نقش مشاور حقوقی در دعاوی
بدیهی است بسیاری افراد اطلاعات کافی در مورد قانون را ندارند و منطقی نیست که در صورت پیش آمدن یک دعوی حقوقی طرفین ساعت‌ها وقت بگذارند و کتب حقوق و قانون را مطالعه کنند. در این موارد استخدام یک وکیل بهترین و منطقی‌ترین کار است. اما بسیاری از افراد به دلایل زیادی از جمله هزینه بالای استخدام وکیل ترجیح می‌دهند خودشان پرونده را پیگیری کنند و به سرانجام برسانند. در این زمان مراجعه به یک مشاور حقوقی مجرب و کمک گرفتن از وی می‌تواند راهکارها و روش‌های سریع‌تر به سرانجام رساندن پرونده را برای طرف دعوی که به مشاور حقوقی مراجعه کرده است مشخص و روشن کند. در این مقاله قصد داریم مشاور حقوقی را معرفی کرده و مزایای مراجعه به مشاور حقوقی در دعاوی حقوقی را بیان کنیم. همچنین وظایف و لزوم حضور مشاور در شرکتها و سازمانها بررسی شده و بیان شده است.
فهرست مطالب این مقاله
مشاور حقوقی کیست؟
هر شرکت و استارت آپ جدیدی با توجه به نیازهای خود به مشاوره حقوقی احتیاج دارد به همین دلیل امروزه مشاور حقوقی تبدیل به یک جایگاه در تمامی کسب و کارها شده است. مشاور حقوقی با دانشی که در مورد قوانین و اصول حقوق دارد می‌تواند کمک به سزایی به سازمانها، ادارات و شرکت‌های خصوصی و دولتی داشته باشد. بسیاری از شرکتها به ویژه شرکت‌های بزرگ شخص و یا اشخاصی با عنوان مشاور حقوقی شرکت استخدام می‌کنند و برخی شرکت‌های کوچک‌تر به صورت قراردادی با یک مشاور تبادل اطلاعات می‌کنند. این روزها در بیشتر شرکتها و سازمان‌های بزرگ قسمت مهمی به نام مشاور حقوقی وجود دارد که از یک یا چند تن از کارشناسان مشاور حقوقی تشکیل شده است. مدیر شرکت تشخیص خواهد داد که با توجه به نیازهای و چالشهای پیش روی شرکت، نیاز به یک مشاور حقوقی به صورت ثابت دارد و یا یک مشاور حقوقی به صورت قراردادی و نیمه وقت نیز برای نیاز شرکت کافی خواهد بود.
اما چیزی که در این بین بدیهی است، با توجه نیازهای شرکت، باید به یک مشاور حقوقی مجرب در زمینه‌ی فعالیت شرکت مراجعه شود. نمی‌توان به صورت قطعی گفت که کدام مشاور حقوقی بهترین مشاور برای شرکتها و استارت آپها خواهد بود، زیرا زمینههای تخصصی و فعالیتی هر شرکتی متفاوت است و همین‌طور مشاوران حقوقی هر یک در زمینههای خاصی به مراجعین خود مشاوره می‌دهند. با این وجود به صورت کلی و به عنوان یک قاعده‌ی کلی، می‌توان گفت که یک مشاور حقوقی مجرب باید سه ویژگی اساسی که در ادامه بیان می‌شود را داشته باشد.
ویژگی اول تخصص و آگاهی و به روز بودن اطلاعات مشاور حقوقی در زمینههای حقوقی مورد نیاز شرکت و استارت آپ مورد نظر است. یعنی مشاور حقوقی باید در زمینه‌ای که شرکت فعالیت می‌کند باید اطلاعات کافی و تخصص لازم را داشته باشد. ویژگی دوم امانت داری مشاور حقوقی نسبت به اطلاعات و اسرار شرکت است. به طور کلی زمانی که یک شرکت به یک مشاور حقوقی مراجعه می‌کند، اطلاعات شرکت را برای بررسی بیشتر و دقیق‌تر در اختیار مشاور قرار می‌دهد. لذا لازم است که مشاور حقوقی امانت‌دار بوده و از افشای اسناد و مدارکی که در اختیار او قرار می‌گیرد، اکیداً جلوگیری کند. زیرا امکان دارد افشای هر کدام از اطلاعات و اسناد شرکت، موجب ضرر و زیان به شرکت بگردد. بدیهی است در صورتی که این اتفاق بیافتد، مسئولیت آن با مشاور حقوقی خواهد بود و باید در قبال آن به مدیران شرکت پاسخگو باشد.
لزوم مراجعه به مشاور حقوقی:
اکثر مراجعینی که به محاکم و دادگستری مراجعه می‌کنند با اصطلاحات و رویه‌های قضایی آشنایی ندارند و اکثر اوقات برای رسیدن به حق خود مسیر اشتباه را انتخاب کرده و طی می‌کنند. برای جلوگیری از ابطال حق و پیشبرد یک پرونده‌ی دعوی به نفع طرفی که محق نیست، باید نسبت به قوانین و حقوق مطلع بود.
بنابراین صرف محق بودن برای پیروزی یک شخص در یک دعوی کافی نیست، زیرا ممکن است حتی با وجود ذی‌حق بودن شخص مقابل مدارک و شواهدی را ارائه کند و از بی اطلاعی طرف ذی‌حق سو استفاده کرده و همچنین قاضی را گمراه کند. از آنجا که قضات به صورت بی طرف قضاوت کرده، و فقط به مدارک و شواهد استناد می‌کنند شخص ذینفع خود باید برای احقاق حق خود تلاش کند. بنابراین در صورتی که شخص ذینفع توانایی و یا قصد استخدام وکیل را نداشته باشد، مراجعه به یک مشاور حقوقی مجرب ک راه حل عاقلانه و منطقی است تا مسیر دادرسی به صورت صحیح و سریع‌تر دنبال شود.
مشاوران حقوقی تجربه‌های فراوانی در بررسی پرونده‌های قضایی دارند، لذا در اکثر میتوانند با ارائه راه‌حل‌های مناسب و بررسی پرونده و مقایسه آن با پرونده‌های مشابه نقش به سزایی در به نتیجه رسیدن پرونده داشته باشند. در برخی موارد میتوانند با ایجاد صلح و سازش بین طرفین باعث کاهش تورم پرونده‌های دادگستری شوند. گاهان نکاتی در پرونده وجود دارد که می‌تواند مسیر دادرسی را تغییر دهد اما طرفین متوجه آن نمی‌شوند، ولی یک مشاور حقوقی مجرب با بررسی تمامی جوانب پرونده می‌تواند این نکات را ببیند و در جهت بهبود مسیر دادرسی به طرفین گوشزد کند. هر روز در مجلس قانون جدیدی تصویب می‌شود قوانین قدیمی گاهان نسخ میشوند. طبیعی است که افراد عادی در جریان این تغییر قوانین نباشند، اما مشاوران حقوقی با پیگیری مداوم قانون تمامی این نکات ریز را می‌دانند و میتوانند در پرونده‌های قضایی به کار بگیرند. بسیاری از دعاوی و دادخواست‌هایی که به دادگستری ارائه میشوند، ادله‌ی کافی برای آن وجود ندارد و بعضاً اصلاً شرایط لازم و کافی برای دادرسی را ندارند. اما بسیاری از افراد از این موضوع بی اطلاع هستند و با پیگیری پرونده‌ای که هیچ سرانجامی ندارد، بیهوده و پوچ وقت خود را تلف می‌کنند. بنابراین قبل از ارائه‌ی پرونده به دادگستری برای شروع مراحل دادرسی بهتر از با مراجعه به یک مشاور حقوقی و نشان دادن پرونده به او از درست و صحیح بودن شرایط برای شروع دادرسی مطلع شوید.
نقش مشاوران حقوقی در کسب و کارها:
در دنیای امروزی بسیاری از کسب و کارها در قالب شرکتها و استارت آپها راه اندازی و اداره میشوند و در نظام اقتصادی نوین این شرکتها و استارت آپها مهرهی کلیدی به شمار رفته و میتوانند رونق و یا رکود یک اقتصاد را رقم بزنند. برای مثال شرکا اپل که هم اکنون یکی از قطبهای بزرگ اقتصاد امریکا به شمار میرود، در ابتدا یک استارت آپ کوچک بوده است. در عین حال رقابت تنگاتنگی بین این شرکتها و استارت آپها وجود دارد و هرکدام میکوشند تا در مسیر پیشرفت و بازده اقتصادی از دیگری پیشی بگیرند. در محیطی پر از رقابت و سرشار از چالشهای گوناگون، داشتن اطلاعات در زمینههای اقتصادی و حقوقی برای هر کسب و کار جدیدی لازم است.
بیشتر بخوانید:استارت آپ
وظایف و مسئولیتهای مشاوران حقوقی در یک مجموعه:
- مشاوره حقوقی مجموعه، باید به قانون و مقرراتی که در مورد جایگاه و حدود صلاحیت هیئت مدیره، مجمع عمومی، بازرس قانونی و سهامداران وضع شده است، مسلط بوده و از چند و چون آنها آگاهی کامل داشته باشد.
- مشاوره حقوقی مجموعه، باید به قوانین و حقوق تجارت و همچنین اساسنامهی مجموعه، حقوق و مقررات ناظر بر برند و علائم تجاری و طرحهای صنعتی و شیوه اعمال آنها، مقررات ناظر به ثبت شرکتها و تغییرات آن، عمیقاً آگاهی و تسلط داشته باشد. در شرکتهایی که به صورت خصوصی اداره میشوند، انجام دادن کارهایی از قبیل ثبت و تغییر و تحول در ساختار جزو وظایف مشاور حقوقی میباشد.
- نسبت به قوانین مالیاتی و حقوقی مجموعه در این زمینه اطلاعات کافی داشته باشد و بتواند هشدارهای مالیاتی لازم را در مواقعی که لازم است به مجموعه بدهد. هر سازمان در مورد مالیات مسئولیتهایی دارد که هشدارها و راهنماییهای مورد نیاز را از سوی یک مشاور حقوقی باید به موقع دریافت کند.
- باید به قوانین و مقررات بانکی تسلط داشته باشد و همچنین در مورد تعهدات بانکی و اسناد تجاری مجموعه آگاه شده باشد. مشاور حقوقی باید در مورد قوانین چک و سفته، تعهدات بانکی و الزامات آنها دانش کافی داشته و در تمامی موارد مورد نیاز در صورت لزوم به سازمان مشاورههای لازم را بدهد.
- مشاوره حقوقی با تسلط کافی بر قوانین و مقررات کیفری و قانون اساسی باید بر مسئولیتهای مدیران مجموعه نظارت داشته باشد، و قوانین کیفری را به آنها گوشزد کند. در صورت عدم آگاهی مدیران از مسئولیتهای کیفری مرتبط با فعالیتها و عملکردشان امکان دارد در برخی موارد ناخواسته دچار مشکلات قانونی شوند.
- مشاوره حقوقی، در هنگام تنظیم قرارداد و یا اسناد دیگر با سایر مجموعهها اعم از دولتی و خصوصی باید حضور داشته باشد و بار مالی و حقوقی قرارداد و اسناد را بررسی کرده و برای عوامل شرکت به صورت کامل توضیح دهد. وی همچنین باید منافع مجموعه را در نظر بگیرد و با توجه به آن قراردادی منطبق بر نیازهای مجموعه را ارائه کند. به صورت کلی آماده کردن متن برای قرار دادهایی که شرکتها یا سازمانها در دست انعقاد دارند و این که به عنوان یک ناظر بر روال عقد آن قرار داد نظارت داشته باشند، از وظایف اصلی یک مشاور حقوقی فعال در یک مجموعه است.
- مسئولیت و تعهدات بیمه‌ای مورد دیگری است که یک مشاور حقوقی مجرب موظف است در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشد و بتواند مسئولان و مدیران مجموعه را در قبال آن آگاه کند.
- باید در مورد قوانین صنفی آگاهی‌های لازم را داشته باشد تا بتواند مسئولیت و تعهدات مجموعه را نسبت به صنفی که در آن فعال است گوشزد کند. قوانین تعزیراتی و حقوق مصرف کنندگان گاهان میتوانند پیامدهای قانونی بسیار ناگواری را برای مجموعه‌های صنفی به بار بیاورند لذا داشتن مشاور حقوقی از این قبیل مشکلات جلوگیری خواهد کرد.
- اطلاع از قانون و مقررات کار و حقوق کارمندان و تنظیم قراردادهای آنها از دیگر وظایف مشاوران حقوقی است که مشخصاً باید به اطلاع مدیران مجموعه برسانند. در صورتی که یک مجموعه قراردادی مبتنی بر قانون کار برای کارمندانش تنظیم نکند، باید عواقب قانونی و جرائم نقدی که بعضاً سنگین هستند را بپذیرد.
- هرساله در مجلس قانونی و مقررات جدیدی تصویب می‌شود و در برخی موارد قوانین قبلی منسوخ میشوند. مشاور حقوقی مجموعه باید بر قوانین و مقرراتی که مربوط به فعالیت‌های مجموعه‌ای که در آن کار می‌کند، تسلط کافی داشته باشد و بر تغییر و ابطال قوانین نظارت کند. وی باید هرگونه تغییر در قوانین مربوط به کار شرکت را به اطلاع مدیران شرکت برساند.
- شرکت در مناقصات و مزایده‌ها برای بیشتر مجموعه‌های اقتصادی از نظر کسب درامد بسیار مهم است. یک مشاور حقوقی قبل از اینکه یک مجموعه در هر نوع مناقصه و مزایده‌ای رشکت کند باید اطلاعات حقوقی لازم در مورد آنها را به مدیران و مسئولان ارائه دهد.
- در صورتی که مجموعه و یا سازمان در مراجع قضایی پرونده‌ای در جریان داشته باشد چه به صورت متهم و چه به صورت شامل، مشاور حقوقی وظیفه دارد که از منافع شرکت دفاع کند. وی باید با بررسی اسناد و مدارک و جمع آوری شواهد مبنی بر محق بودن مجموعه، پرونده را به نفع مجموعه پیش ببرد.
- در صورتی که مدیران و کارمندان مجموعه در هر مورد و زمینه‌ای نیاز به مشاوره حقوقی داشته باشند، مشاور حقوقی مجموعه باید اطلاعات لازم و کافی را به آنها بدهد و آنها را راهنمایی کند.
مهارت‌ها و قابلیت‌های یک مشاور حقوقی:
- آشنا بودن به قوانین حقوقی مرتبط با تخصص او و همچنین مسلط بودن به آنها است. در صورتی که مشاور حقوقی به قوانین تسلط کافی داشته باشد می‌تواند در مواقع مورد نیاز حضور ذهن داشته باشد و از قوانین مربوطه استفاده کند.
- درست تصمیم گرفتن در موارد حساس و در شرایط مهم ویژگی مهم یک مشاور حقوقی مجرب است.
- توانایی صحبت کردن و داشتن مکالمات بهینه یک توانایی است که مشاوران حقوقی باید داشته باشند.
- برای یک مشاور حقوقی مجرب داشتن صداقت و تعهد در زمینه‌ی کاری بسیار مهم است.
- تبحر داشتن در موارد قانونی و توانایی استفاده از آنها در موارد حساس و ایجاد راه‌کارهایی برای پیشبرد اهداف مجموعه در قراردادها، مزایده‌ها، دعوی‌های حقوقی و … از مهارت‌های مشاوران حقوقی مجرب است.
- داشتن قدرت تجزیه و تحلیل و بررسی جوانب مختلف در عین حال در نظر داشتن منافع مجموعه بسیار مهم است.
- آگاهی به علم روز و همچنین نقاط ضعف و قدرت سازمانها و مجموعه‌های رقیب می‌تواند کمک به سزایی به مجموعه و شرکتی که مشاور حقوقی در آن کار می‌کند، بکند. لذا در این خصوص مشاوران حقوقی باید همیشه با مطالعه و دریافت آگاهی و اخبار، اطلاعات خود را به روز نگه دارند.
مجموعه مهارت‌های بیان شده نه تنها بر شرایط مجموعه‌ای که مشاور حقوقی در آن کار می‌کند تأثیر می‌گذارد بلکه شرایط کاری و موقعیت‌های شغلی بهتری را برای مشاوران حقوقی رقم می‌زند. در ادامه مواردی را که مشاوران حقوقی در آن بیشترین فعالیت را دارند بیان می‌کنیم. همچنین نکاتی که مشاوران باید در این زمینه‌ها و فعالیتها رعایت کنند بررسی خواهد شد.
زمینههای فعالیتی مشاوران حقوقی:
۱. امور قراردادها و مزایده‌ها:
در صورتی که لازم به بستن یک قرارداد و یا شرکت در یک مزایده باشد، مشاور حقوقی بیشترین نقش را در بررسی و آماده سازی اسناد و مدارک خواهد داشت. برای تنظیم یک قرارداد نکات حقوقی زیادی وجود دارد که اکثر افراد از آن بی اطلاع هستند، لذا مشاور حقوقی باید قراردادهایی که شرکت و یا سازمان محل کار او، قصد انعقاد آن را دارد باید بررسی کرده و تمامی منافع شرکت را در آنها لحاظ کند. موارد منع قانونی را بداند و از ایجاد آنها جلوگیری کند. در انواع قراردادهای ملکی و ساختمانی ، مشارکت ، فروش ، همکاری، سرمایه گذاری، قراردادهای تجاری و قراردادهای مربوط به شرکتها و سهام و سایر انواع قراردادها حضور و یا مشاوره گرفتن از یک مشاور حقوقی مجرب الزامی است.
۲. امور دعاوی:
سازمانها و شرکت‌های اقتصادی در زمان فعالیت خود درگیر دعاوی قضایی و حقوقی متفاوتی خواهند شد و این یک موضوع اجتناب ناپذیر است. در صورتی که شرکت محل کار یک مشاور حقوقی درگیر یک دعوی قضایی و یا حقوقی شود، این وظیفه‌ی مشاور حقوقی است که به دادگستری مراجعه کند و از منافع شرکت و سازمان دفاع کند. تنظیم یک لایحه‌ی مناسب و بررسی نکات حقوقی می‌تواند تأثیر چشمگیری بر احتمال پیروزی در دعوی داشته باشد.
نکته‌ی قابل توجه در نقش مشاور حقوقی در امور دعاوی این است که الزامی ندارد مشاور حقوقی حتماً در استخدام شرکت باشد تا بتواند امور مربوط به دعاوی را انجام دهد بلکه شرت و یا سازمان می‌تواند با مراجعه به یک مشاور حقوقی، وکالت شرکت را در دعوی مربوطه بپذیرد.
اصطلاح دیگری نیز تحت عنوان نماینده‌ی حقوقی نیز وجود دارد. نماینده‌ی حقوقی دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی حقوق است که در شرکت یا سازمانی دولتی استخدام شده و بیش از دو سال برای آن سازمان کار کرده باشد. در این صورت بدون داشتن پروانه‌ی وکالت نیز می‌تواند به‌عنوان نماینده‌ی حقوقی در دعاوی آن شرکت یا سازمان حاضر شود و تا حدی نقش وکیل را ایفا کند. همان‌گونه که گفته شد، نماینده‌ی حقوقی باید واجد شرایطی باشد که برای مشاور حقوقی ضروری نیست. تفاوت مهم دیگر میان این دو شخص هم در این است که مشاور حقوقی در صورت داشتن پروانه می‌تواند به‌عنوان وکیل شرکت در دعاوی حضور داشته باشد؛ درحالی‌که نماینده‌ی حقوقی نیازی به پروانه ندارد و تنها با ارائه‌ی معرفی‌نامه‌ای از شرکت یا سازمان مربوط می‌تواند در دادگاه شرکت کند و پرونده‌ی دعوی را پیگیری کند.
۳. امور پژوهشی:
انجام امور پژوهشی در صورتی که در قرارداد تعریف شده باشد، می‌تواند بر عهده مشاور حقوقی شرکت و یا سازمان باشد. امور پژوهشی برای هدایت و راهبری شرکت و سازمان در اموری خاص و یا حل مشکلات آن میباشد. برای این کار مشاور حقوقی با مطالعه در مورد موضوع مورد پژوهش اطلاعات لازم را کسب کرده و سپس گزارش و پیشنهادهای خود را مبنی بر موضوع پژوهش به مسئولین سازمان و مدیران شرکت ارائه می‌کند. در برخی موارد پژوهشهای انجام شده در ادارات دولتی می‌تواند منجر به تصویب قانونی جدید در اساسنامه نیز بشود. البته برای این کار لازم است که تشریفات قانونی مورد نیاز طی شود.
پس از انجام پژوهشهای لازم مدیران و مسئولان سازمان میتوانند اطلاعات را بهتر و بیشتر بررسی کرده و با استفاده از پیشنهادهای و گزارش‌های مشاور حقوقی تصمیمات بهتری اخذ کنند. در بسیاری موارد پیش آمده که تصمیم گیری‌های نادرست مدیران به دلیل عدم انجام تحقیق و پژوهش در مورد مشکل پیش آمده، خسارات جبران ناپذیری را به یک شرکت و یا سازمان تحمیل کرده است.
در صورت نیاز به برقراری با وکیل و دریافت مشاوره حقوقی با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل فرمایید.
جمع بندی:
پس از بررسی و تحلیل مواردی که در مقاله مطرح شدند، لزوم و نقش مشاور حقوقی در دعاوی حقوقی و حقیقی نشان داده شد. همچنین نقش و وظایف مشاوران حقوقی در شرکتها و سازمانها بررسی شد و در مورد اینکه استخدام یک مشاور حقوقی مجرب تا چه حد می‌تواند مشکلات شرکت را تسهیل کند توضیحات لازم داده شد.
