محرومیت از ارث

همانطور با قوانینی در خصوص ارث و تعیین آن داریم و سهمی برای هریک از وراث در قانون معین شده است مواردی هم مطابق قانون داریم که ورثه از ارث محروم می شوند و ارثی را از مورث خود نمی برند برای آشنایی با محرومیت از ارث  و اطلاع از آن و چگونگی و شرایط آن می توانید تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

مفهوم ورثه چیست؟

ورثه به افرادی گفته می شود که وارث مال و اموال شخصی هستند که به مجموع این افراد وراث گفته می شود. بدین ترتیب وراث نقش قائم مقام فرد فوت شده را دارند و از این رو می توانند در اموال متوفی تصرف کنند.

قابل توجه است که پیش از آنکه در ارث تصرف شود می بایست دیون مربوط به متوفی پرداخت شود و سپس می توانند اداره اموال را بر عهده گیرند. بدین ترتیب وراث تا زمانی که دیون متوفی را پرداخت نکرده باشند و اجازه مالکان را کسب نکرده باشند نمی توانند در اموال وی تصرف کنند.

ترکه پس از فوت فرد متوفی به صورت قهری به وراث تعلق می یابد اما پیش از آن باید بدهی ها و دیون متوفی پرداخت شود. در این مورد بهتر است از حضور یک وکیل ارث بهره ببرید تا مراحل انجام کار به خوبی صورت گیرد.

محرومیت از ارث :

محرومیت از ارث واژه ای آشناست که بسیار شنیده ایم که می تواند محرومیت قانونی و شرعی باشد و گاها شنیده ایم که که والدین هنگام بروز مشکلات با فرزندان خود از واژه از ارث محرومت میکنم استفاده میکنند اما بسیاری از ما اطلاع دقیقی از چگونگی اجرای آن و اینکه وجاهت قانونی دارد یا خیر نداریم. 

افراد تا زمانی که درقید حیات هستند حق هر گونه تصرف در اموال خود را دارا می باشند شخص می تواند اموال خود را بفروشد ببخشد حتی تلف کند و هیچ کسی حق هیچگونه اعتراض به وی را ندارد.

بعضی از افراد ترجیح می دهند تا خودشان در قید حیات هستند نسبت به اموال و دارایی خود برای پس از مرگشان تعیین تکلیف کنند اما موضوع مهمی که باید به ان توجه کرد این است که هرشخص به عنوان وصیت به بیش از یک سوم اموال خود نمی تواند تصمیم بگیرد و اگر بیشتر از مقدار یک سوم اموال خود را وصیت کرده باشد صحت آن منوط به قبول ورثه می باشد.

گاهی اوقات میبینیم که والدین در مواجهه با فرزندان خود از لفظ از ارث محرومت میکنم استفاده می کنند اما باید بدانیم که چنین  وصیتی باطل می باشد و اثر قانونی بر آن مترتب نیست و بعد از فوت مورث رابطه توارث همچنان باقی می ماند.

انواع طبقات ارث:

بهره مندی افراد از ارث در طبقات مختلفی صورت می گیرد. به این ترتیب که افراد با توجه به نسبتی که با فرد متوفی دارند از ارث بهره می برند.

طبقه اول : والدین، فرزندان و فرزندان فرزندان

طبقه دوم : اجداد، خواهر، برادر و فرزندان آنها

طبقه سوم :خواهران، برادران والدین و اولاد آنها

نکته قابل توجه در طبقات ارث این است که در صورت زنده بودن طبقه اول، طبقه دوم از ارث محروم می شود. همچنین در صورت زنده بودن طبقه دوم، افراد طبقه سوم سهمی از ارث نمی برند.

شروط ارث بردن:

ارث بردن شش شرط دارد که شروط ارث بردن به شرح زیر می باشد

1-مرگ مورث

2-زنده بودن وارث

3-موجبات تقسیم ارث؛ مانند نسب و سبب

4-وجود ارث

5-پرداخت حق و دینی که بر عهده متوفی می باشد

6-موانع ارث وجود نداشته باشد

درنتیجه با نبودن هر یک از شروط ارث بردن، ارث بردن منتفی خواهد شد

محرومیت از ارث از طریق وصیت:

امکان دارد متوفی تعیین نماید که دارایی او پس از مرگ خود چگونه تقسیم گردد ، در واقع متوفی در زمان حیات خویش وصیت می نماید که اموال او صرف امور خیریه شود و یا یکی از فرزندان خود را مطابق وصیت نامه از ارث محروم نماید و یا کل اموال را برای یکی از فرزندانش وصیت نماید.

مطابق مقررات قانونی، وصیت در یک سوم اموال متوفی نافذ است به این معنا که متوفی تا میزان یک سوم از اموالش را می تواند وصیت کند،

حال اگر به بیش از یک سوم اموال وصیت شود نیازمند این است که باقی وراث بخش مازاد را قبول نمایند و رضایت دهند که در این صورت وصیت متوفی برای بیش از یک سوم پذیرفته می گردد. پس در نتیجه زمانی که فرد وصیتی می کند که فرزند خود را از ارث محروم کرده است، فقط تا میزان ثلث اموالش این وصیت نافذ و مورد قبول خواهد بود . لازم به ذکر این نکته مهم است که هیچ کس نمی تواند به موجب وصیت وراث خود را به طور کلی از ارث محروم نماید.

محرومیت از ارث به موجب قانون:

اکثر اشخاص جامعه به طرق مختلف عبارت محرومیت از ارث را شنیده اند اما آیا واقعا امکان محروم کردن یکی از اولاد از ارث امکان پذیر است یا خیر که در این خصوص نیاز می باشد قوانین مورد بررسی قرار گیرند که آیا بر طبق قوانین محرومیت از ارث نیز امکانپذیر می باشد و یا خیر

در این خصوص ماده 837 قانون مدنی اظهار می دارد که محرومیت از ارث به این صورت است که اگر فردی به موجب وصیت ، یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند ، وصیت مزبور نافذ نیست.

محرومیت از ارث با وصیت اگر چه تا ثلث وصیت نافذ و درست است اما در حقیقت محرومیت وراث از کل اموال طبق قانون از ارث مورد قبول نمی باشد.

پیشنهاد گروه وکلای حکمت برای شما همراهان عزیز:

ماترک متوفی _مفهوم ماترک متوفی+مراحل تقسیم ماترک+نمونه دادخواست تقسیم ترکه-جامع کاربردی

واگذاری و فروش سهم الارث

احکام ارث به زبان ساده

مالیات بر ارث چیست و چگونه محاسبه می شود ؟

محرومیت از ارث به حکم قانون وشرع :

انسان چه در زمان حیات و قبل از فوتش با وصیت کردن ، نمی تواند به طور کلی حق محروم کردن افراد از ارث را ندارد اما در پنج مورد، قانون و شرع مواردی را تعیین کرده است که در صورت وقوع آن ، افراد به حکم شارع از ارث محروم می‌شوند.

1- قتل

 اولین مورد محرومیت از ارث در خصوص «قتل» است.

 اگر وارثی، مورث خود را به قتل برساند از ارث محروم می‌شود. در واقع کسی نمی‌تواند برای اینکه زود به ارث برسد، مورث را به قتل برساند، زیرا قتل مانع ارث بردن است.

ماده 880 قانون مدنی :

« قتل از موانع ارث است بنابراین کسی که مورث خود را عمداً بکشد از ارث او ممنوع می‌شود اعم از این که قتل بالمباشره باشد یا‌بالتسبیب و منفرداً باشد یا به شرکت دیگری. »

2- عدم ارث بری کافر از مسلمان

دومین مورد در خصوص ارث بردن کافر از مسلمان است.

 بر اساس ماده 881 مکرر قانون مدنی، «کافر از مسلم ارث نمی‌برد.»

 البته عکس این موضوع صادق نیست و اگر کافری فوت کند و در بین وراثش، شخص مسلمانی باشد، فرد مسلمان از کافر ارث می‌برد.

3- فرزند ولد الزنا

سومین مورد از موارد محرومیت از ارث، «فرزند ولدالزنا» است. اگر فرزندی در اثر یک رابطه نامشروع از زن و مردی متولد شده باشد، متولد زنا از پدر و مادر خود ارث نمی‌برد و از این لحاظ از ارث محروم است.

4- لعان

لعان در لغت به معنی لعنت کردن است و در اصطلاح عبارت است از اظهار لعن و نفرت بین زوجین با صیغه‌ی مخصوص، با این منشا که شوهر به همسر خود نسبت زنا بدهد و یا فرزندی را که شرعاً ملحق به اوست، انکار کند.

چهارمین مورد هم در خصوص «لعان» بین زن و شوهر است.

 اگر زن و شوهری با شرایطی که در فقه و قانون مقرر شده یکدیگر را «لعن» کنند و در مدت عده طلاق، یکی از آنها فوت کند، دیگر از یکدیگر ارث نمی‌برند و لعان موجب محرومیت از ارث می‌شود.

ماده 882 قانون مدنی :

«  بعد از لعان زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند و همچنین فرزندی که به سبب انکار او لعان واقع شده از پدر و پدر از او ارث نمی‌برد‌ لیکن فرزند مزبور از مادر و خویشان مادری خود و همچنین مادر و خویشان مادری از او ارث می‌برند. »

5- نفی فرزند بواسطه لعان از پدر

در آخرین مورد هم، اگر فرزندی به واسطه لعان از سوی پدرش نفی می‌شود، دیگر نه پدر از فرزند ارث می‌برد و نه فرزند از پدر ارث می‌برد.

البته اگر پدر از لعان رجوع کند، در این صورت فرزند می‌تواند از پدرش ارث ببرد ولی بازهم پدر از فرزندش ارث نخواهد بود.

شخص مرده از کسی ارث نمی برد:

موضوع دیگری که ممکن است با محرومیت اشتباه گرفته شود درباره فرزندی است که زودتر از والدین‌ اش فوت کند. مطابق قانون، وقتی فرزندی زودتر از والدین خود فوت می‌ کند، ورثه آن فرزند از جد پدری خود ارث نمی‌ برند. به عبارت ساده تر شخص مرده از کسی ارث نمی‌برد تا آن مال به بازماندگانش منتقل شود و این با محرومیت از ارث تفاوت دارد.

حقوق و دیون متعلق به متوفی:

بر اساس ماده ۸۶۹ قانون مدنی، حقوق و دیونی که به ارث به جای مانده تعلق می گیرد و باید قبل از تقسیم ارث اداء شود که به شرح زیر می باشد:

• قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق است به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است باید قبل از تقسیم ارث ادا شود.
• دیون و واجبات مالی متوفی باید قبل از تقسیم ارث ادا شود.
• وصایای میت تا ثلث ارث بدون اجازه ورثه و بیشتر از ثلث ارث با اجازه آنها می باست در تقسیم ارث ادا شود.

مالیات بر ارث:

یکی از مسائلی که افراد در مورد آن نگرانی بسیار دارند و با آن درگیرند بحث مالیات بر ارث است: وراث طبقات اول و دوم شهدای انقلاب هم از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند از اموال موضوع ماترک کسر می‌ شوند

 بقیه ماترک ۸۰ درصد اوراق مشارکت و سپرده‌های متوفی نزد بانک‌های ایرانی و همچنین ۵۰ درصد ارزش سهام متوفی در شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس پذیرفته شده و ۴۰ درصد ارزش سهام با سهم‌الشرکه متوفی درسایر شرکت‌ها و بالاخره ۴۰ درصد ارزش خالص دارایی متوفی در واحدهای تولیدی و صنعتی و معدنی و کشاورزی هم از شمول مالیات بر ارث معاف هستند.

ارث زن از شوهر:

در صورتی که مردی فوت کند و زن از همسرش فرزند و نوه ای نداشته باشد، یک چهارم ارث به وی تعلق می یابد. در صورتی که زن دارای فرزند باشد یک هشتم از اموال منقول و غیر منقول را به ارث می برد.

اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزند یا نوه‌ای از همسرش نداشته باشد، زن از اموال مرد یک چهارم ارث برای  این که چه مالی را می‌تواند به ارث ببرد اهمیت دارد چون در مقدار سهم زن تاثیر دارد.

ارث فرزند فوت شده:

در صورتی که فرزندی پیش از پدر خود فوت کند، از ارث هیچ سهمی نمی برد و این بدان معناست که فرزندان شخص فوت شده نیز حق هیچ گونه مال بری از پدر بزرگ خود را ندارند

تنها امکان آنکه نوه ها از پدر بزرگ خود ارث برند آن است که هیچ فردی از طبقات تعریف شده برای بهره گیری از ارث وجود نداشته باشد و در آن صورت است می توانند از ارثیه سهمی داشته باشند.

راه های تعیین تکلیف اموال بعد از فوت:

1-وصیت نامه

2-صلح عمری 

3-بیع

4-وقف

5-هبه

1- وصیت نامه:

مطابق ماده 825 به بعد قانون مدنی وصیت یکی از راه هایی است که فرد در زمان حیات تکلیف اموالش را بعد از فوت مشخص می کند.

وصیت فقط تا یک سوم اموال نافذ است و بیشتر از آن منوط به رضایت و قبول سایر ورثه است.

با توجه به وضعیت وصیت کننده و بر اساس ماده 276 به بعد قانون امور حسبی وصیت سه نوع دارد :

الف) وصیت نامه رسمی ( مطابق ماده 277 امور حسبی)

ب) وصیت نامه خود نوشت ( مطابق ماده 208 قانون امور حسبی)

ج) وصیت نامه سری ( مطابق ماده 279 قانون امور حسبی)

در صورتی که وصیت نامه هیچ یک از شرایط وصیت نامه های مندرج در قانوون را نداشته باشد عده ای از قضات و حقوقدانان معتقدند با طرح دعوای تنفیذ وصیت نامه می توان به آن اعتبار بخشید و در صورت احراز اصالت وصیت نامه درست و قانونی است و عده ای دیگر معتقدند وصیت نامه ای که در هیچ یک از 3 دسته رسمی یا خودنوشت یا سری قرار نگیرد فقط در صورتی معتبر است که شرایط مواد 283 به بعد قانون امور حسبی را داشته باشد و در غیر این صورت امکان طرح دعوای تنفیذ وجود ندارد.

به عنوان مثال اگر دست نوشته ای با امضای منسوب به متوفی در ورقه ای عادی و بدون گواه گواهان بعد از فوت وی کشف شود که خط موصی هم نباشد و تاریخ هم نداشته باشد چون نه رسمی است و نه خودنوشت است و نه سری و در زمان جنگ یا مسافرت دریا یا امراض فراگیر هم تنظیم نشده اصلاً وصیت نامه نیست و قابلیت اعتبار و تصدیق و تنفیذ و قابلیت رسیدگی در قالب دعوای تنفیذ را ندارد

 در حالی که مطابق نظر اول وصیت نامه همین که رسمی یا خودنوشت یا سری نباشد در هر حال می توان با طرح دعوای تنفیذ وصیت نامه به آن اعتبار بخشید.

 وصیت تملیکی:

وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجانا تملیک کند. این وصیت اگر زاید بر ثلث باشد، نافذ نیست مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند، فقط نسبت به سهم او نافذ می شود.

وصیت کننده:

موصی) کسی  است که وصیت تملیکی به نفع او شده است، موصی له است. مورد وصیت، موصی به است.

 وصیت عهدی:

وصیت عهدی عبارت است از این که شخصی یک یا چند نفر را برای امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور می نماید.

وصیت کننده (موصی):

کسی که به موجب وصیت عهدی، ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می شود، وصی نامیده می شود.

حال اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ نیست.این وصیت به خاطر مخالفت با قواعد آمره باطل است و امکان تنفیذ آن وجود ندارد. حتی در صورتی که وارث محروم این وصیت را قبول کند، این وصیت نافذ نخواهد شد. زیرا مواد قانونی مربوط به ارث از قوانین آمره هستند که توافق افراد نمی تواند مخل آن شود و قاعده ای را که قانونگذار ایجاد کرده است را تغییر دهد.

اما مورث می تواند در قالب عقود مختلف و قبل از زمان مرگ، با انتقال اموال خود، این نیت خود را عملی کند. البته لازم به ذکر است از میان عقودی که در ذیل به آنها اشاره می شود، صلح عمری به دلیل حفظ مالکیت مورث قبل از زمان مرگش راهی مطمئن تر و منطقی تر به نظر می رسد.

2-صلح عمری: 

همان است که اگر شخصی بخواهد بخشی از املاک و مستغلات و دارایی خویش را به فرزند خود یا کسی بدهد اما کاملا اختیار مال و یا املاک مورد نظر و همچنین سود دریافتی از ماحصل اجاره به طرف مقابل منتقل نشود و مالک اولی در مواقع به خصوصی که مد نظر او می باشد دوباره آن مال را به تملک خود دربیاورد.

در این نوع عقد معمولا شخص می خواهد مال خویش را به شخصی منتقل و در عوض شخص دوم نیز تعهداتی در مقابل شخص اول قبول می نماید و اگر شخص دوم که متصالح نام دارد از انجام تعهدات خودداری نماید، مصالح یا شخص منتقل کننده مال می تواند با فسخ عقد، آن را دوباره به تملک خود دربیاورد.

برای نیل به این منظور، طرفین به دفتر اسناد رسمی مراجعه و سند مصالحه به شرط عمری میان ایشان بعد از انجام تشریفات قانونی تنظیم می گردد و عین مال به صورت مشروط به متصالح منتقل و منافع در دست مصالح باقی می ماند.

در مورد چنین صلحی در طول استمرار عقد اگر مصالح فوت نماید، مال مورد نظر به متصالح انتقال قطعی شده و به دیگر وراث چیزی از این بابت منتقل نمی شود. و اگر در این مدت متصالح به تعهدات خود عمل ننماید، مصالح با مراجعه به دفترخانه محل ثبت سند آن را فسخ و مال مورد نظر را به تملیک خود در می آورد.

 3-بیع:

مورث می تواند تا قبل از مرگ خود با انتقال اموالش از طریق بیع قانونی به اشخاصی که در نظر دارد، وراثی که قصد محرومیت آنان از ارث را دارد، عملا از ارث محروم کند.

4-وقف:

از آنجا که در وقف عین مال حبس و منافع آن تسبیل می شود و چون این حبس موبد و دائمی است، مورث با وقف اموال خود، عملا وراثی که در نظر دارد را از ارث محروم می کند.

5-هبه:

که طی آن مورث مال خود را مجانا به کس دیگری تملیک می کند. در این صورت نیز مورث قبل از مرگ خود اقدام به انعقاد عقدی نموده و بر اساس آن عملا افرادی را که بخواهد از ارث محروم می کند.

مسأله ارث یکی از مهمترین و پیچیده‌ ترین مسائل مطرح در جامعه بوده و همین امر هم باعث شده تا سئوالات پیرامون آن زیاد باشد.

نقش وکیل در تقسیم ارث چیست؟

حضور یک وکیل با تجربه در زمینه تقسیم ارث علاوه از بین بردن امکان اشتباه، سرعت روند تقسیم ارث را نیز افزایش می‌دهد و کمک بسیاری به شخص مطالبه کننده می‌کند. وکلای متخصص تقسیم ارث در گروه وکلای حکمت آماده مشاوره و ارائه خدمات هستند

از جمله مراحل دریافت ارث، اثبات وارثیت و تعیین سهم الارث هر یک از وراث است. پس از آن دادگاه می تواند بررسی های لازم را بر مبنای وصایای ارائه شده به دادگاه انجام داده و اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت نماید. در صورت بروز مشکل در هر کدام از مراحل تعیین وراث و تعیین سهم الارث، وکیل ارث می تواند با ارائه مدارک و ادله کافی، به این پروسه کمک نماید در صورت نیاز به وکیل ارث می توانید از طریق ارسال فرم درخواست مشاوره یا تماس تلفنی با گروه وکلای حکمت در تماس باشید.

وکیل ارث و میراث:

وکیل ارث با تمام توان خود و با تمام علم و تجربه ای که دارد در خدمت شماست تا به بهترین نحو ممکن راهکارهای حل مسائل را به شما بدهد و در سخترین شرین بهترین راه را معرفی کنید برای دریافت مشاوره حقوقی  از گروه وکلای حکمت کافی است که با شماره های مندرج در سایت با ما تماس حاصل فرمایید.

گروه وکلای حکمت

گروه وکلای حکمت با پیگیری های مستمر و به موقع در مورد پرونده های موکلین در زمینه اختلافات و دعاوی  حقوقی و کیفری و خانواده و ثبتی سعی دارد که یک تیم قوی و با بهره مندی از علم نوین حقوقی با مشاوره های خود  شما هموطنان گرامی را در مواجه شدن با مشکلات در پیشنهاد یک راه درست حقوقی و قانونی  راهنمایی و هدایت  کند و با امکانات مشاوره های حقوقی و کیفری آنلاین و مشاوره های تلفنی و مشاوره های حضوری در تهران با منشور اخلاقی مسئولیت پذیری رضایت هموطنان را به دنبال خواهد داشت