بازداشت غیر قانونی

بازداشت غیر قانونی

در این نوشتار به عناصر تشکیل دهنده ی جرم بازداشت غیر قانونی و مجازات آن و همچنین چگونگی رسیدگی به آن، در دادگاه می پردازیم. لطفا با ما همراه باشید.

عناصر جرم بازداشت غیر قانونی و تعریف آن

جرم بازداشت غیر قانونی را می توان *توقیف یا *حبس و یا *مخفی کردن افراد توسط ماموران انتظامی و نظامی یا غیر ایشان، بدون مجوز قانونی تعریف کرد.

این جرم دارای سه عنصر اصلی تشکیل دهنده است که در تعریف بالا به آن اشاره شده لکن به توضیح آن می پردازیم:

• عنصر مادی:

عنصر مادی جرم بازداشت غیرقانونی در واقع ، شامل هرگونه *حبس و *توقیف و یا *مخفی کردن افراد بدون اثبات جرم آنها و یا بدون مجوز قانونی می باشد.

که این کار می تواند هم توسط نیروهای انتظامی و نظامی و یا حتی افراد دیگر، که لزوماً نظامی نیستند اما مسئولیت های مختلف دارند،

یا اینکه صرفاً افراد عادی هستند و بدون اثبات جرم و بدون مجوز قانونی، اقدام به توقیف یا حبس  یا مخفی کردن فرد یا افراد دیگری می نمایند انجام  پذیرد.

• عنصر معنوی:

در مورد عنصر معنوی جرم بازداشت غیر قانونی باید به نکاتی از قبیل وجود عمد در ارتکاب  عمل محرمانه یعنی توقیف و حبس اشاره نمود که البته می تواند به دلایل و با انگیزه های مختلف انجام بگیرد.

انگیزه های انجام این جرم می تواند ، به خاطر اخاذی کردن و یا تحت فشار قرار دادن فرد بازداشت شده و توقیف شده برای انجام خواسته های فرد بازداشت کننده باشد.

• عنصر قانونی:

به عنوان عنصر قانونی این جرم هم میتوانیم به ( ماده ۵۸۳ قانون تعزیرات مربوط به قانون مجازات سال ۱۳۷۵ ) اشاره کنیم.

این ماده بیان می دارد که : هر کس از نیروهای نظامی و انتظامی و یا غیر آن ها، در غیر مواردی که قانون بازداشت افراد را تجویز کرده است و یا بدون دستور قضایی مقامات صلاحیت دار قانونی اقدام به حبس ، توقیف و مخفی کردن افراد نماید ، به حبس از ۱تا ۳ سال و یا جزای نقدی محکوم خواهد شد .

_برای تحقق این جرم تنها حبس کردن افراد، مشمول حکم آن نمی شود و هر نوع توقیف که دربرگیرنده متوقف کردن و نگه داشتن افراد در محل های مختلف بدون دلیل قانونی می شود نیز، شامل این عنوان مجرمانه است.

_همچنین هرگونه عملی که باعث مخفی شدن افراد برای مدتی هر چند کوتاه، از میان مردم و از انظار عمومی شود، منجر به تحقق این جرم می باشد.

_در مورد متوقف کردن یا توقیف نمودن افراد، هرگونه ایجاد توقیف و معطلی غیر قانونی با استفاده از عناوین مجعول مثل پلیس راهنمایی و رانندگی و بازرس و غیره ، برای اشخاص گوناگون در حالی که عناوین ادعایی واقعیت نداشته و یا وجاهت قانونی ندارد، مشمول این جرم می باشد.

مراجع رسیدگی به حبس و بازداشت و غیرقانونی

مراجع رسیدگی به جرم بازداشت و حبس غیرقانونی با توجه به *وضعیت و *شخصیت و *موقعیت شغلی افراد مرتکب این جرم متفاوت می باشد.

_به عنوان مثال برای رسیدگی به جرائم قضاتی  که برخلاف قانون، حکم بازداشت و توقیف متهمان را صادر می کنند و یا وثیقه و قرار کفالت آنها را به موقع لغو نمی نمایند و آنها را آزاد نمی کنند، در دادسرای رسیدگی به جرائم قضات اتفاق می افتد.

_در مورد مامورین نظامی و انتظامی ، چنانچه در هنگام ماموریت و یا انجام وظیفه مرتکب صدور قرار بازداشت و توقیف به صورت غیرقانونی بشوند به جرائم ایشان در دادگاه نظامی رسیدگی خواهد شد.

_همچنین به جرائم ماموران دولتی چنانچه بدون جهت قرار بازداشت و یا توقیف متهمین را صادر کنند، در دادسرای ویژه جرائم کارکنان دولت رسیدگی خواهد شد.

_اما در مورد افراد عادی ، که مرتکب جرم توقیف و بازداشت غیر قانونی افراد دیگر بشوند در دادگاه کیفری به جرائم ایشان رسیدگی می گردد.

مواد قانونی مرتبط با این جرم

بر اساس (ماده ۶۳۱ قانون مجازات اسلامی) :

هر کس فردی را به زور و اکراه یا با استفاده از حیله و یا برای گرفتن انتقام  برباید. به  (۵ الی ۱۵ سال حبس)  محکوم می شود.

_که البته اگر انجام مجرم، بر روی فرد زیر ۱۵ سال باشد یا باعث آسیب به فرد ربوده شده گردد و یا با وسایل نقلیه انجام گیرد، حداکثر مجازات در ماده ی بالا را دارا می باشد.

همچنین بر اساس ( مواد ۵۷۰ و ۵۷۵ قانون مجازات ):

اگر ماموران دولتی یا وابسته به دولت، مردم را از حقوقی که قانون اساسی برایشان متصور شده است، به هر نحوی محروم کنند، علاوه بر انفصال دائم از خدمات دولتی ، به مدت یک تا پنج سال از اشتغال به شغل دولتی محروم شده و به حبس از ۲ ماه تا ۳ سال نیز محکوم می‌شوند.

همچنین هر یک از مقامات قضایی اگر چنانچه بدون برخورداری از مجوز قانونی، قرار توقیف و بازداشت موقت متهمان را صادر نمایند و یا قرار تعقیب برای ایشان صادر کنند یا اینکه با استفاده از قرار وثیقه و کفالت منتهی به بازداشت،  آزادی متهمین را سلب کنند، به انفصال دائم از خدمت و پنج سال محرومیت از اشتغال به مشاغل دولتی محکوم خواهند شد.

نحوه رسیدگی به این جرم

جرم بازداشت غیرقانونی از جمله جرایمی است که بر اساس انواع مختلف و شرایط گوناگونی که دارد، نحوه به اثبات رسیدن آن نیز متفاوت می باشد.

*_مثلاً چنانچه مرتکبین جرم از نیروهای نظامی و انتظامی، کارمندان دولت و یا مقامات دادگستری باشند ، این جرایم با شهادت شهود و مدارک به دست آمده مثل برگه احکام بازداشت موقت و یا قرار وثیقه و کفالت منتهی به بازداشت موقت غیر قانونی قابل اثبات خواهد بود.

*_همچنین اگر ضابطان قضایی و دادگستری خلاف حکم دادستان و یا قاضی تحقیق عمل کرده باشند بر اساس همان احکام جرم ایشان اثبات شده و مجازات می گردند.

*_در خصوص افراد عادی نیز، اگر مرتکب جرم ربودن افراد و بازداشت ایشان بشوند با استفاده از شهود عینی و شواهد و قراین دال بر غیبت و پنهان شدن مجنی علیه از انظار میتوان این جرم را اثبات کرد.

برای آگاهی هر چه بیشتر از شرایط وقوع جرم بازداشت غیرقانونی ، نحوه اثبات و مجازات آن با گروه وکلای حکمت در ارتباط باشید.

 ، وکیل پایه یک دادگستری  ، وکیل حقوقیوکیل کیفری ،  ،مشاوره حقوقی ،