غائب مفقود الاثر-موت فرضی/شرایط و احکام*
غائب مفقود الاثر-موت فرضی
بر اساس (ماده 1011 قانون مدنی) ، غائب مفقود الاثر فردی است که :
از غیبت او مدتها گذشته است و از وی خبری در دست نمی باشد .
وضع حقوقی غائب مفقود الاثر خاص است و در قانون حقوق و تکالیفی برای او مقرر شده است. به عبارت دیگر حقوق و تکالیف در مورد غائب مفقود الاثر از دو جنبه امور مالی و غیر مالی قابل بحث و بررسی می باشد .
قانون گذار این موضوع را در دو قانون مدنی و امور حسبی بیان نموده است.
شرایط غائب مفقود الاثر
- غیبت: غیبت فرد از محل سکونت و یا محل کارش ، از اصلی ترین شروط برای تعریف این عنوان است.
- سپری شدن مدت نسبتا طولانی: اگر شخصی برای مدت کوتاهی از اقامتگاه خود دور شده باشد، حتی اگر به هیچ وجه از وی خبری نباشد نمی توان گفت ایشان غائب مفقود الاثر است.
- نبودن خبری از زنده یا مرده بودن فرد: به طور خلاصه اینکه اگر زنده بودن یا مرگ فرد اثبات شود، حکم وی مشخص است و در غیر اینصورت شرایط غائب مفقود الاثر یا موت فرضی بر ایشان حاکم است.
امور مالی غایب مفقود الاثر
برای اداره و حفظ اموال غایب مفقود الاثر در زمان غیبتش ، قانونگذار چهار مرحله را مشخص کرده است :
- سعی بر حفظ اموال غایب قبل از نصب امین.
- نصب امین برای اداره اموال غایب الاثر.
- دادن اموال به تصرف ورثه بصورت موقت.
- صدور حکم موت فرضی غایب و دادن اموال به تصرف ورثه بصورت قطعی.
اداره اموال غایب مفقودالاثر توسط وکیل
غائب مفقود الاثر-موت فرضی
چنانچه برای اداره امور غائب مفقود الاثر، وکیل یا نماینده انتخاب شده باشد کار بسیار ساده است و مرجع قضایی خاصی دخالتی در این خصوص نخواهد داشت، مگر اینکه نماینده فوت و یا صلاحیتش را در این مورد از دست بدهد.
نکته دیگری که لازم به ذکر است این می باشد که :
ممکن است غایب، صغیر یا مجنون یا سفیه باشد که در این صورت ولی یا قیم، اموال وی را اداره می کنند.
اداره اموال غایب مفقودالاثر توسط امین
- مدعی العموم (دادستان)
- و اشخاص ذی نفع ( از قبیل وراث و بستانکاران )
می توانند از دادگاه تقاضای نصب امین برای اداره اموال غایب بنمایند.
به طور کلی انتخاب امین با دو شرط اصلی قابل انجام است :
1- غائب مفقودالاثر برای امور مالی و … خود وکیل انتخاب نکرده باشد و هیچگونه تعیین تکلیفی در اینخصوص انجام نداده باشد.
2- ولی و قیم برای شخص مفقود الاثر وجود نداشته باشد.
احراز این موارد و قوانین بدین منظور می باشد که در صورت اثبات مفقود الاثر بودن شخص می بایست، تکلیف اموال، همسر و وراث آن فرد تعیین شود و نباید به بهانه بازنگشتن شخص، زندگی دیگران مختل شود.
با گذشت مواعد قانونی و یا اثبات برای مراجع قضایی ، فوت شخص مورد نظر اثبات شده و در دستور کار قرار می گیرد.
شرایط حکم موت فرضی
(ماده ۱۰۱۹ قانون مدنی) بیان می دارد :
«حكم موت فرضی غایب در موردی صادر می‌شود كه از تاریخ آخرین خبری كه از حیات او رسیده است، مدتی گذشته باشد كه عادتاً چنین شخصی زنده نمی‌ماند.»
بر اساس قانون، بازه زمانی که برای قانونگذار جهت صدور حکم موت فرضی مورد نیاز است، (سه الی ده سال از آخرین خبری است که از آن شخص دارند.)
پس از آن و با تقاضای ذینفعان، دادگاه اقدام به نشر آگهی و دعوت از افرادی که از وی خبری دارند، می نماید.
شرایط و مراحل صدور حکم موت فرضی
جهت صدور حکم موت فرضی می بایست تشریفاتی رعایت شود تا منجر به صدور این حکم گردد این تشریفات به شرح ذیل می باشد :
- تقدیم دادخواست به دادگاه (دادخواست صدور حکم موت فرضی )
- انتشار آگهی
- بررسی و تحقیقات لازم از سوی دادگاه
دادگاه صالح صدور حکم موت فرضی
دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی و مسائل مربوط به غائبین مفقودالاثر، در **دادگاه خانواده محلی می باشد که آخرین محل اقامت غایب در آنجا بوده است. لکن در صورتی که آخرین اقامتگاه شخص در خارج از کشور بوده ، دادگاهی صالح می باشد که **شخص آخرین بار در آنجا سکونت داشته و در صورت نداشتن محل اقامت و سکونت ، **محل اقامت وارث ایشان ملاک تعیین دادگاه صالح خواهد بود و در انتها در صورت نداشتن وارث ، **دادگاه محل وقوع مال غایب صالح به رسیدگی می باشد .
اثر حکم موت فرضی بر نکاح
رابطه زوجیت در بحث غائب مفقود الاثر و موت فرضی یکی از مباحث بسیار مهم و حساس می باشد.
قانون بیان می دارد که :
چنانچه تا چهار سال از فرد هیچ گونه خبری دریافت نشد، زن می تواند در دادگاه خانواده درخواست صدور حکم موت فرضی بدهد. دادگاه این درخواست را بررسی کرده و پس از آگهی این امر، در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار، موعدی یکساله برای احتمال بازگشت غایب در نظر می گیرد.
اگر غایب در این زمان مراجعه نکرد، همسر میتواند درخواست طلاق دهد . و در این موارد زن، ملزم به نگاه داشتن عده وفات می باشد. و پس از اتمام عده، قادر به ازدواج مجدد می باشد.
نمونه دادخواست صدور حکم موت فرضی
ریاست محترم دادگاه عمومی………….
با سلام
احتراما به استحضار می رساند
با توجه به اینکه مدت ………………… از غیبت آقا / خانم …………….. گذشته است و تاکنون هیچ گونه خبری در خصوص حیات یا فوت ایشان به دست نیامده و سن مشارالیه در حال حاضر ……… سال می باشد ، لذا صدور حکم مبنی بر موت فرضی وی مورد استدعاست.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل خانواده، وکیل حقوقی ، وکیل پایه یک دادگستری با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.
