طریقه وصول چک از طریق حقوقی طبق قانون جدید
طریقه وصول چک از طریق حقوقی طبق قانون جدید
از دیرباز چک‌ها به عنوان یکی از مرسوم‌ترین اوراق بهادار برای انجام انواع معاملات روزمره بشمار می‌روند. ازاین‌رو داشتن اطلاعاتی پایه‌ای از قوانین چک‌ها و نیز کسب آگاهی در زمینه دسته‌بندی‌های انواع چک که شامل چک‌های عادی، چک تأیید شده، چک تضمین شده، چک مسافرتی، همچنین صدور چک و طریقه وصول چک از طریق حقوقی را می‌توان جزء ضروریات به‌کارگیری از انواع چک‌ها برشمرد. ما در این مقاله سعی داریم تا بیشتر در مورد چگونگی وصول چک‌ها مطالبی را ارائه دهیم. ازاین‌رو پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اقدامات اولیه برای وصول چک
برای سهولت و پیشبرد سریع و رسیدگی قانونی در زمینه وصول وجه چک، بهترین گزینه انتخاب مرجع صالح که همان دادگاه حقوقی است که می‌توان از این طریق با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت از سوی بانک مربوط به ارائه دادخواست نسبت به وصول وجه چک و همچنین خسارات آن از صادرکننده چک را مطالبه کنید، تمامی چک‌هایی که از این طریق وصول می‌شوند تحت عنوان چک‌های حقوقی شناخته می‌شوند.
بر اساس قانون جدید در زمینه وصول وجه چک، در صورتی که چک صادر شده توسط صاحب آن فاقد وجه یا کسری موجودی داشته باشد، دارنده چک می‌تواند از بانک، تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت یا کسری موجودی کند. بانک نیز موظف به درج و ثبت اطلاعات چک در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی است تا بدین‌وسیله بتوانند کد رهگیری آن را بر روی گواهی‌‌های مذکور قید کند. در ادامه مقاله به‌اختصار توضیحاتی در زمینه اقدامات و طریقه وصول چک از طریق حقوقی اشاره خواهیم کرد.
پرداخت دادرسی و مقدار آن
افراد می‌توانند با در دست‌داشتن گواهی عدم پرداخت و چک برگشتی، به دفتر خدمات قضایی و ثبت‌اسناد و املاک مراجعه نمایند و با طرح دادخواست، نسبت به درخواست صدور اجراییه بابت وجه چک اقدام نمایند. در این مرحله با پرکردن فرم مخصوص که به‌صورت چاپی است، تمامی مشخصات آغازکننده دعوا و دارنده چک برگشتی انجام خواهد گرفت. توجه داشته باشید درج مشخصات و محل اقامت مسئول چک در این پروسه الزامی است.
لازم به ذکر است که در این مرحله پرداخت هزینه دادرسی ضروری است. ناگفته نماند هزینه دادرسی ارتباط مستقیمی با مبلغ چک و وجه قابل وصول شما دارد. یعنی هزینه دادرسی با توجه به وجه چک محاسبه و دریافت خواهد شد. به این صورت که در ازای یک میلیون اول وجه، ۵/۱ درصد و الباقی وجه چک، ۲ درصد هزینه دادرسی شامل می‌شود.
مراحل قانونی درخواست وجه و وصول چک برگشتی از گذشته تا به امروز
روش حقوقی و ارائه دادخواست در دادگاه که در مطالب فوق نیز به آنها اشاره شد جزء اولین مراحل طریقه وصول چک از طریق حقوقی است. به عبارتی می‌توان چهار مرحله زیر را برای وصول وجه چک بلامحل و برگشتی در نظر گرفت. در زیر شرایط مندرج در هر یک از مراحل را به‌اختصار بیان خواهیم کرد.
- وصول وجه چک
- اقدام از طریق ادارات ثبت‌اسناد و املاک
- اقدام از طریق دعوای تجاری
- ارائه دادخواست و اقامه دعوای مدنی
وصول وجه چک
در قانون وصول وجه چک‌ها با در نظر گرفتن اصلاحات صورت‌گرفته در طی سال‌های اخیر، دارنده چک برگشتی به‌منظور دریافت و وصول مبلغ چک بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوطه، می‌تواند به طرح شکایت از صادرکننده چک بپردازد.
در قانون وصول وجه چک رعایت مواعد شش‌ماهه جزء ضروریات طرح شکایت محسوب می‌شود. یعنی در طی شش ماهی که از تاریخ صدور چک گذشته است دارنده چک برگشتی برای وصول آن به بانک مراجعه کرده باشد؛ بنابراین در صورت نبود موجودی، گواهی عدم پرداخت توسط بانک دریافت کند تا بتواند از صاحب چک و یا همان صادرکننده آن برای شکایت استفاده کند.
ارائه شکایت کیفری تنها مختص صادرکننده چک است و سایر اشخاصی چون ظهرنویس و ضامن را شامل نمی‌شود. همچنین لازم به ذکر است که چک‌های وعده‌دار و بابت تضمین انجام معامله، سفید امضاء، مشروط و… در طی تغییرات صورت‌گرفته در زمینه قوانین چک و طریقه وصول چک از طریق حقوقی در سال‌های گذشته، فاقد جنبه کیفری اعلام شده است. در نتیجه، طرح شکایت کیفری علیه صادرکننده چک در صورتی دارای ارزش کیفری خواهد بود که به طور مثال به تاریخ روز صادر شده و بدون هیچ‌گونه وعده و شرطی انجام‌گرفته باشد.
اقدام از طریق ادارات ثبت‌اسناد و املاک
دارنده چک می‌تواند برای وصول وجه چک برگشتی با مراجعه به ادارات ثبت‌اسناد و املاک درخواست صدور اجراییه علیه صادرکننده چک را داشته باشد. در این مورد نیز وجود برخی از شرایط و نیز تحقق برخی از آنها برای اقدامات مربوطه ضروری است.
یکی از موارد اساسی برای تحقق و اقدام به وصول وجه چک از طریق اجرای اسناد را می‌توان به صدور اجراییه صرفاً علیه صادرکننده چک اشاره کرد. دارنده چک می‌تواند اموالی را که به‌عنوان اموال صادرکننده چک است، به اداره ثبت‌اسناد معرفی کند.
اقدام از طریق دعوای تجاری
چک، سفته و برات همگی از جمله اسنادی محسوب می‌شوند که در قوانین تجارت به‌صورت جامع به آنها اشاره شده است. ازاین‌رو دارنده چک می‌تواند با ارائه دادخواست مربوط نسبت به اقامه دعوا علیه تمامی مسئولین که شامل صادرکننده چک و ضامن و ظهرنویس است، اقدام کند؛ بنابراین اقامه دعوای تجاری دارای مزایایی است که به‌اختصار در ذیل به آنها اشاره خواهیم کرد.
- در این روش از طریقه وصول چک از طریق حقوقی، دارنده چک می‌تواند علیه تمامی مسئولین اقامه دعوا کند.
- همچنین صدور نتیجه و قرار تأمین خواسته در این روش بدون تودیع (ازدست‌رفتن) خسارت‌های احتمالی صورت خواهد گرفت.
همچنین شرایطی برای اقامه دعوی تجاری وجود دارد که می‌توانید با توجه کردن به‌تمامی موارد با اطلاعاتی جامع در پی تحقق اهداف خود قدم بردارید. از جمله این شرایط می‌توان به چند مورد اساسی زیر اشاره کرد:
- ضرورت وجود گواهی عدم پرداخت، این گواهی باید در ظرف پانزده روز و یا چهل و پنج‌روز و یا در طی چهار ماه از صدور چک، اخذ گردد.
- نسبت به تقدیم دادخواست در طی یک الی دو سال از تاریخ اخذ گواهی عدم پرداخت، اقداماتی صورت‌گرفته باشد البته زمان ارائه دادخواست بین یک الی دو سال متغیر است.
بر اساس آسیب‌شناسی‌های انجام شده طی چندین سال تلاش به بازنگری و اصلاح قوانین صورت گرفته است. از جمله موارد مهم وصول چک برگشتی بود. شما کافی است گواهی عدم پرداخت را از بانک بخواهید بلافاصله تمامی حساب‌های دارنده چک بسته شده و دیگر حق داشتن دسته‌چک تا 3 سال را ندارد. با جدول زیر می‌توانید دیگر تغییرات را به‌صورت کلی مطالعه کنید.
| چک‌های قدیم | چک‌های جدید |
| نیاز به ثبت‌نام در سامانه صیاد ندارد | نیاز به ثبت‌نام در سامانه صیاد دارد |
| بارکد روی چک درج نمی‌شود | بارکد روی چک درج می‌شود |
| شناسه 16 رقمی روی چک چاپ شده است | شناسه 16 رقمی روی چک چاپ شده است |
| لوگو بانک روی چک چاپ نشده است | لوگو بانک روی چک چاپ شده است |
| ممنوعیت دروجه‌حامل وجود ندارد | ممنوعیت دروجه‌حامل وجود دارد |
| رنگ‌بندی صورتی و سبز | رنگ‌بندی صورتی و بنفش |
| تاریخ اعتبار برای دسته‌چک در نظر نگرفته شده است | تاریخ اعتبار برای دسته‌چک در نظر گرفته شده است |
| ممنوعیت برای ظهرنویسی وجود ندارد | ممنوعیت برای ظهرنویسی وجود دارد |
| اعتبارسنجی صادرکننده چک برای هرکسی وجود ندارد | اعتبارسنجی صادرکننده چک برای هرکسی وجود دارد |
ارائه دادخواست و اقامه دعوای مدنی
در این روش نیز دارنده چک با اقامه دادخواست به دادگاه‌های حقوقی می‌تواند نسبت به وصول وجه چک اقدام کند. البته در این روش از طریقه وصول چک از طریق حقوقی بررسی موضوع بر اساس تشریفات آیین دادرسی مدنی صورت خواهد گرفت و به طور معمول انتخاب این روش توسط دارندگان چک جزء آخرین گزینه انتخابی برای وصول چک بشمار می‌رود.
نتیجه‌گیری
در قانون جدید صدور چک اهداف مهمی از جمله کاهش چک بلامحل و رسیدگی هرچه سریع‌تر به آنها پوشش داده شده تا بدین‌وسیله با افزایش دقت صادرکنندگان چک، شاهد پیشگیری و کاهش آمار چک‌های برگشتی و پرداخت نباشیم.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل حقوقی، وکیل پایه یک دادگستری با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.
