تاجر

امروزه با گسترش روابط تجاری (تجارت)و بازرگانی در سطح کشور مفهوم و شناخت تاجر از اهمیت ویژه ای برخوردار است بصورتی که هرکسی برای اینکه بداند تاجر است باید نسبت به خود و شرایط شغلی آگاهی کافی داشته باشد تا بداند آیا تاجر تلقی می شود یا نه. به همین منظور برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اینکه تاجر کیست و چه شغلی دارد تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

تاجر کیست؟

در ماده 1 قانون تجارت ایران: تاجر به کسی اطلاق می شود که معاملات تجارتی را به عنوان شغل معمولی خود قرارداده است.در این تعریف وقتی صحبت از معاملات تجاری می شود منظور خرید و فروش اموال منقول است و اموال غیر منقول محاسبه نمیشود.تاجر می تواند هم حقیقی و هم حقوقی باشد از دیگر شرایط ، داشتن حساب به اسم خود شخص تاجر  است. یعنی اگر حساب به نام شخص دیگری باشد، صاحب حساب به عنوان تاجر شناخته می شود.

انواع تاجر در حقوق تجارت:

تاجر فقط به اشخاص حقیقی اطلاق نمیشود بلکه به اشخاص حقوقی هم میتوان عنوان تاجر اطلاق کرد.

1-حقیقی

2-حقوقی

تاجر حقیقی :

 همان افرادی هستند که به کار تجارت اشتغال دارند. 

تاجر حقوقی :

تاجر حقوقی که نوع دوم ازانواع تاجر است ، شامل موسسات تجارتی ، شرکت ها تجارتی ، شرکت های دولتی و موسسات دولتی اطلاق می شود . 

شغل تاجر:

1- خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اجاره اعم از این که تصرفاتی در آن شده یا نشده باشد.

2- تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحوی که باشد.

3- هر نوع عملیات دلالی و یا حق‌العمل کاری «کمسیون» یا عاملی و همچنین تصدی به هر نوع تاسیساتی که برای انجام بعضی از امور ایجاد می‌شود.

4- تأسیس و به کار انداختن هر نوع کارخانه مشروط به اینکه برای رفع حوائج شخصی نباشد.

5- تصدی به عملیات حراجی

6- تصدی به هر نوع نمایشگاه‌های عمومی

7- هر نوع عملیات صرافی و بانکی

8- معاملات برواتی اعم از اینکه بین تاجر باشد یا غیر تاجر

9- عملیات بیمه بحری و غیر بحری

10- کشتی‌سازی و خرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی و معاملات راجع به آن‌ها

دفاتر تاجر شامل چه دفتر هایی است ؟

ماده ۶ قانون تجارت ایران مقرر می دارد :

 هر تاجری به استثنای کسبه جزء مکلف است دفاتر ذیل یا دفاتر دیگری را که وزارت عدلیه به موجب نظامنامه ای قائم مقام این دفاتر قرار می دهد داشته باشد :

1- دفتر روزنامه ، ۲- دفتر کل ، ۳- دفتر دارایی ، ۴- دفتر کپیه       

انواع دفاتر تاجر:

انواع دفاتر تاجر عبارتند از:

۱- دفتر روزنامه

طبق ماده ۷ قانون تجارت :

(( دفتر روزنامه دفتری است که تاجر باید همه روزه مطالبات و دیون و داد و ستد تجارتی و معاملات راجع به اوراق تجارتی ( از قبیل خرید و فروش و ظهر نویسی ) و به طور کلی جمیع واردات و صادرات تجارتی خود را به هر اسم و رسمی که باشد و وجوهی را که برای مخارج شخصی خود برداشت می کند در آن دفتر ثبت نماید . ))

دفتر روزنامه اساس حسابداری تجار را تشکیل می دهد . در دفتر مزبور کلیه معاملات و عملیات تاجر به ترتیب تاریخ انجام آنها ثبت می گردد .

که این دفتر باید به صورت روزانه پر شود .

۲- دفتر کل

ماده ۸ قانون تجارت :

 دفتر کل دفتری است که تاجر باید کلیه معاملات را لااقل هفته ای یک مرتبه از دفتر روزنامه استخراج و انواع مختلفه آن را تشخیص داده و جدا نموده هر نوعی را در صفحه مخصوص در آن دفتر به طور خلاصه ثبت می کند .

۳- دفتر دارایی

طبق ماده ۹ قانون تجارت :

دفتر دارایی دفتری است که تاجر باید هرسال صورت جامعی از کلیه دارایی منقول و غیرمنقول و دیون و مطالبات سال گذشته خود را به ریز ترتیب داده در آن دفتر ثبت و امضاء نماید و این کار بایدتا پانزدهم فروردین ماه سال بعد انجام پذیرد .

۴- دفتر کپیه

طبق ماده ۱۰ قانون تجارت :

 دفتر کپیه دفتری است که تاجر باید کلیه مرسلات و مخابرات و صورت حساب های صادره خود را در آن به ترتیب تاریخ ثبت نماید.

دفتر کپیه به صورتی که در قانون تجارت پیش بینی شده امروزه متروک شده است .

چه معاملاتی تجاری محسوب میشوند:

1- کلیه معاملات بین‏ تجار: (بند۱ ماده ۳ قانون تجارت) البته طبق نظر مشهور حقوقدانان و جهت هماهنگی این بند با بند ۲ ماده ۳ و ماده ۵ باید قائل به این نظر بود که معاملات بین تجار تنها درصورتی تجاری محسوب می‏ شود که برای امور یا حوائج تجاری انجام گرفته باشند.

2- کلیه معاملات بین تاجر با غیرتاجر جهت رفع حوائج تجارتی (بند۲ ماده ۳ قانون تجارت)

3- کلیه معاملاتی که اجزاء یا خدمه یا شاگرد تاجر برای امور تجارتی ارباب خود می نماید (بند۳ ماده ۳ قانون تجارت)

4- کلیه معاملات شرکت ‏های تجارتی (بند ۴ ماده ۳ قانون تجارت)

فرق کسبه های جزء با تجار:

مطابق با ماده 19 قانون تجارت که در سال 1311 تصویب شده است، حد و حدودی برای کسبه قرار داده است که آنها را از تجار جدا نموده و از داشتن دفتر تجاری معاف دانسته است. بنابر این قانون کسبه افرادی اند که:

• فروش سالیانه آنها بیشتر از ۱۲میلیون تومان نباشد.
• افرادی که در ازای ارائه خدمات حمل و نقل و مکاری درآمد کسب می کنند مانند شوفر و گاریچی.
• هرگونه متصدی حمل و نقل که سالیانه بیش از ۱۲ میلیون تومان عایدی نداشته باشد.

با توجه به نرخ تورم و بالا رفتن ارزش پول، طبیعتا اعداد اعلام شده در قانون سال ۱۳۱۱ قابل استناد نیست و لزوم تجدید نظر در ماده واحده فوق مشخص می گردد.

ورشکستگی تجار:

برای شغل تاجر،داشتن اعتبار از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است و عملکرد و فعالیت های او بر اساس همین اعتبار است.در صورتیکه اعتبار یک تاجر از بین برود و توانایی پرداخت بدهی خود را نداشته باشد باید حتما اعلام ورشکستگی نماید.که این امر زمانی محقق میشود که مجموع کلیه دارایی های او از بدهی هایش کمتر باشد.که این دارایی ها شامل اموال منقول و غیر منقول و میزان موجودی تمامی حساب های بانکی، ملک، مستقلات، طلا و جواهرات و … می باشد. در این صورت حکم ورشکستگی برای او باید صادر شود.

پیشنهاد ما برای شما:شرایط و آثار ورشکستگی

نکته :

معاملات غیرمنقول به هیچ ‏وجه تجارتی محسوب نمی‏ شود (ماده۴ قانون‏ تجارت)

پیشنهاد میشود این مطلب را از دست ندهید:

گروه وکلای حکمت :

جهت مشاوره با وکیل حقوقی ، مشاوره حقوقی ،وکیل پایه یک دادگستری و با وکیل شرکت با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل فرمایید.