شروط ضمن عقد یعنی چه
شروط ضمن عقد یعنی چه؟
هنگامی که بین دو طرف یک معامله قراردادی بسته می‌شود، افراد می توانند علاوه بر تعهداتی که قانوناً با امضای قرارداد به عهده آنها گذاشته می شود، شرایطی را به عقد اضافه کنند که دو طرف ملتزم به رفتار بر اساس آن هم باشند.
فهرست مطالب این مقاله
این شروط که به آنها شروط ضمن عقد گفته می‌شود، در صورتی صحیح است و قانون از آن حمایت می کند که مخالفتی با اصل قرارداد (( آن چیزی که طرفین عقد برای رسیدن به آن قرارداد بسته‌اند)) و قوانین آمره (قوانین مربوط به نظم عمومی و جلوگیری از زیان افراد) نداشته باشند.
مثال:به علت مخالفت با اصل قرارداد، نمی‌توان ضمن عقد اجاره شرط کرد که مستاجر نتواند از ملک استفاده کند.
انواع شرط از جهت ارتباط با عقد
- شرطی که پیش از عقد واقع می‌شود که شرط تبانی ،در این دسته است.
- شرطی که ضمن عقد ، می‌شود که شروط صریح و ضمنی در این دسته است.
- شرطی که بعد از عقد ، به آن اضافه می‌شود که شرط الحاقی، در این دسته است.
شرط تبانی :شرط پیش از عقد
شرط تبانی شرط ایست که ، قبل از عقد مورد توافق طرفین قرار گیرد و در ضمن عقد اشاره ای از آن به میان نیاید، اما عقد بر مبنای گفتگوی مقدماتی سابق تحریر شود
شرط صریح :شرط ضمن عقد
این شرط «عبارت از شرطی است که بین ایجاب و قبول عقد ذکر شود، مانند اینکه فروشنده مبیع بگوید: این خانه را به مبلغ 100 ریال به شما فروختم؛ به شرط این که دو سال آینده آن را به من اجاره بدهی » بدون تردید چنین شرطی مشمول ادله لزوم وفای به شرط بوده و لازم‌الاتباع است.
شرط الحاقی :شرط بعد از عقد
شرطی است که بعد از عقد ذکر شده است و به قرارداد منعقدشده ضمیمه می‌شود.
شروط ضمن عقد در قانون
براساس قانون فقهی ،شرط ، شروعی برای تعهد است مگر اینکه در ضمن عقد لازمی قرار داده شود. شروط مربوط به نکاح را میتوان ضمن نکاح یا در ضمن عقد لازم دیگری قرار داد. همان طوریکه ماده (1128) ق.م بیان میدارد، به نحوی باشد که عقد متباینا بر آن واقع شده باشد. یعنی از اوضاع و احوال کاملا مشهود باشد که مورد خاصی جزء لاینفک عقد اگرچه در عقدنامه ذکر نشده است. شرط مربوط به عقد نکاح میتواند در ضمن همین عقد ذکر گردد و یا در ضمن عقد لازم دیگری ، قبل و یا بعد از نکاح درج گردد.
- شروط باطل و غیر مبطل عقد
یک دسته از شروطی که باطل هستند ولی باعث بطلان عقد نمیشنود؛ مثل
- شرطی که انجام آن غیرمقدور باشد و یا در آن نفع و فایده عقلایی نباشد
- شرطی که نامشروع باشد (ماده 232 ق.م).
منظور از شرط نامشروع، شرطی است که خلاف قانون و یا خلاف شرع باشد. منظور از شرع در این ماده در مورد ایرانیان غیرشیعه، که مذهب آنها به رسمیت شناخته شده است، قواعد مذهب خودشان میباشد؛
نکاح از جمله مباحث مهم مربوط به احوال شخصیه است ، مباحث مربوط به احوال شخصیه تابع قواعد خاص خود هستند،.
طبق قانون ماده واحده مربوط به اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه در محاکم مصوب 1312،«در صورتیکه زن و شوهر تابع دو مذهب مختلف باشند مسائل مربوط به نکاح و طلاق، تابع قواعد مذهبی مردخواهد بود.»
- شروط باطل و مبطل کننده عقد:
طبق ماده(233)ق.م، در دو مورد شرط باطل بوده و باعث بطلان عقد نیز می‌شود.
- 1-شرط خلاف مقتضای ذات عقد، مخصوص عقود مالی(نکاح عقدی غیر مالی است که دارای آثار مالی است.)
- 2-شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود
بنابراین، تنها شرط خلاف مقتضای عقد» میتواند باعث ابطال آن نیز گردد. منظور از شرط خلاف مقتضای عقد در این ماده،شرطی است که خلاف مقتضای ذات عقد باشد و نه خلاف مقتضای اطلاق عقد؛ زیرا شرطهای خلاف مقتضای اطلاق عقد، جزئئ از شروط صحیح محسوب میشوند.
طبق ماده(10)قانون مدنی طرفین میتوانند با یکدیگر،در حدود قانون، توافق نمایند.
شروط صحیح در نکاح : معلوم، مقدور، دارای فایده و قانونی بوده و خلاف مقتضای ذات عقد نیستند.
طبق ماده(234)ق.م، شروطی به شکل
- شرط صفت
- شرط نتیجه
- شرط فعل یا شرط ترک فعل ، نیز هست.
ماده(1128)ق.م، درباره شرط صفت در عقد نکاح میگوید: هرگاه در یکی از طرفین صفت خاص شرط شود و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود،خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متباینا برآن واقع شده باشد.مثلا: اگر شرط سن یا تحصیلات بر زوج یا زوجه شده باشد و بعد معلوم شود که شخص موردنظر آن سن یا تحصیلات را ندارد، طرف مقابل حق فسخ نکاح را دارد.
یکی از موارد مهم استفاده از شرط ضمن عقد، استفاده آن در«طلاق» میباشد با توجه به اینکه طبق ماده(1133)ق.م،اختیار طلاق به دست مرد است و مواردی که زن میتواند، علیرغم عدم تمایل شوهر طلاق بگیرد،مشخص و معین است. ماده(1119)ق.م، بیان میدارد که:«طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنماید.
مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معین غایب شود یا ترک انفاق نماید یا علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگانی آنها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود،زن وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات شرط در محکمه و صدور حکم نهایی،خود را مطلّقه سازد.
شرط فعل: شرط فعل آن است که اقدام یا عدم اقدام به فعلی بر یکی از متعاملین یا بر شخص خارجی شرط شود. همان‌گونه که ممکن است شرط به سود یا علیه یکی از طرفین یا هردوی آنها باشد، ممکن است شرط به سود یا علیه شخص یا اشخاص ثالث هم قرار داده شود که نفوذ و اعتبار چنین شرطی، به اراده شخص یا اشخاص ثالث وابسته است بنابراین شرط فعل منحصراً شرط انجام یا خودداری از انجام فعل به وسیله یکی از طرفین عقد نیست، بلکه ممکن است موضوع شرط مزبور برعهده شخص یا اشخاص ثالث قرار داده شود.
گروه وکلای حکمت :
در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با شروط ضمن عقد سوالی ذاشتید شماره های 09120170676 تماس حاصل نمایید.گروه وکلای حکمت با بهره گیری از وکیل و مشاوره حقوقی مجرب و متخصص و وکیل ملکی و وکیل قرارداد حرفه ای آماده خدمت رسانی به شما هموطنان عزیز می باشد
