چک کیفری

چک کیفری :کسی که مبادرت به صدرو چک بلامحل می کند قانونگذار از 3 جهت برای وصول چنین چکهای ، ضمانت اجرای قانونی در نظر گرفته است ،قانون جدید 97 و قدیم چک از حیث جنبه کیفری تفاوتی ندارند فقط از جهت حقوقی ضمانت اجراهای سنگین تری گذاشته شده است. در این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد صفر تا صد چک کیفری آشنایی پیدا کیند.

چک کیفری چیست؟

به جهت اخلال در نظم اقتصادی جامعه برای صادرکننده ،در صورت حصول شرایط مندرج در ذیل ، مجازات در نظر گرفته است.

در قانون جدید ( 97 ) و قدیم چک ،مقرارت قانونی  هیچ تغییر ننموده بنابراین مقرارت ذیل هنوز حاکم و پابرجاست.

چک حقوقی چیست؟

چک حقوقی ،چکی است که فاقد شرایط کیفری باشد بعبارتی هر چکی که  کیفری نباشد حقوقی  است که چک های کیفری در بند 3 نامبرده شده است.

البته طبق قانون جدید چک ،چک های که دارای هولوگرام (کد رهیگری) هستند ،بدون تشکیل جلسه رسیدگی ،دارنده چک می تواند درخواست صدور اجراییه نماید و پس از درخواست صدور اجراییه نسبت به توقیف اموال صادر کننده چک و دیگر مسئولین چک و النهایه جلب آنها می تواند اقدام کرد.

اجرای ثبت :

از طریق اجرای ثبت نیز می توان نسبت به وصول چک اقدام نمود البته اگر اموالی موجود باشد می توان اموال توقیف نمود از طریق ثبت اخذ جلب مقدور نیست.

 در مورد قانون چک بیشتر اطلاع پیدا کنید:قانون چک

صدور چک در موارد ذیل، توسط

1.صادرکننده

2.وکیل وی جرم است و مجازات به همراه دارد :

1- اگر صادر کننده ی چک در تاریخ مندرج ، در چک موجودی نداشته / یا کسری موجودی داشته باشد .

لازم به ذکر است صادر کننده چک  میبایست در تاریخ مندرج در چک، میبایست در حساب بانکی خود ، وجه نقد داشته باشد  حال اگر صادر کننده چک موجودی نداشته و یا کسری موجودی داشته باشد دارنده و یا ذینفع اینگونه چک می توانند بعد از دریافت چک بنحو ذیل رفتار کنند …

الف) با واریز کسری موجودی چک ، وجه چک را تماما دریافت نمایند که این مورد توصیه نمی شود .

ب) مبلغ موجودی در حساب را اخذ و نسبت به کسری موجودی چک  ، از بانک تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت (برگشتی) چک را نماید.

2- اگر صادرکننده چک، پس از واریز وجه چک به حساب (جهت پاس شدن چک)، آن وجه را به هر دلیلی ، از حساب خود خارج نماید.

3- هر گاه صادر کننده چک ، مندرجات چک را به نحوی تنظیم نماید که چک به دلایلی از جمله خط خوردگی /عدم شباهت امضای روی چک با نمونه امضای موجود در بانک  اختلاف در مندرجات چک (اختلاف در مبلغ حروفی و عددی چک ) ، منتهی به برگشت چک شود و بانک از پرداخت وجه آن خودداری کند.

موارد مندرج دربند 3،جنبه ی تمثیلی داشته  نه حصری این بدان مفهوم  است که

اگر مثلاً خط صادر کننده چک تعمدا”به نحو نامناسب کم رنگ نوشته شده باشد  ؛ باز عمل صادر کننده چک جرم میباشد.

4- صادر کننده چک ، بر خلاف مفاد مندرج در ماده 14 قانون صدور چک ، دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد .

ماده 14 قانون صدور چک:

به صادر کننده و یا ذینفع چک( کسی که چک به هر نحو قانونی به او منتقل شده ) و قائم مقام قانونی (ورثه و….)، اجازه داده شده که در صورت مفقود ی چک ، خیانت در امانت ،کلاهبرداری ،سرقت ،جعل چک و یا حصول  جرائم دیگر ، دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد .

جرائم مندرج در ماده 14 جنبه تمثیلی دارد نه حصری ،یعنی اینکه اگر چک در اثر جرائم دیگر هم تحصیل شده باشد ؛ باز می توان دستور عدم پرداخت وجه چک را بانک داد مثل تحصیل مال از طریق نامشروع.

بانک موظف است ، ظرف  مدت یک هفته از تاریخ دستور ، حساب صادر کننده چک  را مسدود نماید .

و از طرفی صادر کننده چک میبایست ظرف مدت یک هفته شکایت خود را به دادسرا تقدیم نمایید و گواهی تقدیم شکایت خود را ، به بانک مربوطه تحویل دهد ، در غیر اینصورت به درخواست دارنده ی چک ، وجه چک به دارنده آن پرداخت میگردد .

5- برابر ماده 10 قانون صدور چک بلامحل،صدور چک از حساب مسدود ، جرم محسوب میگردد .

ماده 10 قانون صدور چک:

هر شخصی با علم و آگاهی از بسته بودن حساب بانکی خود، اقدام به صدور چک نماید ؛عمل وی ، صدور چک بلا محل بوده و به حداکثر مجازات قانونی جرم صدور چک بلامحل ( دو سال حبس و دو سال محرومیت از داشتن دسته چک ) محکوم می گردد .

گاهی حساب جاری شما ، به دلایلی از جمله ، عدم کارکرد به مدت طولانی و یا…  از ناحیه ی بانک ، مسدود میشود و شما تعمداً با علم وآگاهی از مسدوی حساب ، مبادرت به صدور چک می نمایید که این عمل شما ،جرم محسوب می گردد ، بنابراین شرط وقوع این جرم علم و آگاهی صادر کننده چک ، نسبت به مسدوی حساب میباشد قاضی ، ملزم به دادن حداکثر مجازات میباشد و نمی تواند اجرای چنین مجازاتی را معلق (تعلیق) نماید .

میزان حداکثر مجازات مندرج در این ماده ،براساس مبلغ و میزان وجه چک، تعیین میگردد بطور مثال اگر مبلغ چک صد هزار تومان باشد و چک از حساب مسدود صادر شده باشد حداکثر مجازات ( 6 ماه حبس ) در نظر گرفته میشود .

شاید برایتان مفید باشد:چک بهتر است یا سفته

نکات کاربردی در چک کیفری :

1- از آنجایی که در صدور چک های مخدوش ،عمد و سوء نیت صادرکننده اینگونه چک ها  ، شرط وقوع این جرم است.

 لذا  میبایست پس از اخذ آن ، دارنده چک به صادره کننده آن ، جهت اصلاح  آن ، مراجعه نماید و در صورت عدم اصلاح چک میتوان علیه صادر کننده چک شکایت نماید.

2- اشخاصی که به وکالت و یا نمایندگی از طرف اشخاص حقیقی (انسان ها) و یا اشخاص حقوقی (شرکتهای تجاری ،سازمان ها و موسسات و …) چک صادر می کنند ؛ مرتکب صدور چک بلا محل شده اند مگر اینکه..

ثابت کنند که علت عدم پرداخت وجه چک ، عمل صاحب حساب یا وکیل و نماینده بعدی بوده است .

شرایط طرح دعوی چک کیفری :

اقامه دعوی کیفری علیه ظهرنویس چک ( کسی که پشت چک را امضاء نموده ) مقدور نیست چرا که صرفا صادر کننده چک یا وکیل صادر کننده در صورتی که عدم پرداخت چک منتسب به او باشد مسئولیت کیفری دارد.

از طرفی برای آنکه علیه صادر کننده چک بلامحل ، بتوان اقامه دعوی کیفری نمود باید شرایط ذیل را دارنده چک لحاظ کنید :

1.رعایت مهلت قانونی جهت ( برگشت زدن چک / شکایت کیفری در دادسرا ) 

دارنده و ذینفع چک برای آنکه بتواند علیه صادر کننده چک شکایت کیفری نماید میبایست ظرف 6 ماه از تاریخ  سر رسید چک، گواهی عدم پرداخت آن را از بانک دریافت نماید (برگشت بزند ) و ظرف 6 ماه از تاریخ برگشت چک ، علیه صادر کننده ی چک ، شکایت کیفری در دادسرا نماید ..

2. کسی حق شکایت کیفری ، نسبت به چک را دارد که..

برای اولین بار ،چک را به بانک ارائه میدهد و چک بنام او پشت نویسی میشود؛ حقشکایت کیفری علیه صادر کننده چک را دارد، به همین دلیل ،بانک به محض مراجعه ی دارنده ی چک و یا ذینفع چک به بانک ، مشخصات و هویت کامل او را در پشت چک قید می نماید.

در مورد چک صیاد بیشتر بخوانید:چک صیادچیست ؟همه چیز درباره چک صیاد

انتقال چک بعد از برگشت زدن :

اگر چک پس از برگشت خوردن توسط شخص الف ، به شخص ب  منتقل شود ،شخص ب حق شکایت کیفری علیه صادر کننده چک را ندارد.

شکایت کیفری،علیه کدام مسئولین چک (صادرکننده ، وکیل ، ظهر نویس ) امکان پذیر است ؟

شکایت کیفری، صرفاً بر علیه صادر کنندگان چک بلامحل و یا وکیل و نماینده که به وکالت از طرف صاحب حساب چک را صادر کرده،  امکان پذیر است و نمی توان علیه سایر مسئولین چک اعم از ظهر نویس و ضامن ( امضاکنندگان پشت چک ) شکایت کیفری مطرح نمود.

نحوه طرح دعوی چک کیفری :

برای اقامه ی شکایت کیفری علیه صادر کننده چک ..

1.ابتدا می بایست با در دست داشتن اصل چک و گواهینامه عدم پرداخت آن (برگشتی چک  )، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نزدیک محل کار و یا زندگی خود مراجعه کرده ، شکایت کیفری خود را علیه صادر کننده چک ثبت نمایید.

نکته : لیست دفاتر خدمات الکترونیک قضایی را میتوانید از طریق جستجو در اینترنت بدست آورید.

2.پس از آنکه شکایت کیفری خود را در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نمودید ، پیامکی از طریق دادسرا برای شما ارسال میگردد که در آن ، شعبه ای که پرونده شما به آن ارجاع شده است مشخص گردیده ، سپس به همراه کارت شناسایی و  اصل مدارک خود به دادسرا مراجعه نمایید.

3.پس از مراجعه به داسرا ، قاضی از شما یکسری سوالات را خواهد پرسید.

بطور مثال :

1- چک را از بابت چه معامله و یا توافقی دریافت کرده اید؟

2- تاریخ دریافت چک دقیقا چه زمانی بوده است؟

که اگر  در این مرحله شما قادر نباشید پاسخ را بصورت صحیح و قانونی بدهید ، پرونده شما خود بخود مختومه خواهد گردید.

مکررا” ملاحظه شده ، عموم افراد جامعه با اظهارات غیر تخصصی و کارشناسی خود ، موجب بسته و مختومه شدن پرونده خود را  فراهم آورده اند

که من تاکنون با مشاوره ای که به آنها داده ام مانع مختومه و بسته شدن پرونده شده ام پس بهتر است شما در این مرحله از مشاوره و راهنمایی یک وکیل حرفه ای  برخوردار شوید.

منظور از وکیل …

اگر دارنده ی حساب جاری به شخصی وکالت در جهت  افتتاح حساب و صدور چک در یکی از  دفاتر اسناد رسمی بدهد ؛ آن شخص ، وکیل صادر کننده چک محسوب می شود .

منظور از نماینده …

–  ولی قهری

–  قیم

–  مسئول سازمان که ، حسب مقرارت قانونی اختیار لازمه به وی داده شده ؛ نماینده محسوب میشود .

میزان هزینه ای دادرسی شکایت چک کیفری :

در نتیجه،هزینه دادرسی پیگیری دعوای چک در دادگاه کیفری به مراتب از دادگاه حقوقی کمتر است .