افساد فی الارض

افساد فی الارض

معنای لغوی: فساد کننده بر روی زمین ( از نظر اسلام )، کسی که زمین را به فساد و گناه آلوده کرده است، تباه کننده، مانع شکوفایی، فساد کننده بر روی زمین و محارب با خدا .

معنای قانونی و اصطلاحی: جرم افساد فی الارض، از قواعد شرعی اقتباس شده و در ماده 286 قانون مجازات اسلامی بدان پرداخته شده است :

((هر کس به طور گسترده مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، نشر اکاذیب ، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد، به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی یا سبب اشاعه ی فحشا در حد وسیع گردد، مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد ))

بر اساس متن ماده ی 286 قانون مجازات اسلامی، دامنه ی این جرم بسیار گسترده است و هم چنین بسیاری از جرایم را می توان تحت الشمول این جرم قرارداد و مفسد فی الارض دانست. به دلیل استفاده از کلماتی نظیر(( گسترده ، عمده و وسیع))

مفسد فی الارض کیست؟

بر اساس ماده 286 قانون مجازات اسلامی، مفسد فی الارض شخصی می باشد که:

با ارتکاب جرم از طریق (مباشرت یا معاونت) در جرایمی نظیر دایر کردن مرکز فحشا و فساد یا ارتکاب جرم احراق و تخریب عمدی، پخش مواد میکروبی و سمی و سایر جرایم مندرج در ماده، موجب اخلال گسترده در نظم عمومی کشور، ایجاد ناامنی و گسترش فحشا، به طور وسیع شده و به تمامیت جسمانی افراد جامعه یا اموال عمومی دولت و خصوصی، آسیب وارد کند.

مجازات مفسد فی الارض

حکم مجازات مفسد فی الارض در ماده 286 قانون مجازات اسلامی و تبصره آن از فصل نهم آمده است که به شرح ذیل می باشد:

درصورتی که فرد مرتکب جرم افساد فی الارض شود و قاضی رسیدگی کننده به پرونده، قصد ایجاد اخلال بصورت گسترده در نظام کشور و نظم عمومی را از اقدامات او احراز کند و همچنین، به ایجاد ناامنی و اشاعه فحشا در حد وسیع پی ببرد، حکم به اعدام مفسد فی الارض خواهد داد.

اما هنگامی که قاضی، هیچ یک از موارد فوق را احراز نکند و جرمی که فرد مرتکب شده با هیچ مجازات قانونی دیگری تطبیق نیابد،

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم افساد فی الارض

طبق ماده (303 قانون آیین دادرسی کیفری)،

دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم افساد فی الارض، دادگاه انقلاب می باشد.

چنانچه وقوع جرم افساد فی الارض توسط دادگاه انقلاب که صالح به رسیدگی است محرز شود برای فرد، حکم مجازات افساد فی الارض صادر خواهد شد لکن در غیر این صورت، قرار منع تعقیب صادر می شود و متهم برائت خواهد گرفت

آیا تنها از طریق مباشرت می توان مرتکب جرم افساد فی الارض شد؟

خیر، همانگونه که از متن قانون بر می آید و قید عبارت (( و معاونت در آن ها…)) درمی یابیم که معاونت و مباشرت در صورتی که به طور گسترده باعث برهم خوردن نظم عمومی گردد مشمول جرم افساد فی الارض می باشد.

تفاوت افساد فی الارض و محاربه

در اینباره باید گفت که دو دیدگاه کاملا متفاوت مطرح می باشد:

• 1- اینکه افساد فی الارض و محاربه دو عنوان مجزا و مستقل از هم می‌باشند،

جرائم اخلال در نظام اقتصادی، اشاعه فحشا، جعل قوانین، انتشار مواد مخدر و … همگی مصادیق افساد فی الارض به شمار می روند نه محاربه و ضمن اینکه ایجاد رعب و وحشت میان مردم در گذشته با بکار بردن اسلحه نبوده است.

لذا نسبت میان این دو جرم عموم و خصوص مطلق می باشد بدین معنا که:

(هر محاربه ای قطعا افساد فی الارض است اما هر افساد فی الارضی لزوما محاربه به شمار نمی رود )

• 2- به‌ عبارت دیگر، جرم افساد فی‌ الارض مجموعه‌ای از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی، جرائم علیه اموال می باشد که به طور گسترده رخ داده‌اند و دارای نتایج وسیعی نیز می باشد در حالی که جرم محاربه یکی از جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی است که در واقع گستردگی افساد فی الارض را ندارد.

جهت مشاوره حقوقی با وکیل کیفری، وکیل پایه یک دادگستری با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.