شرایط خرید و فروش آنها با املاک شخصی متفاوت است.

وقف چیست ؟

وقف در لغت به معني ايستادن و ساكن و حبس كردن است.

و در اصطلاح فقه، يعني حبس مايملك و جلوگيري از انتقال آن به ديگري، چه از راه فروش و چه از راه بخشش و در مقابل منافع و سود حاصل از آن را در راه خداوند قرار دادن است.

مطابق با ماده 55 قانون مدنی :

 عین مال حبس و منافع آن تسبیل (جریان یافتن) شود.

مقصود از حبس عین جدا ساختن ملک (فک ملک) از دارائی مالک و مصمون داشتن آن از نقل و انتقال است.

انواع وقف چیست؟

وقف خاص:

استفاده‌کنندگان از موقوفه، اشخاص، اقشار یا گروه خاصی‌‌اند؛ همانند وقف مالی که برای استادان یا دانشجویان یک دانشگاه خاص یا دانش‌آموزان یک مدرسه مشخص است.

وقف عام:

استفاده کنندگان از آن مال موقوفه، شخص یا گروه خاصی نیستند بلکه وقف برای مصلحت عموم، مانند مساجد، بیمارستان‌ها یا مردم یک شهر است.

این مقاله را مطالعه کنید:

الزام به تنظیم سند رسمی ملک وقفی

آیا توقیف ملک وقفی امکان پذیر است؟

شرایط و ویژگی املاک اوقافی چیست؟

این اموال باید دارای شرایط زیر باشد:

1-مال قابل رویت و عینی باشد (منافع یا دیون نباشد)

2-ملک متعلق به واقف کننده باشد.

3-باید دارای منفعت حلال و منفعت آن متعلق حق غیر که مانع از تصرف است،نباشد.

بهتر است بدانیم :

به کسی که مال خود را وقف می کند «واقف»گویند و کسی که وقف به نفع او ایجاد می گردد را «موقوف علیه» می نامند و اگر ایشان چند نفر باشند «موقوف علیهم» نامیده می شوند و کسی که اداره کردن امور موقوفه را بر عهده می گیرد «متولی» محسوب و امر اداره کردن موقوفه را «تولیت» می گویند.

املاک اوقافی چیست؟

املاک اوقافی به این معنی نیست که اگر آن را خریداری کردید در آینده شخصی به عنوان مدعی بتواند آن را از شما بگیرد.این املاک دارای سند هستند و هیچ مشکلی هم برای خرید و فروش، رهن و اجاره و حتی ساخت‌وساز در زمین آن‌ها وجود ندارد. این املاک دارای سند اوقافی هستند که البته تفاوت‌هایی با سند ملکی دارد.املاک اوقافی نسبت به سایر املاک هزینه ی پایین تری دارند . یکی از مزایای سند اوقافی می‌تواند برای افرادی باشد که بودجۀ کمی دارند؛

در واقع یکی از تفاوت‌های این سند با سند ملکی این است که نه تنها بدون مجوز امکان خرید و فروش ندارد، بلکه دربارۀ هر گونه تغییری در این خصوص باید چندین مرحله با حضور در   سازمان اوقاف پیموده شودمالی که قرار است وقف شود، اعم از منقول یا غیرمنقول به اصطلاح حبس می‌شود یعنی تا ابد و برای همیشه غیرقابل انتقال و متعلق به امر خیر و نیکوی مورد نظر واقف است و منافع آن نیز به منظوری که واقف قبل از وقف در نظر گرفته، هزینه می‌شود؛ بنابراین عین مال موقوفه غیرقابل نقل و انتقال، خرید و فروش، هدیه، صلح و… است.

برای مثال شخصی که مالک یک قطعه زمین کشاورزی است، آن را وقف می‌کند و چنین مقرر می‌دارد منافع زمین مذکور به بیماران سرطانی تعلق یافته بنابراین تا ابد و برای همیشه انتقال زمین مذکور غیرممکن است و اگر کسی مبادرت به نقل وانتقال تمام یا بخشی از آن کند، آن معامله باطل است، اما چنانچه شخصی مطابق با مقررات قانونی و تحت نظر متولی و ناظر موقوفه، مثلا مبادرت به انعقاد قرارداد اجاره بخشی از منافع موقوفه مذکور کند، چنانچه 500متر از زمین مورد اشاره را به مدت5 سال با اجاره‌بهای مشخص برای زراعت اجاره کند و البته اجاره‌بهای مذکور به جهت مورد نظر واقف هزینه شود، این قرارداد صحیح است.

آیا می توان عقد وقف را مشروط به شرایطی کرد؟

پاسخ: مشروط بودن وقف صحیح نیست و بهتر آن است که وقف، بدون شرط و قطعی صورت بگیرد.

چرا باید وقف کنیم؟

پاسخ: با توجه به آنکه برای بشر مسلم شده خود جسمی و فیزیکی او جاودان نمی ماند، سعی و تلاش می کند که نام و اموال او جاودان بماند و بی تردید بهترین وسیله برای جاویدان ماندن نام و اموال، وقف است.
بشری که معتقد است: روحش جاودان است، مایل است که نام و ثروتش نیز جاودان بماند.

مواردی در جهت وقف توصیه می شود:

1)      هزینه تحصیل دانشجویان و دانش آموزان

2)      تهیه لباس و لوازم التحریر دانش آموزان بی بضاعت و یتیم

3)      ساخت و تجهیز مدارس در مناطق محروم

4)      ساخت و تجهیز خوابگاه دانشجویان

5)      تحقیقات علمی و پژوهشی

6)      ساخت کتابخانه های تخصصی

7)      ساخت مراکز فنی و حرفه ای

8)      معالجه و هزینه دارو درمان بیماران مستمند

9)      کمک هزینه دارو و درمان به بیماران خاص و صعب العلاج

10)      ساخت و تجهیز درمانگاه و بیمارستان، بهداري و خانه بهداشت در مناطق محروم و روستایی

11)      کمک به معلولین و ساخت آسایشگاه برای معلولین و از کارافتادگان

12)      امور ازدواج جوانان: ( كمك هزينه ازدواج، مراسم، ساخت سالن جشن براي ازدواج و…)

13)      تهيه جهیزیه براي دختران نيازمند و بی بضاعت

14)      ساخت مسکن برای اسکان موقت زوج های جوان

15)      پرداخت وام قرض الحسنه ازدواج

16)      ساخت پرورشگاه برای ایتام و مستمندان

17)      ساخت و تجهیز مدارس شبانه روزی در مناطق محروم

18)      تامين هزینه تحصیلی ایتام و مستمندان

19)      تامین سبد غذایی ایتام و فقرا

20)      خرید لباس و مایحتاج ضروری ایتام و خانواده هاي فقرا

21)      کمک به خانواده های زندانیان

22)      کمک به خانواده ها و زنان بی سرپرست و بدسرپرست

23)      کمک برای آزادی زندانیان غیر عمد

24)      مطلق خیرات و مبرّات

25)      کمک به آسایشگاه بیماران، پرورشگاه، شیرخوارگاه ها و خانه سالمندان

آیا وقف قابل برگشت است؟

یکی از ارکان این عقد قبض مال موقوفه است که تا قبل از اینکه قبض مال صورت گیرد وقف کننده میتواند از آن رجوع کند.

آیا بیع  وقف صحیح است؟

بر اساس ماده 88 قانون مدنی، ﺑﯿﻊ وﻗﻒ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﺮاب ﺷﻮد ﯾﺎ ﺧﻮف آن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﯽ شود، ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ اﻧﺘﻔﺎع از آن ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ، در ﺻﻮرﺗﯽ ﺟﺎﯾﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺮان آن ﻣﺘﻌﺬر ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺮاي ﻋﻤﺮان آن ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﻮد.

مال وقف شده را میتوان به رهن گذاشت؟

وقتی مالی وقف می شود دیگر نمی توان آن را فروخت یا به رهن گذاشت چون از مالکیت مالک خارج می شود و دیگر عین مال حبس میشود.

جهت مشاوره با وکیل ملکی گروه وکلای حکمت، مشاوره حقوقی،  وکیل ،  وکیل قرارداد لطفا با شماره تلفن های  09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید..