نفقه اقارب چیست ؟شرایط و نحوه دریافت آن -تفاوت با نفقه همسر -کاملا کاربردی
در این مقاله با شما عزیزان همراه هستیم تا در مورد اینکه نفقه اقارب چیست و به چه کسانی تعلق میگرد و صفر تا صد تمام آنچه که باید در مورد افقه اقارب بدانید توضیحاتی در حد نیاز ارائه دهیم با ما همراه باشید و نظرات خود را در قالب کامنت برای ما بیان کنید تا وکیل خانواده گروه وکلای حکمت پاسخ گوی سوالات شما باشد.
فهرست مطالب این مقاله
نفقه اقارب چیست ؟شرایط و نحوه دریافت آن -تفاوت با نفقه همسر -کاملا کاربردی
نفقه چیست ؟
نفقه در لغت به معنای ، هزینه ، خرجی است و در معنای اصطلاحی عبارت است از چیزی که برای گذراندن زندگی لازم است .
نفقه به دو بخش تقسیم شده است: فقه زوجه – نفقه اقارب
نفقه اقارب چیست؟
نفقه‌ای است که به گروه خاصی از نزدیکان فرد به شرط اینکه، تمکن مالی برای تأمین معیشت خود را نداشته باشند تعلق می‌گیرد.
نفقه اقارب چه کسانی هستند؟
بر اساس ماده ۱۱۹۶ قانون مدنی:
«فقط اقارب نسبی در خط عمودی اعم از صعودی یا نزولی ملزم به انفاق یکدیگرند»
وقتی بحث از صعودی و نزولی میشود، به این معناست که به طور مثال فرزندِ فرزند و هر چه پایین‌تر رود، و پدر ِ پدر و هر چه بالاتر رود مستحق نفقه خواهند بود.
نکته دیگر این است که فقط اقارب نسبی مستحق این نفقه هستند.
یعنی اقاربی که به صورت خونی و از طریق ولادت با هم خویشاوند هستند. بنابراین اقارب ناشی از رابطه نکاح (سببی) داخل در دایره نفقه اقارب نخواهند بود.
تداخل نفقه اقارب و زوجیت:
اگر زوجه در کنار چند تن از اقارب واجب النفقه قرار بگیرد، پرداخت نفقه زوجه بر اقارب مقدم خواهد بود و اگر مرد با پرداخت نفقه زوجه دیگر تمکن پرداخت نفقه اقارب را نداشته باشد، این امر از او ساقط میشود.
پیشنهاد میشود این مطلب را از دست ندهید:ازدواج مجدد مرد
خصوصیات نفقه اقارب:
1- نفقه اقارب ناظر بر آینده است؛ اقارب فقط نسبت به آینده می‌توانند مطالبه نفقه نمایند زیرا نفقه اقارب برای رفع احتیاج است و هرگاه احتیاج به نحوی رفع شده باشد دیگر تکلیفی برای منفق نخواهد بود.
2- کسی مستحق نفقه است که فقیر باشد؛ کسی که مستحق نفقه است اولاً ندار باشد ثانیاً نتواند بوسیله اشتغال به شغلی، وسایل معیشت خود را فراهم کند.
3- کسی ملزم به انفاق است که متمکن باشد؛ مطابق ماده 1198 ق.م کسی ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار مضیقه گردد.
برای تشخیص تمکن باید کلیه تعهدات و وضع زندگانی شخصی او در جامعه در نظر گرفته شود.
4- نفقه اقارب یک تکلیف متقابل است؛ خویشانی که ملزم به انفاق یکدیگر هستند در صورت فقر یکی و تمکن دیگری، این تکلیف را متقابلاً دارا هستند.
شرایط پرداخت نفقه اقارب:
باید بین اقارب (بستگان) رابطه نسبی باشد لذا شامل خویشاوندان رضاعی و نسبی نمی شود.
بستگان نسبی باید در خط عمودی باشند مثل پدر، مادر، فرزند و نوه بنابراین بستگان نسبی در خط افقی مثل خواهر، برادر، عمو، عمه، مشمول الزام به پرداخت نفقه آنها نمی شود.
کسی که ملزم به پرداخت نفقه می شود باید استطاعت مالی داشته باشد.
ماده ۱۱۹۸ قانون مدنی : «کسي ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد يعني بتواند نفقه بدهد، بدون اينکه از اين حيث در وضع معيشت خود دچار مضيقه گردد. براي تشخيص تمکن بايد کليه تعهدات و وضع زندگاني شخصي او در جامعه در نظر گرفته شود».
کسی از اقارب که مستحق نفقه است که نیازمند مالی باشد و به تعبیر قانون ندار نباشد.
ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه اقارب:
مطابق با ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده :
«هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می شود».
ضمانت اجرای حقوقی :
مطالبه نفقه از سوی افراد واجب النفقه، در صورت محکومیت عدم پرداخت، می توان اموال او را توقیف و یا او را بر طبق شرایط قانون محکومیت های مالی، جلب کرد.
بیشتر بخوانید:اثبات نسب طفل
شکایت ترک انفاق- دادخواست مطالبه نفقه:
براساس ماده 47 قانون حمایت خانواده:
در صورتی که شخصی که پرداخت نفقه به عهده اوست، چه نفقه اقارب ، زوجه یا فرزندان، از پرداخت نفقه استنکاف نماید، دادگاه در صورت درخواست افراد واجب النفقه، میزان نفقه را تعیین خواهد کرد.
نفقه گذشته زوجه، همیشه قابل مطالبه است ولی نفقه اقارب، در صورتی که توسط آنها مطالبه نشده باشد و موعد آن گذشته باشد، قابل مطالبه نیست و فقط امکان مطالبه نفقه جاری در نفقه اقارب وجود دارد.
اگر فردی که باید نفقه پرداخت کند غایب باشد، دادگاه می‌تواند از اموال وی نفقه را پرداخت نماید.
عدم پرداخت نفقه هم ضمانت اجرای حقوقی دارد که می‌توان از طریق تقدیم دادخواست به شورای حل اختلاف و یا دادگاه خانواده مطالبه نمود و هم ضمانت اجرای کیفری دارد.
عدم پرداخت نفقه اقارب و همسر قابل شکایت در دادسرای عمومی محل وقوع جرم است و ذینفع می‌تواند از طریق شکایت کیفری تعقیب مستنکف از پرداخت نفقه و محکومیت وی را درخواست کند. جرم ترک انفاق، از جرایم قابل گذشت است و با اعلام گذشت شاکی خصوصی پرونده مختومه میشود.
ماده ۴۷ قانون حمایت خانواده :
« دادگاه در صورت درخواست زن یا سایر اشخاص واجب النفقه، میزان و ترتیب پرداخت نفقه آنان را تعیین می‌کند.
تبصره ـ درمورد این ماده و سایر مواردی که به موجب حکم دادگاه باید وجوهی به‌طور مستمر از محکوم علیه وصول شود یک بار تقاضای صدور اجرائیه کافی است و عملیات اجرائی مادام که دستور دیگری از دادگاه صادر نشده باشد ادامه می‌یابد. »
دادگاه رسیدگی به نفقه اقارب:
دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاویی نفقه ، دادگاه خانواده مستقر در محل سکونت صالح به رسیدگی میباشد.
گروه وکلای حکمت:
گروه وکلای حکمت متشکل از وکلای دادگستری مجرب و متخصص به امور خانوادگی آماده ارائه خدمات حقوقی متنوع به همگان میباشد در صورت تمایل میتوانید از طریق راه های ارتباطی ذیل با مجموعه در ارتباط باشید.
