عقد جعاله
در این مقاله سعی بر آن شده است که در رابطه با عقد جعاله و صفر تا صد آن توضیحاتی در حد نیاز به شما عزیزان ارائه دهیم با ما همراه باشید.
فهرست مطالب این مقاله
عقد جعاله چیست ؟
جعاله در لغت به معنای اجرت و دستمزد به کار می‌رود.
عقد جعاله در اصطلاحات حقوقی :
جعاله عبارت است از التزام شخص به پرداخت اجرت و پاداش معلوم در مقابل عملی، اعم از اینکه عامل، معین باشد یا خیر.
در واقع جعاله نوعی سفارش کار است . همان طور که در ماده 561 قانون مدنی آمده، عبارت است از:
«التزام شخصی به ادای اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از این که طرف، معین باشد یا غیرمعین.»
جعاله یک نوع عقد و از جمله عقود معین است و جاعل با خواندن صیغه‌ای خود را ملزم می‌کند که در صورت انجام شدن کاری مشخص برای او از سوی دیگری، این شخص مستحق مزد و عوض است.
به عنوان مثال، فردی که یک راس دام خود را گم کرده است، اعلام می‌کند که هر کس حیوان گمشده او را پیدا کرد، مبلغی مشخص دریافت می‌کند.
عقد جعاله چه عقدی است ؟
جعاله انواعی از عقود معین است .
بطور مثال شاید مشاهده کرده باشیم که شخصی بخواهد خدمتی برای دیگری انجام دهد و یا شخصی حیوانی را گم کرده است و اکنون می خواهد برای پیدا کردن آن پاداشی بگذارد و ……. از گونه مثال ها زیاد است ولی تعیین چگونگی و مقدار کاری که باید انجام شود گاه دشوار است و یا امکان پذیر نیست.
ماده 564 قانون مدنی در تایید فایده جعاله می گوید :
« در جعاله ، گذشته از عدم لزوم تعیین عامل ، ممکن است عمل هم مردد و کیفیات آن نامعلوم باشد . »
ارکان عقد جعاله :
جعاله از سه رکن جاعل، عامل و جُعل تشکیل میشود:
1-جاعل
2-عامل
3- جُعل یا (جعیله)
جاعل:
کسی که انجام کاری را درخواست می‌کند.
عامل:
کسی که کار درخواستی را انجام می‌دهد.
جُعل یا (جعیله):
عوض و مزد را می‌گویند.
شرایط عمل مورد عقد جعاله:
کارهایی مورد جعاله قرار میگیرند که شرایط زیر را داشته باشند:
1- کار مورد جعاله، حلال و مشروع باشد. چرا که جعاله بر انجام کارهای حرام مثل زنا باطل است.
2- کار، غرض و منفعت قابل توجه عقلایی داشته باشد، بنابراین جعاله بر انجام کارهای عبث و بیهوده از قبیل کشیدن تمام آب چاه یا رفتن به اماکن خطرناک و تاریک صحیح نیست.
3- عمل مورد جعاله از کارهای واجب بر جاعل نباشد. به عنوان مثال، جاعل بگوید هر کسی نماز ظهر و عصر مرا بخواند، مبلغی مشخص به او میدهم که در این صورت جعاله باطل است.
اقسام عقد جعاله:
عقد جعاله به اعتبار چگونگی ایجاب و پیشنهاد آن، بر دو قسم است:
1-جعاله خاص
2-جعاله عام
پیشنهاد میشود این مطلب را از دست ندهید:عقد قرض
جعاله خاص:
در جعاله خاص، ایجاب برای شخص معین است و طرف خطاب، یک یا چند نفر خاص هستند. مثل این که پدر به فرزند خود بگوید که اگر فلان مساله را حل کنی، مبلغی مشخص به تو خواهم داد.
جعاله عام:
در جعاله عام، هدف جاعل، رسیدن به مقصود خود است و برای او فرقی ندارد که کار مورد نظر توسط چه کسی انجام شود. به عنوان مثال، می‌گوید که هر کس فلان کار را انجام دهد، به او مبلغی مشخص پاداش میدهم.
پیشنهاد میشود این مطلب را از دست ندهید:خیار غبن چیست؟( مغبون شده ) شرایط و مدت آن/کاملا به زبان عامیانه و کاربردی
جعاله در نظام بانکی:
در قانون عملیات بانکی و برای اینکه سودهای بانکی جنبه شرعی پیدا کند، 19 عقد شرعی پیش‌بینی شده که چند قرارداد دیگر به آنها اضافه شده و عقد جعاله یکی از این قراردادها است.
در قرارداد جعاله، علم اجمالی طرفین به عوضین کافی است و از سوی دیگر طرف مقابل جاعل نیز می‌تواند نامعین باشد. جعاله نسبت به دیگر قراردادهای معین از این امتیازات برخوردار است و با توجه به این ویژگی‌ها در قانون بانکداری بدون ربا تاکید شده است که بانک‌ها می‌توانند به منظور ایجاد قابلیت‌های متعدد از این عقد استفاده کنند.
آیین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا و دستورالعمل اجرایی جعاله کاربردهای جعاله در بانکداری را بیان می‌کند. مطابق این مقررات بانک‌ها در موارد زیر از جعاله استفاده می‌کنند: مواردی که بانک عامل جعاله است و مواردی که جاعل است.
بنابراین بانک می‌تواند به عنوان هر یک از طرف‌های عقد جعاله ظاهر شود و قرارداد جعاله منعقد کند. معمولا بانک‌ها در نقش عامل ظاهر می‌شوند و به انجام خدمات بانکی، سرمایه‌گذاری مستقیم از طریق شرکت‌های تابعه و انعقاد جعاله ثانویه می‌پردازند. گشایش اعتبارات اسنادی، صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی و سرمایه‌گذاری مستقیم از سوی بانک‌ها می‌تواند در قالب جعاله انجام شود.
نمونه قرارداد عقد جعاله:
طرف اول قرارداد(جاعل):
خانم / آقاي ………………………………. فرزند آقاي ………………………. داراي شناسنامه شماره ……………………………. صادره از ……………………………………… متولد ………………………. ساكن : ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. طرف دوم قرارداد(عامل): خانم / آقاي ………………………………. فرزند آقاي ………………………. داراي شناسنامه شماره ……………………………. صادره از ……………………………………… متولد ………………………. ساكن : ………………………………………………………………………………………………………………………………………..
مورد جعاله :
رنگ آميزي و نقاشي يك باب ساختمان مسكوني ده طبقه كه هر طبقه آن چهار واحد است با راهروها و زيرزمين و پاركينگ.
(مشخصات فني آن از حيث عرض و طول و ابعاد ديوارها و سقف ها و درب ها و پنجره ها و دستگويي ها و حمام ها و ساير سرويس ها و درب ورودي و مشخصات فني رنگ از حيث استاندارد بودن و نام كارخانجات سازنده رنگها و نيز تعيين الوان مختلف مورد مصارف از قبيل كرم ، طوسي ، سفيد و غيره و نيز روغني يا پلاستيكي بودن رنگ طبق صورت وضعيت امضاء شده طرفين است كه نزد هر يك از طرفين موجود و معتبر است)
با قيد اينكه ساختمان مذكور احداثي در شش دانگ يك قطعه زمين به مساحت …………… مترمربع داراي پلاك …………… فرعي از………….. اصلي مزبور و باقيمانده از فرعي و اصلي مرقوم واقع در …………. بخش …………… ثبتي تهران محدوده و مورد ثبت سند مالكيت شماره ………….. مورخ …/…/…13 صفحه ………… جلد …………. بشماره چاپي …………. صادره به نام و ملكي جاعل مي باشد كه نزد عامل محرز و مشخص است.
مدت قرارداد:
از تاريخ زير لغايت ……………. ماه كامل شمسي
حق الجعاله :
اجرت عامل در انجام مورد جعاله مبلغ ………….. ريال رايج است كه جاعل متعهد گرديده آنرا در پايان مدت مرقوم نقداً به عامل بپردازد.
شروط:
1- كليه هزينه هاي ناشي از خريد مواد اوليه ، صافكاري و بتونه ، رنگ آميزي و نقاشي و لوازم كار و دستمزد و مزاياي كارگران و حق بيمه و غيره بعهده عامل است.
2- عامل متعهد است پس از بتونه و صافكاري يك بار كليه درب ها و پنجره ها و ديوارها و دستشويي ها و حمام ها وسقف هاي ساختمان مورد جعاله را به شرحي كه در صورت وضعيت مزبور مندرج است به صورت آستري رنگ آميزي كرده و سپس دوبار بر روي آستري رنگ آميزي و نقاشي كند بنحوي كه هيچگونه سياهي يا سايه رنگ يا شره و امثال در هيچيك از اماكن و درب ها و پنجره ها و ساير موارد جعاله مشاهده نگردد.
3- ازاله زباله و سطل ها و قوطي هاي رنگ و فرچه هاي از حيز انتفاع افتاده و تميز نمودن محوطه و نظافت ساختمان پس از اتمام عمل مورد جعاله با عمل مي باشد.
4- هر يك از طرفين حق رجوع از اين جعاله را مادامي كه عمل به اتمام نرسيده و يا قبل از شروع به عمل دارد ولي اگر جاعل در اثناء عمل رجوع نمايد بايد اجرت المثل عمل عامل را به نسبت عملي كه كرده است بدهد هرچند فسخ از طرف خود عامل نيز شده باشد.
5- استحقاق عامل به دريافت تمامت جعل موكول به انجام جعاله در موعد مقرر با گواهي داور ذيل الذكر مي باشد.
6- عامل متعهد و ملتزم است كه در تحويل و انجام به موقع مورد جعاله طي مدت مرقوم اقدام نمايد و در صورت تأخير در انجام مورد جعاله عامل متعهد است روزانه مبلغ ………………… ريال به عنوان وجه التزام به جاعل بابت هر روز تأخير بپردازد و جاعل حق دارد روزانه مبلغ…………………. ريال وجه التزام مذكور را در صورت تأخير از اجرت كسر و باقي را بپردازد.
7- در صورت بروز هرگونه اختلاف في مابين و نيز در رابطه با حسن انجام كار طبق مشخصات فني مندرج درصورت وضعيت مزبور و هم چنين گواهي موضوع شرط پنجم اين جعاله، طرفين داوري خانم/آقاي ……………………… فرزند آقاي …………………. ساكن :………………………. را پذيرفته و مورد را به داور مزبور ارجاع كرده و رأي آن داور براي طرفين در مورد ارجاعي قاطع و غير قابل اعتراض بوده و لازم الاجراء است. و ذينفع حق دارد در صورت تمايل به دادگاه صالحه مراجعه نمايد.
ساير شروط:
(دراين قسمت اگر شروطي ديگر باشد تنظيم خواهد شد.)
اين سند در 2 نسخه كه هر 2 نسخه در حكم واحد است تنظيم و بين طرفين مبادله گرديد.
محل امضاءطرف اول قرارداد(جاعل): محل امضاءطرف دوم قرارداد(عامل):
تاريخ : …………………
میتوانید برای آنکه بتوانید به درستی از حق خود دفاع کنید با یک وکیل متخصص ملکی و یا مشاوره حقوقی مشورت کنید ما با شما هستیم و شما را برای رسیدن به حق خود هدایت خواهیم کرد.
