جرم تخریب و اتلاف اموال
جرم تخریب و اتلاف اموال
جرم تخریب و اتلاف اموال در دو حالت قابل تصور در قانون جزای ایران می باشد:
فهرست مطالب این مقاله
- یک مورد مربوط به تخریب و اتلاف اموال خصوصی و اموالی که متعلق به آحاد مردم است.
- و مورد دیگر تخریب و اتلاف اموال عمومی است که ما در این مقاله به تعریف و میزان مجازات و راه های اثبات آن خواهیم پرداخت.
تخریب اموال مردم و تعریف و مجازات آن
جرم تخریب اموال مردم دارای چند رکن اساسی می باشد که برای تحقق این جرم وجود آنها بسیار حائز اهمیت است این ارکان عبارتند از :
۱- تملک این اموال از جانب مردم تحت عنوان مالکیت خصوصی
۲- انجام هرگونه عمل تخریبی از قبیل شکستن، سوزاندن، پاره کردن، از کار انداختن و از جا کندن این اموال
۳- ورود ضرر و زیان مادی به مالکین اموال تخریب شده و تلف شدن منفعت ناشی از آن ها
۴- وجود تعمد و تقصیر در انجام جرم و ورود خسارت از سوی مجرمان
همچنین در قانون مجازات اسلامی و قوانین مسئولیت مدنی به دو جنبه بسیار مهم در خصوص نقض و از بین بردن امنیت اموال افراد و تخریب آنها که هم شامل جنبه کیفری و هم شامل جنبه جزای مدنی که (همان جبران خسارت می باشد)، اشاره شده است.
برای اثبات مسئله مالکیت خصوصی در خصوص اموال غیر منقول از اسناد و مدارکی مثل :
- سند مالکیت،
- دادنامه معتبر صادر شده از مراجع قضایی برای اثبات تعلق اموال غیر منقول همچون خانه و زمین به اشخاص، استفاده می شود.
و در مورد اموال منقول مثل ماشین و دوچرخه و گوشی موبایل و غیره به اماراتی مثل :
اماره تصرف که بیانگر این مسئله می باشد که ( هر شخصی که مال منقول را در تصرف و استیلای خود داشته باشد و از آن استفاده نماید، مالک آن مال فرض می شود مگر آنکه خلاف آن ثابت گردد )، استفاده می شود.
***البته شما با نشان دادن مدارکی مثل فاکتور پرداخت شده برای خرید اموال منقول یا آوردن شاهد می توانید خلاف اماره تصرف را به نفع خود اثبات نمایید.
موارد مجاز تخریب و اتلاف تمام یا قسمتی از اموال خصوصی با اجازه قانونگذار
قانونگذار در مواردی که مصلحت مهم تری ایجاب می کند برای تخریب اموال مردم تا حدودی که رفع خطر یا رفع احتیاج کند، مجوز داده است.
1- یکی از این موارد که بسیار مبتلا به می باشد ورود نیروهای امداد و نجات و آتش نشانی به خانه ای که در آتش سوزی دچار حریق شده است با استفاده از تخریب دیوارها یا شکستن در و پنجره هاست در صورتی که لحظه وقوع حادثه و خطر در این گونه موارد راهی جز انجام این امور وجود نداشته باشد و نجات جان مردم و سایر اموال آنها متوقف بر انجام چنین اعمالی باشد با وجود اینکه در حالت عادی انجام چنین اعمالی جرم و مرتکب مجرم محسوب می شود، لکن انجام این اعمال در این مواقع، جرم محسوب نمی شوند.
2- همینطور در برخی از موارد اگر خانه یا اموال شما در معرض خطری قریب الوقوع و عقلایی باشد و شما برای نجات از این خطر ،چاره ای به جز تجاوز به حریم خانه همسایه خود نداشته باشید عمل شما تجاوز به حریم همسایه محسوب نمی شود و مجازاتی ندارد. برای مثال هدایت مقداری از آب وارد شده به داخل خانه خود، در هنگام وقوع حوادث غیر مترقبه مثل ترکیدن لوله به حریم همسایه
***در تمامی مثال های فوق اصل ناچاری و وجود اضطرار و عدم امکان در پیش گرفتن روش کم ضررتر و همچنین انجام تجاوزات و تخریب ها در حدود متعارف و برای رفع احتیاج و دفع خطر ضروری می باشد و در صورت هرگونه زیاده روی، شخص خسارت زننده مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود خواهد بود.
3- حتی در موارد ورود خطر جانی مسلم مثل سقوط قطار و یا تصادف واگن های آن تجهیزاتی مثل چکش های اضطراری جهت شکستن پنجره ها و خروج از قطار تعبیه شده است، که استفاده از آن و تخریب پنجره ها و در قطار در موارد اضطراری هیچگونه مجازاتی در پی ندارد در حالی که قطارها و واگن های مترو و مواردی مثل این جز اموال دولتی و عمومی محسوب می شوند و تخریب آنها در حالت عادی مجازات‌های سنگینی در پی خواهد داشت.
تعریف مسئولیت مدنی و کیفیت جبران خسارت در جرم تخریب
طبق (ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی) :
هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده، لطمه‌ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود میباشد.
بر طبق ماده فوق حتی اگر زیان وارده از روی بی احتیاطی و سهوا که عرفاً مستند به فعل شخص وارد کننده زیان باشد انجام بپذیرد، موجب مسئولیت مدنی و تکلیف جبران خسارت از سوی قانون گذار می شود.
بر اساس این ماده حتی کودکان غیر ممیز یعنی کودکانی که هنوز ابتدایی ترین قضایای خوب و بد و مثبت و منفی را تشخیص نمی دهند، از مسئولیت مدنی و جبران خسارت در صورت تلف اموال دیگران معاف نیستند و همچنین اشخاص دیوانه و اشخاصی که از لحاظ ذهنی و روانی سلامت عقلی ندارند.
جبران خسارت از سوی این افراد به وسیله ولی آنها یعنی پدر و جد پدری که بر طبق قانون، مسئولیت اداره اموال این افراد را بر عهده دارند و سرپرستی آنها را عهده دار هستند، انجام می پذیرد.
اما باید به این نکته توجه داشت که هرگاه اتلاف و تخریب اموال افراد جامعه مستند به فعل و رفتار کودکان و یا اشخاص فاقد اهلیت لازم برای اداره ی اموال و زندگی خود باشد باید در دادخواست شکایت، می بایست نام این افراد به عنوان متهم اصلی در پرونده ذکر شود. اگرچه ما در عمل بیشتر در محیط دادگاه ها با ولی و قیم قانونی و وکیل این افراد که به دفاع از آنها می پردازند، روبرو می شویم.
البته هرگاه شخص اموال و دارایی خود را به هر نحو برای نگهداری به چنین افرادی بسپارد یا در معرض استفاده آنان با اراده و اختیار خود قرار دهد به دلیل اینکه در عرف چنین افرادی امین و قابل اعتماد انگاشته نمی شوند فردی که اموال خود را به ایشان سپرده است نمی تواند از چنین افرادی در این حالت درخواست خسارت کند زیرا که سپردن مال خود به افراد صغیر و یا دیوانه اقدام بر علیه خود تلقی می شود که با رضایت خود شخص انجام شده است و مسئولیت آن با خود فرد است.
در ضمن باید توجه نمود که ایراد خسارت غیر عمدی به اموال دیگران افراد را از مجازات کیفری جرم تخریب و اتلاف اموال معاف می سازد اما جبران خسارت زیان دیده همچنان بر عهده این اشخاص باقی می ماند.
مجازات اتلاف و تخریب اموال
در اینجا به برخی مواد قانون مجازات اسلامی در خصوص تخریب و اتلاف اموال شخصی افراد جامعه اشاره خواهیم کرد:
- در (ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی) آمده است هرگاه فردی اموالی از قبیل خانه یا عمارت و یا هواپیما یا کشتی و یا کارخانه و مواردی از این قبیل و همچنین مزرعه و خرمن محصول او را آتش بزند، اگر به منظور مقابله با حکومت نباشد به (حبس از دو الی پنج سال) محکوم خواهد شد.
- مجازات کشتن، مسموم کردن و یا ناقص کردن حیوانات حلال گوشت متعلق به دیگران نیز بین ( ۴۵ روز تا سه ماه زندان) می باشد.
- مجازات تخریب و اتلاف هرگونه اموال متعلق به دیگران که محل سکونت نباشد از راه آتش زدن بین (سه ماه الی یکسال حبس) می باشد که اموالی همچون ماشین و موتور سیکلت از این قبیل هستند.
- مجازات تخریب هر یک از اموال دیگران به وسیله ای غیر از آتش زدن و سوزاندن اگر موجب تلف و یا از کار افتادن کامل آن مال شود، چنانچه ارزش آن مال کمتر از ۱۰ میلیون تومان باشد فرد مجرم به (دو برابر مبلغ ارزش آن تحت عنوان جزای نقدی) محکوم به مجازات می شود.
- اگر مال متعلق به دیگری به وسیله ای جز آتش زدن خراب یا تلف شود و ارزش آن بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد ، اتلاف آن (۳ ماه الی ۱ سال و نیم حبس) به دنبال دارد.
***تمامی موارد بالا جز موارد ذکر شده در ماده ۶۷۵ جرایم قابل گذشت محسوب می شوند و با گذشت شاکی خصوصی و اخذ رضایت او پرونده مختومه اعلام خواهد شد.
مجازات تخریب و اتلاف اموال عمومی
- هرگاه کسی حیواناتی را که صید به شکار آنها به موجب قانون ممنوع اعلام شده است بکشد یا مسموم کند یا ناقص نماید به حبس از (۴۵ روز تا سه ماه و یا جزای نقدی) محکوم خواهد شد.
- مجازات صید و شکار حیوانات حفاظت شده (سه ماه الی سه سال حبس) است.
- تخریب یا سوزاندن اسناد و مدارک دولتی بین (دو الی ده سال حبس) است.
مجازات تخریب و اتلاف اموال عمومی مثل تاسیس و جنس مخابرات و تلفن و تاسیسات گاز و برق و آب و فاضلاب و اتوبوس و مترو های ناوگان حمل و نقل عمومی و درختان خیابان ها و پارک ها و سطل آشغال های شهرداری اگر :
- به منظور مقابله با اساس نظام نباشد، بین (۳ الی ۱۰ سال حبس)
- و اگر برای ضربه زدن به اصل نظام باشد، (مصداق محاربه و مجازات آن اعدام ) می باشد .
جهت مشاوره با بهترین وکیل پایه یک دادگستری ،وکیل کیفری، وکیل خانواده، وکیل ملکی، وکیل حقوقی، به شماره تلفن گروه وکلای حکمت 09120170676-09123439500 تماس بگیرید.
