شرکت سهامی عام

ما در این مقاله صفر تا صد شرکت سهامی عام را بیان کرده ایم برای کسب اطلاع از نحوه تشکیل ،سرمایه لازم،تعداد موسسین ،ارکان و … با ما در این مقاله همراه باشید.

معرفی شرکت سهامی:

شرکت سهامی به شرکتی اطلاق می شود که سرمایه آن به قطعات سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام در آن محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها می باشد.
مطابق نص قانون شرکت سهامی شرکت بازرگانی تلقی شده حتی اگر این که موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.
در شرکت سهامی تعداد شرکا نباید از سه نفر کمتر باشد یعنی حداقل سه نفر و از ظر حداکثری قانون میزانی بیان نکرده است.
شرکت سهامی به دو دسته تقسیم می گردد:

1-شرکت سهامی عام

2- شرکت سهامی خاص

شرکت سهامی عام چیست؟

شرکت سهامی عام به شرکتی اطلاق می شود که موسسین آن قسمتی از سرمایه ی شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.به این طریق که موسسین قبلاَ 20 درصد سرمایه را خودشان تعهد می کنند و لااقل 35 درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس در یکی از بانک ها تودیع کرده و سپس اظهارنامه ای به ضمیمه ی طرح اساسنامه ی شرکت و طرح اعلامیه ی پذیره نویسی سهام،به مراجع ثبت شرکت ها ارائه می نمایند.
پس از ثبت شرکت سهامی عام،سهام آن از طریق بورس داد و ستد می گردد.

ویژگی شرکت سهامی عام:

1-تشکیل مجمع عمومی موسس در شرکت های سهامی عام امری ضروری می باشد.
2-در شرکت سهامی عام در زمان تاسیس موسسین لااقل  20% از سرمایه را خود تعهد می کنند که حداقل 35%  از بیست درصد مذکور توسط آنان به حساب جاری شرکت در شرف تاسیس سپرده می شود و مابقی (حداکثر 80 درصد)از طریق فروش و عرضه سهام به عموم تامین می گردد.
3-قانون گذار حداقل سرمایه شرکت سهامی عام در زمان تاسیس را  حداقل پنج میلیون ریال تعیین کرده و از نظر حداکثری میزانی مقرر نکرده و در این باره الزامی وجود ندارد..
4-اظهارنامه ثبت شرکت در شرکت سهامی عام می بایست به امضای موسسین برسد.
5-شرکت سهامی عام برای فروش سهام می بایست اقدام به انتشار اعلامیه پذیره نویسی نماید بر خلاف شرکت سهامی خاص که این حق را ندارد و اگر بخواهد این امر را انجام دهد باید تحت شرایطی به شرکت سهامی عام تبدیل شود.
6-انتشار اوراق قرضه  نیز در شرکت سهامی عام تحت شرایطی ممکن است .
7-امضای ورقه تعهد سهم در  شرکت سهامی عام به منزله ی  قبول اساسنامه و تصمیمات مجامع عمومی است .
8-حداقل تعداد اعضا برای تشکیل شرکت سهامی عام پنج نفر می باشداین تعداد در شرکت سهامی خاص سه نفر است.

پیشنهاد ما برای شما:شرکت سهامی خاص

نحوه ی تشکیل شرکت سهامی عام:

شرکت سهامی عام کامل ترین نمونه شرکت سهامی می باشد و غالبآ برای انجام امور مهمی همچون  استخراج معادن و تجارت با کشورهای خارجی ویا  تاسیس کارخانجات و ایجاد سدها و بانک ها تشکیل می گردد که سرمایه ی فردی کفاف هزینه های آن را نمی دهد.معمولآ شرکت سهامی عام برای جلب سرمایه های مهم ایجاد می گردد و لازم است تعداد قابل ملاحظه ای که بیشتر ز حداقل قانونی باشدد یعنی پج نفر یا بیششتر شریک گرد هم جمع شوند،بالطبع تشکیل آن متضمن طی نمودن مراحل مختلفی است که در ذیل به این مراحل می پردازیم.

مبحث اول/تاسیس شرکت سهامی عام:

الف)مفهوم تاسیس:

تاسیس به مجموعه اعمالی مادی و حقوقی شرکای اولیه شرکت برای ایجاد شخص حقوقی،اطلاق می شود که می توان از آن به اعمالی که پیش از تشکیل انجام می گردد نیز تعبیر نمود.در نتیجه به مجموع موسس شرکت ،به کسی اطلاق می شود که ، برای ایجاد شرکت پیشقدم می شوند و سرمایه لازم  شرکت را از طریق جمع کردن شرکای دیگر فراهم می آورند،و مطابق شرایط و مقررات قانونی اقدامات لازم را جهت تاسیس شرکت سهامی عام به انجام می رساند.موسس می تواند مجموعه ایی از اشخاص حقوقی(مانند شرکت ها) و یا اشخاص حقیقی باشد.

ب)تشخیص موسس:

در قانون ایران،پس ازایجاد و تشکیل شرکت و تا مادامی که شرکت به ثبت نرسیده است مسئولیت موسسان (تضامنی)به قوت خود باقی است.اما پس از ثبت شرکت،نمی توان به هیچ کدام از شرکا عنوان موسس داد،حتی اگر از شرکای اصلی و اولیه شرکت نیز بوده باشند.

ج)مسئولیت موسسین:

مطابق مقررات مسئولیت مدنی موسسان در قبال عدم رعایت مقررات قانونی که برای به ایجاد و تشکیل شرکت مسئولند و در صورتی که محاکم قضاییی حکم قطعی بر بطلان شرکت صادر کنند مسئولیت موسسین  به صورت تضامنی جوابگوی خسارات ناشی از بطلان به صاحبان سهام و اشخاص ثالث خواهند بود مطابق ماده 273 لایحه اصلاحی قاون تجارت .

از طرفی دیگر هم ،موسسان شرکت در قبال کلیه اعمال و اقداماتی که برای تاسیس و به ثبت رسانیدن شرکت انجام می دهند مسئولیت تضامنی دارندمطابق ماده 23 لایحه اصلاحی قانون تجارت البته،مسئولیت موسسان در صورتی مطرح می باشد که در انجام دادن اعمال و اقدامات مزبور شخصاَ دخیل بوده اند .در نتیجه ،هر گاه یک یا چند نفر از میان موسسان یا اشخاص دیگری به جز آنان مرتکب اعمال مذکور گردند خود این اشخاص مسئول می باشند و مسئولیت آن ها نیز،با توجه به مقررات عام حقوق مدنی (به صورت اشتراکی نه تضامنی)قابل طرح است،نه مقررات خاص لایحه صلاحی قانون تجارت 1347،که ویژه تخلف موسسان است.

د)نظارت اولیه بر تاسیس شرکت:

برای تاسیس و تشکیل  شرکت سهامی(اعم از عام و یا خاص) به کسب مجوز از دولت نیازی نمی باشد.در نتیجه،همه اشخاص به جز بیگانگان و در حدود اصل 81  قانون اساسی می تواننداقدام به تاسیس و تشکیل شرکت سهامی نمایند و به انتشار سهام جهت پذیره نویسی ( در شرکت سهامی عام) مبادرت ورزند.
در هر حال،تاسیس شرکت سهامی عام منوط به این است که موسسان اطلاعات لازم را در اختیار عموم مردم قرار دهند،.این اطلاعات ضمن اظهارنامه ای که در ماده 6 لایحه اصلاحیه قانون تجارت مقرر شده است «…در تهران به اداره ثبت شرکت ها و در شهرستان ها به دایره ثبت شرکت ها و در نقاطی که دایره ثبت شرکت ها وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تسلیم…»ارائه  می شود.

اظهارنامه مذکور در ماده شش  می بایست با قید تاریخ به امضای کلیه موسسین رسیده باشد و موضوعات ذیل مطابق ماده 7 لایحه اصلاحیه قانون تجارت حتمآ در آن قید شده باشد:
«نام شرکت،هویت کامل و اقامتگاه موسسین،موضوع شرکت،مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک،تعداد سهام با نام و بی نام و مبلغ اسمی آن ها و در صورتی که سهام ممتاز نیز مورد نظر باشد تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام،میزان تعهد هر یک از موسسین و مبلغی که پرداخت کرده اند با تعیین شماره حساب و نام بانکی که وجوه پرداختی در آن واریز شده است.در مورد آورده غیر نقد تعیین اوصاف و مشخصات و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف آورده غیر نقد اطلاع حاصل نمود؛مرکز اصلی شرکت؛مدت شرکت

همچنین مطابق ماده 10 لایحه اصلاحی قانون تجارت«مرجع ثبت شرکت ها پس از مطالعه اظهارنامه و ضمایم آن(طرح اساسنامه و طرح اعلامیه پذیره نویسی) و تطبیق مندرجات آن ها با قانون اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را صادر خواهد نمود» پس مرجع ثبت شرکت ها تکلیفی به تحقیق در مورد اطلاعات داده شده نداشته  و در قبال دادن اطلاعات غیر واقع و نادرست موسسان به پذیره نویسان مسئول نیست؛به همین دلیل،قانون گذار در ماده 11 لایحه قانونی 1347 انتشار آگهی راجع به پذیره نویسی بر عهده خود موسسان می باشد و به موجب قسمت اخیر ماده:”اعلامیه پذیره نویسی می بایست توسط موسسین در جراید آگهی شده و نیز در بانکی که تعهد سهام نزد آن صورت گرفته است در معرض دید علاقه مندان قرار داده  می شود”.
آگهی پذیره نویسی به منزله پیشنهاد و ایجاب  موسسان به عموم مردم مبنی بر تشکیل شرکت سهامی می باشد .پس از این آگهی به دعوت موسسین،علاقه مندان میتوانند با مراجعه  به بانک ورقه های تعهد سهم را امضا نموده و مبالغ مربوط به سهام را پرداخت نمایند.

مبحث دوم/پذیره نویسی:

تعریف پذیره نویسی سهم عبارت است از عمل حقوقی ای که به موجب آن شخصی تعهد می نماید که با تامین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغ آورده شده،در شرکت سهامی عام،شریک شود.ما در این قسمت مقررات و  شرایط پذیره نویسی صحیح را بررسی می کنیم.

الف)تعداد پذیره نویسان:

با توجه به این که قانون گذار تعداد اعضای هیات مدیره  در شرکت سهامی عام را حداقل پنج نفر تعیین نموده است  که از میان صاحبان سهام انتخاب می شوند.(ماده 107 لایحه اصلاحی قانون تجارت)،نتیجه گیری می شود که تعداد پذیره نویسان نیز می بایست  به میزانی باشد که کل شرکا از پنج نفر کم تر نباشد.قانون گذار حداکثر تعداد شرکا را در قانون معین نکرده است و امکان دارد شرکتی از هزاران شریک اعم از شخص حقوقی و حقیقی  تشکیل شود.
تمام اشخاصی که دارای اهلیت کامل قانونی هستند می توانند در پذیره نویسی شرکت نمایند،چه از اشخاص حقیقی باشند و چه از اشخاص حقوقی، البته باید به این نکته توجه نمود که اشخاص حقوقی در حدود هدف و اساسنامه خود مجاز به این امر می باشند.از آن جا که پذیره نویسی عمل تجاری محسوب نمی گردد،پس لازم نیست اشخاص حق تجارت را داشته باشند تا بتوانند پذیره نویسی نمایند.

ب)شرایط پذیره نویسی:

1-طرح اعلامیه پذیره نویسی:

پذیره نویسی عملی است که  مستلزم تهیه طرحی از طرف موسسان بوده  که می بایست  به امضای تمام موسسین رسیده باشد و در تهران به اداره ثبت شرکت ها و در شهرستان ها به اداره ثبت شرکت ها و در نقاطی که اداره ثبت شرکت ها وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تقدیم گرددبرگرفته از ماده شش لایحه اصلاحی.

2-نکات مطرح در اعلامیه پذیره نویسی:

این نکات در ماده 9 لایحه اصلاحی قانون تجارت بیان شده است که به این شرح است:«نام شرکت؛موضوع شرکت و نوع فعالیت هایی که شرکت به منظور آن تشکیل می شود؛مرکز اصلی شرکت و شعب آن؛در صورتی که تاسیس شعبه مورد نظر باشد؛مدت شرکت؛هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین.در صورتی که تمام یا بعضی از موسسین در امور مربوط به موضوع شرکت یا امور مشابه با آن سوابق یا اطلاعات یا تجاری داشته باشند؛ذکر آن به اختصار؛مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک و تعداد و نوع سهام.در مورد سرمایه غیر نقد شرکت تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیرنقدی اطلاع حاصل نمود،در صورتی که موسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته اند تعیین چگونگی و موجبات آن مزایا به تفصیل؛تعیین مقداری از سرمایه که موسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده اند؛ذکر هزینه هایی که موسسین نا آن موقع جهت تدارک مقدمات تشکیل شرکت و مطالعاتی که انجام گرفته است پرداخت کرده اند و برآورد هزینه های لازم تا شروع فعالیت های شرکت؛در صورتی که انجام موضوع شرکت قانوناَ مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد ذکر مشخصات اجازه نامه یا موافقت اصولی آن مراجع؛ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی مقداَ پرداخت گردد؛ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد تعهد باید به آن حساب پرداخت شود و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذی علاقه می توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند؛تصریح به اینکه اظهارنامه موسسین به انضمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقه مندان به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم شده است؛ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسس منحصراَ در آن منتشر خواهد شد؛تخصیص سهام به پذیره نویسان.»
قانون گذار بررسی صحت اطلاعات مندرج در اعلامیه پذیره نویسی  را بر عهده هیچ مرجع رسمی نگذاشته است و به موجب ماده 10 لایحه نیزوظیفه مرجع ثبت شرکت ها فقط در مورد اعلامیه پذیره نویسی تطبیق مندرجات اعلامیه با قانون است ؛به عبارت دیگر مرجع ثبت شرکت ها فقط کافی است اطمینان حاصل نماید که موارد پانزده گانه مندرج در ماده 9 این لایحه در اعلامیه پذیره نویسی ذکر شده است و تکلیفی ندارد که این اطلاعات را با واقعیت تطبیق و صحت آن را تایید کند.
«اعلامیه پذیره نویسی می بایست توسط موسسین در جراید آگهی گردد وهم در بانکی که تعهد سهام نزد آن صورت پذیرفته است در معرض دید علاقه مندان قرار داده شود»(ماده 11 لایحه  اصلاحیه قانون تجارت).اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را مرجه ثبت شرکت ها  صادر می نماید.(ماده 10 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

3-ورقه تعهد سهم:

تعهد پذیره نویسی با امضای نوشته ای تحقق پیدا می نماید که در قانون به آن « ورقه تعهد سهم » می گویند.در ورقه تعهد سهم لازم است نکات زیر قید شود:

نکات ورقه تعهد سم در ماده 13 لایحه اصلاحی قانونی تجارت مقرر شده از جمله نام و موضوع و مرکز اصلی و مدت شرکت،سرمایه اولیه  شرکت،شماره و همچنین تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی و مرجع صدور آن(مرجع ثبت شرکت ها) ،تعداد سهامی که مورد تعهد است و همچنین مبلغ اسمی آن و نیز مبلغی که از آن بابت نقداَ در موقع پذیره نویسی می بایست پرداخت شود، ذکرنام بانک و شماره حسابی که مبلغ لازم توسط پذیره نویسان می بایست به آن حساب پرداخت گردد،ذکرهویت و نشانی کامل پذیره نویس،قید این نکته که پذیره نویس متعهد می باشد مبلغ پرداخت نشده سهام مورد تعهد را مطابق شرایط و مقررات قانونی اساسنامه شرکت پرداخت نماید.
ورقه تعهد سهم در دو نسخه تهیه و تنظیم می گردد  و با قید تاریخ به امضای پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او می رسد ،نسخه اول نزد بانک نگهداری  می شود و نسخه دوم با قید رسید وجه و مهر و امضای بانک به پذیره نویس تقدیم می گردد.نکته مهم این که در صورتی که ورقه تعهد سهم را شخصی برای دیگری امضا کند مانند نماینده،وکیل،قیم و…،هویت و نشانی کامل و سمت نماینده قید شده  و مدارک سمت وی نیز اخذ و ضمیمه می شود

4-قطعیت پذیره نویسی:
امضای ورقه تعهد سهم و تسلیم آن از سوی پذیره نویسان به بانک به منزله پایان یافتن عمل پذیره نویسی می باشد.از این زمان پذیره نویسان نمی تواند به تعهدات خود به موجب ورقه سهم عمل نکند.قبولی پذیره نویسی از جانب موسسان لازم نمی باشد زیرا در واقع،پذیره نویسی به منزله قبول ایجاب موسسان به پذیره نویسی است،مشروط بر این که پذیره نویسی در مهلت مقرر و معین شده در اعلامیه پذیره نویسی صورت گرفته باشد.ماده 15 لایحه اصلاحی قانون تجارت اظهار داشته است :« امضای ورقه تعهد سهم به خودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی صاحبان سهام می باشد » تفسیر این ماده این است که امضا و طبعاَ تسلیم ورقه تعهد سهم به منزله پیوستن به شرکت است.

5-میزان پذیره نویسی:

هنگامی شرکت سهامی عام تشکیل شده محسوب می گردد که «…تمام سرمایه شرکت صحیحاَ تعهد گردیده و اقلاَ 35 درصد آن پرداخت شده باشد…»(ماده 16 لایحه اصلاحی قانون تجارت)
البته پذیره نویسی می بایست به طور واقعی انجام شود نه به طور صوری،در غیر این صورت پذیره نویسی معتبر نخواهد بود.موسسان می بایست تعهد صحیح و کامل سرمایه از طرف پذیره نویسان و موسسان را احراز نمایند.قانون گذار در ماده 16 لایحه اصلاحی قانون تجارت ضمن بیان این قاعده اظهار داشته است که این احراز می بایست حتمآ قبل از تشکیل مجمع عمومی موسس صورت پذیرد.

مبحث سوم/تشکیل سرمایه و تخصیص سهام:

تشکیل شرکت سهامی عام مستلزم جمع شدن سرمایه پیش بینی شده در طرح اساسنامه می باشد.پس از این که سرمایه شرکت تمامآ تعهد شد و 35 درصد آن به طور نقدی پرداخت گردید،تعداد سهام هر کدام از تعهد کنندگان مشخص و اعلام می گردد.سیستم حقوقی تامین سرمایه و تخصیص سهام به شرکا موضوعاتی است که در این مبحث به طور مختصر و خلاصه به آن پرداخته خواهد شد.

الف)میزان سرمایه:

برای تاسیس و تشکیل شرکت سهامی،شرکا(موسسان و پذیره نویسان) می بایست تمام سرمایه شرکت را تعهد کرده و حداقل 35 درصد آن را به صورت نقدی در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس واریز نمایند.مطابق ماده پاج لایحه اصلاحی حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت سهامی عام پنج میلیون ریال است.سرمایه شرکت امکان دارد از آورده های نقدی و یا غیر نقدی تشکیل گردد.سیستم حقوقی هر کدام از این دو نوع آورده متفاوت است.

1-آورده نقدی

دست کم 35% از مبلغی که شرکا(موسسان و پذیره نویسان) تعهد کرده اند الزامآ می بایست به صورت وجه نقد پرداخت شود.(ماده 6 لایحه اصلاحی قانون تجارت)این مبلغ به حسابی که به نام شرکت در شرف تاسیس است در یکی از بانک ها واریز می گردد.

2-آورده غیر نقدی

می توان بیان داشت سرمایه شرکت ممکن است از هر چیزی،مال مادی یا غیر مادی تشکیل گردد.آورده غیر مادی الزامآ مطابق قانون  تقویم و تسلیم شود.

ب)تخصیص سهام:

همان طور که بیان کردیم ،شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به قطعات سهام تقسیم می گردد (ماده یک لایحه اصلاحی قانون تجارت).در قبال آورده هر کدام از موسسین و پذیره نویسان،به تعداد لازم سهم اختصاص و تعیین  می گردد.تعیین میزان سهام بر عهده موسسین است که می بایست پیش از دعوت و تشکیل مجمع عمومی موسس صورت می پذیرد.
ارزش اسمی هر سهم که در طرح اساسنامه ذکر شده است هر مبلغی می تواند باشد،ولیکن طبق ماده 29 لایحه اصلاحی قانون تجارت:” …مبلغ اسمی هر سهم نباید از 10 هزار ریال بیشتر باشد«.تعیین تعداد سهام در صورت مجلسی که به امضای تمام موسسین می رسد ذکر و به مجمع عمومی موسس گزارش خواهد شد.”گزارش موسسین می بایست حداقل پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی موسس در محلی که در آگهی دعوت مجمع مشخص شده است برای مراجعه پذیره نویسان سهام آماده شده باشد»(تبصره ماده 74 لایحه اصلاحی قانون تجارت).

مبحث چهارم/تشریفات نهایی تشکیل شرکت:

شرکت سهامی هنگامی که ایجاد می شود که شخصیت حقوقی پیدا می نماید  و تحصیل شخصیت حقوقی مستلزم این است که مجمع عمومی موسس بر اساس قواعد و مقررات قانونی به طور صحیح تشکیل گردد و در حدود صلاحیت هایی که به آن محول شده عمل نمایند.

طرز تشکیل مجمع عمومی موسس و صلاحیت های آن:

الف)تشکیل مجمع عمومی موسس

مجمع عمومی موسس،مانند مجامع عمومی دیگر،از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می گردد مطابق تبصره ماده 75 لایحه اصلاحی قانون تجارت «در مجمع عمومی موسس کلیه موسسین و پذیره نویسان حق حضور دارند…» در این جا به ترتیب،زمان و شکل دعوت از مجمع،ترکیب مجمع و نحوه تصمیم گیری اعضای شرکت کننده در مجمع را بررسی می نماییم.

1-زمان و شکل دعوت از مجمع:

موسسین،پس از انجام تشریفات مذکور در ماده 16 لایحه اصلاحی قانون تجارت ،اقدام به دعوت مجمع عمومی موسس خواهند کرد.مطابق همان ماده «پس از گذشتن مهلتی که برای پذیره نویسی معین شده است و یا در صورتی که مدت تمدید شده باشد بعد از انقضای مدت تمدید شده،موسسین حداکثر تا یک ماه به تعهدات پذیره نویسان رسیدگی و پس از احراز اینکه تمام سرمایه شرکت صحیحاَ تعهد گردیده و اقلاَ 35% آن پرداخت شده است،تعداد سهام هر یک از تعهد کنندگان را تعیین و اعلام و مجمع عمومی موسس را دعوت خواهند نمود».در نتیجه دعوت از مجمع عمومی موسس پس از انجام اقداماتی که این ماده بر عهده موسسین نهاده است صورت می پذیرد.موسسین می بایست دقت نمایند که سرمایه شرکت تمامآ تعهد و مبالغ لازم قبل از تشکیل مجمع عمومی موسس در محلی که در آگهی دعوت مجمع مشخص گردیده برای مراجعه پذیره نویسان سهام آماده گردد.(تبصره ماده 74 لایحه اصلاحیه قانون تجارت)
دعوت از مجمع می بایست از طریق روزنامه های کثیرالانتشار انجام پذیرد.این روزنامه در واقع همان روزنامه ای است که نام آن در طرح اعلامیه پذیره نویسی تعیین و مشخص گردیده است(بند 14 ماده 9 لایحه اصلاحی قانون تجارت).

2-ترکیب مجمع:

در مجمع عمومی موسس همه موسسین  و پذیره نویسان حق حضور را دارند،اگر موضوع جلسه مجمع تشکیل شرکت باشد قانون گذار ما این نکته را با وجود بدیهی بودن در تبصره ماده 75 لایحه اصلاحی قانون تجارت  تصریح نموده است  تا بر جنبه ی  امری بودن قاعده تاکید دوباره نماید.همچنین در این تبصره بیان شده که هر سهم دارای یک رای خواهد بود.

3-طریق تصمیم گیری:

تصمیم گیری در مجمع عمومی موسس به صورت رای دادن صورت می گیرد.ماده 72 قانون مذکور پیش بینی کرده است «…مقررات مربوط به حضور عده لازم برای تشکیل مجمع عمومی (در همه مجامع) و آرای لازم جهت اتخاذ تصمیمات در اساسنامه مشخص خواهد شد،مگر در مواردی که به موجب قانون تکلیف خاص برای آن مقرر شده باشد»
مجمع عمومی موسس توسط هیات رئیسه ای مرکب از یک رئیس و دو ناظر و یک منشی اداره می شود.رئیس مجمع از بین سهامداران حاضر در جلسه به اکثریت نسبی تعیین می شود .دو ناظر نیز از بین صاحبان سهام انتخاب خواهند شد،لکن منشی جلسه می تواند صاحب سهم نباشد(ماده 101 ) قانون مذکور. هر گاه در مجمع موسس در مورد تمام موضوعات مندرج در دستور مجمع تصمیم گیری حاصل نشود،هیات رییسه مجمع با تصویب مجمع می تواند تحت شرایط مندرج در ماده 104 لایحه اصلاحی قانون تجارت  اعلام تنفس نماید.
« از مذاکرات و تصمیمات مجمع عمومی صورت جلسه ای توسط منشی تنظیم می گردد که به امضای هیات رئیسه رسیده و یک نسخه از آن در مرکز شرکت نگهداری می گردد”(ماده 105 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

ب)صلاحیت های مجمع عمومی موسس:

1-تصویب گزارش موسسان:

همانطور که بیان شد موسسین می بایست گزارش اقدامات خود را به مجمع عمومی موسس ارائه نمایند.یکی از وظایف مجمع عمومی موسس هم رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن می باشد.تصویب این گزارش قبول صحت تشکیل شرکت محسوب می شود

2-تصویب ارزیابی آورده های غیر نقدی:

مقررات ویژه تصویب ارزیابی آورده های غیرنقدی موسسین زمان رای گیری در مورد این آورده ها اعمال می گردد،از جمله این که دارندگان  آورده غیرنقد در زمانی که تقویم آورده غیرنقدی که تعهد کرده اند موضوع رای است حق رای نخواهند داشت و آن قسمت از سرمایه غیرنقد که موضوع مذاکره و رای می باشد از حیث حد نصاب جزء سرمایه شرکت محسوب نمی گردد قسمت اخیر ماده 77 قانون فوق الذکر

3-تصویب مزایای خاص:

هر گاه برای بعضی از موسسین برای خود مزایای خاصی در نظر گرفته باشند ،می بایست این مزایا در مجمع عمومی موسس به تصویب برسد.نحوه رسیدگی به این مزایا و رای گیری در مورد آن ها همانند قواعدی می باشد که در مورد ارزیابی آورده های غیر نقد صورت گرفت ، مزایای خاص با توجه به وضعیت شخصی که مزیت به او اعطا می گردد مورد ارزیابی و تصویب قرار می گیرد.توجیه این مزایا می بایست به ضمیمه گزارش موسسین به مجمع عمومی موسس تسلیم گردیده باشد.

4-تصویب اساسنامه:

شرکت سهامی براساس اساسنامه تشکیل می گردد.در نتیجه،مجمع موسس تکلیف و اختیارتصویب آن را خواهد داشت.قانون گذار تکلیفی مقرر نکرده که اساسنامه الزامآ باید به صورت رسمی تنظیم گردد،از این رو ممکن است به صورت رسمی یا غیر رسمی تنظیم شود،اما در عمل همیشه به صورت غیر رسمی تنظیم می گردد.

نکات طرح اساسنامه:

نکات مذکور در ماده 8 لایحه اصلاحیه قانون تجارت «نام شرکت؛موضوع شرکت به طور صریح و منجز؛مدت شرکت؛مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن،اگر تاسیس شعبه مورد نظر باشد؛مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک؛تعداد سهام بی نام و بانام و مبلغ اسمی آن ها و در صورتی که ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد،تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام؛تعیین مبلغ پرداخت شده هر سهم و نحوه مطالبه بقیه مبلغ اسمی هر سهم و مدتی که ظرف آن باید مطالبه شود،که به هر حال از پنج سال متجاوز نخواهد بود؛نحوه انتقال سهام با نام؛طریقه تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس؛در صورت پیش بینی این امکان صدور اوراق قرضه،ذکر شرایط و ترتیب آن؛شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه؛مواقع و ترتیب دعوت مجامع عمومی؛مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب اداره آن ها؛طریقه شور و اخذ رای و اکثریت لازم برای معتبر بودن تصمیمات مجامع عمومی؛تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت ماموریت آن ها و نحوه تعیین جانشین برای مدیران که فوت یا استعفاء می کنند یا محجور یا معزول و یا به جهات قانونی ممنوع می گردند؛تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران؛تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بسپارند؛تعداد بازرسان و نحوه انتخاب و مدت ماموریت آن ها؛تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالانه؛نحوه انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه امور آن؛نحوه تغییر اساسنامه»
تنظیم طرح های اساسنامه در عمل به گونه ایصورت می پذیرد که تمام موارد مندرج در قانون را در برگیرد و در نتیجه بسیار طولانی است،در حالی که به جز قید موارد مندرج در ماده 8 قانون فوق الذکر، دیگر موارد ذکر شده در کل لایحه ضرورت ندارد،چه ذکر جزییات موجب می شود نکات مهم اساسنامه خیلی به چشم نیاید.

5-تعیین مدیران و بازرسان:

اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت را مجمع عمومی موسس انتخاب می نمایند.(ماده 17 و بند 3 ماده 74 لایحه اصلاحی قانون تجارت)
مدیران و بازرسانی انتخاب می شوند می بایست به صورت کتبی قبول سمت کنند.(قسمت اخیر ماده 17 قانون فوق الذکر).هر گاه مدیران و بازرسان در جلسه حاضر بودند،صورت مجلس را امضا کرده و هر گاه حاضر نبودند ،قبول سمت کتبی از طرف آنان به روش های دیگری صورت می پذیرد.

6-تعیین روزنامه کثیرالانتشار:

به موجب تبصره ماده 17 (الحاقی 22/11/1353) لایحه اصلاحی قانون تجارت «هر گونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه باید در دو روزنامه کثیرالانتشار منتشر شود.یکی از این دو روزنامه به وسیله مجمع عمومی موسس و روزنامه دیگر از طرف وزارت ارشاد اسلامی تعیین می شود».تعیین روزنامه توسط مجمع عمومی عادی از شرایط لازم برای تشکیل شرکت محسوب نمی گردد و شرکت از موقعی تشکیل می گردد که شرایط مندرج در ماده 17 همان قانون تحقق پیدا کرده باشد.

مجمع عمومی فوق العاده:

مجمع عمومی فوق العاده به امور مهم و حیاتی در شرکت سهامی رسیدگی می کند.صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده عبارتند از:

1-ترتیب ایجاد سهام ممتازو تغییر در امتیازات وابسته به این گونه سهام(ماده 42 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

2-تصویب تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس (ماده 43 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

3-تغییر در مواد اساسنامه و سرمایه و انحلال پیش از موعد (ماده 83 لایحه اصلاحی قانون تجارت

نکته مهم این که در برخی موارد برای تغییر اساسنامه یا میزان سرمایه موافقت مرجع دیگری علاوه بر مجمع عمومی فوق العاده نیاز است مانند تغییرات اساسنامه یا میزان سرمایه موسسسات بیمه که موکول به موافقت بیمه مرکزی ایران است.(ماده 37 قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه گری مصوب سال 1350 و اصلاحات بعدی)

4-تصویب کاهش اجباری سرمایه و یا انحلال شرکت (ماده 141 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

5-تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه (ماده 161 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

6-اجازه ی اعطای افزایش سرمایه به هیات مدیره (ماده 162 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

7-سلب حق تقدم در خرید سهام جدید از سهام داران موجود (ماده 167 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

8-تعیین مدیر تصفیه در صورت تصویب انحلال شرکت (ماده 204 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

9-تعیین اقامت گاه مدیر یا مدیران تصفیه در طول دوران تصفیه (ماده 207 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

10-تصویب تبدیل شرکت سهامی خاص به عام (ناده 278 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

11- اعلام انحلال شرکت (ماده 201 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

12- تصمیم و تصویب ادغام شرکت ها در سایر شرکت ها به موجب ماده 40 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی مصوب 1383

13-تغییر در حقوق سهام موسس (ماده 93 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

14-تغییر تابعیت (ماده 94 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

مجمع عمومی عادی:

به این مجمع ، مجمع عمومی سالیانه نیز گفته می شود زیرا به استناد ماده 89 لایحه اصلاحی باید حداقل سالی یکبار تشکیل شود. به طور کلی این مجمع برای انتخاب و عزل مدیران و بازرسان به جز اولین مدیر و بازرس که در صلاحیت مجمع عمومی موسس است و همچنین تصویب گزارش های مالی تشکیل می شود. صلاحیت این مجمع عبارت است از:

1-انتخاب مدیران شرکت به جز اولین (ماده 108 لایحه اصلاحی )

2-انتخاب بازرس یا بازرسان شرکت بجز اولین (ماده 88 و 144 لایحه اصلاحی)

3-تقسیم سود و اندوخته اختیاری (ماده 90 لایحه اصلاحی)

4- تصویب یا رد معامله ی مدیران یا مدیر عامل با شرکت (مواد 131 و 129 لایحه اصلاحی )

5-تعیین حق جلسه برای اعضای غیر موظف هیات مدیره (ماده 134 لایحه اصلاحی)

6- تعیین پاداش برای اعضای هیات مدیره (ماده 134 و ماده 241 اصلاحی)

7-تعیین حق الزحمه بازرس (ماده 155 لایحه اصلاحی)

8- تعیین روزنامه کثیر الانتشار(ماده 97 لایحه اصلاحی )

9-انتخاب بازرس یا بازرسان علی البدل (ماده 146 لایحه اصلاحی )

10- تصویب امور مالی (ماده 89 لایحه اصلاحی)

هیات مدیره شرکت سهامی:

مطابق ماده 107 لایحه شرکت سهامی توسط هیات مدیره اداره می شود در حقیقت بازوی اداره شرکت،هیات مدیره محسوب می شود و بازوی تصمیم گیری شرکت،مجامع عمومی هستند. اختیارات هیات مدیره علاوه بر تکالیف و اختیارات قانونی ، به صورت عام می باشد.هیات مدیره از جهت سلسله مراتب تابع مجمع عمئمی می باشد. سمت هیات مدیره مباشرتی است و اعضای هیات مدیره نمی توانند سمت خود را به دیگران تفویض نمایند.هیات مدیره می بایست از بین سهام داران شرکن انتخاب گردد. حداقل تعداد سهام لازم برای تصاحب سمت هیات مدیره،معادل حداقل تعداد تعیین شده یعنی سهام وثیقه در اساسنامه است.مدت ماموریت مدیران بیش از دو سال نیست. وظایف ریس هیات مدیره عبارت است از:

1-دعوت از هیات مدیره

2- اداره جلسات هیات مدیره

3-دعوتاز مجامع عمومی (عادی و فوق العاده ) برگرفته از ماده 121 لایحه اصلاحی.

مدیر عامل:

مدیر عامل؛مدیر شرکت در برابر اشخاص ثالث می باشد و شرکت با امضای او می تواند با ثالث قرارداد منعقد نمایند.

هیات مدیره یک نفر را برای این پست اتنخاب می کند و تعداد مدیر عامل می تواند بیش از یک نفر هم باشد.مدیر عامل هم می تواند از سهام داران شرکت باشد و هم خارج از سهام داران.مدیر عامل الزامآ می بایست از میان اشخاص حقیق انتخاب شود.حدود اختیارات،مدت تصدی و حق الزحمه مدیر عامل توسط هیات مدیره مشخص می شود.

انحلال شرکت سهامی:

انحلال به معنای پایان کار شرکت نمی باشد و پس از انحلال نیز شخصیت حقوقی شرکت باقی است اما به صورت ناقص.در حقیقت در دوران تصفیه بدهی شرکت پرداخت و حقوق سهام داران به آن ها داده می شود تا شخصیت حقوقی شرکت خاتمه پیدا کند.

اسباب انحلال شرکت:

موارد انحلال شرکت به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می شود

الف)موارد عمومی انحلال

منظور از موارد عمومی این است که در هر شرکتی می تواند منجر به انحلال شرکت شود که عبارتند از/:

1-وقتی که شرکت موضوعی را که برای انجام آن تشکیل شده،انجام داده باشد.

2-زمانی که انجام موضوع شرکت ناممکن شود

3-اگر  مدت شرکت منقضی شود و تمدید هم نگردد

4-اگر شرکت ورشکسته شود(انحلال قهری)

ب)موارد اختصاصی

1-تصویب مجمع عمومی فوق العاده

2-صدور حکم قطعی دادگاه

پیشنهاد گروه وکلای حکمت برای شما همراهان عزیز:شرکت سهامی چیست ؟نحوه تشکیل ،اختیارات ،مسئولیت -صفر تا صد شرکت سهامی

موارد انحلال به موجب حکم دادگاه صالح:

در دو مورد دادگاه حکم به از بین رفتن شرکت می دهد.صدور حکم بطلان شرکت مطابق ماده 270 لایحه اصلاحی قانون تجارت . حکم انحلال شرکت مطابق ماده 201 قانون مذکور

بر گرفته از ماده 201 لایحه اصلاحی موارد صدور حکم انحلال با تقاضای هر ذی نفع عبارت است از:

1-اگر شرکت به ثبت برسد و تا یک سال و یا بیش از یک سال فعالیت های آن متوقف مانده باشد.

2-اگر ده ماه از تاریخ معین در اساسنامه بگذرد و مجمع عمومی سالیانه برای رسیدگی به حساب های هر کدام از سال های مالی تشکیل نگردد.

3-اگر سمت بعض یا تمام مدیران و مدیر عامل شرکت بیش از شش ماه بلا تصدی باقی مانده باشد.

4-از بین رفتن حداقل نصف سرمایه شرکت(برگرفته از ماده 141 قانون مذکور)

5-پایین آمدن سرمایه شرکت از حداقل معین شده قانونی (برگرفته از ماده 5 لایحه اصلاحی)