موانع ازدواج در حقوق ایران
موانع ازدواج در حقوق ایران اموری است که عدم آنها در نکاح شرط است و وجود آنها مانع صحت ازدواج می باشد.این موانع به شرح ذیل است:
فهرست مطالب این مقاله
- نکاح با پدر و اجداد و با مادر و جدات
- نکاح با اولاد
- نکاح با برادر و خواهر و فرزندان آنها
- نکاح با عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجدات و جدات .
- استیفاء عدد .
- شوهر داشتن زن .
- عده داشتن زن .
- نکاح با غیر مسلمان .
- لعان .
- احرام .
- قرابت رضاعی .
- محارم سببی .
موانع ازدواج در حقوق ایران
موانع ازدواج را شرایط منفی نیز می گویند.
مردان و زنان نمی توانند با هر کسی که می خواهند ازدواج کنند، چرا که در قانون و در شرع اسلام شرایطی برای ازدواج کردن مشخص شده است.
در قانون مدنی و در مواد ۱۰۴۵ تا ۱۰۶۱ موانع ازدواج بیان شده است.
زنی که 3 مرتبه متوالی همسر مردی شده و دوباره طلاق گرفته است، بر آن مرد حرام می شود. مگر آنکه به عقد دائم مرد دیگری درامده باشد و به دلیل طلاق یا فوت از وی جدا شده و دوباره به عقد فرد اول دراید.
مطابق با ماده ۱۰۵۸ قانون مدنی : زن هر شخصی که به تعداد ۹ دفعه طلاق که شش تای آن عدی است مطلقه شده باشد، بر آن شخص حرام موبد می‌شود.
شوهر داشتن
شوهر داشتن زن یکی از موانع نکاح است، و ازدواج با زن شوهر دار ضمانت اجرای مدنی و کیفری دارد.
تعدد شوهر بر خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه و موجب اختلاط نسل است .
بر طبق ماده 1050 قانون مدنی :
« هر کس زن شوهر دار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق یا در عده وفات است ، با علم به عده و حرمت نکاح ، برای خود عقد کند ، عقد باطل و آن زن مطلقاً بر آن شخص حرام موبد می شود . »
بنابراین اگر کسی زن شوهرداری را با علم به وجود رابطه زوجیت و حرمت نکاح برای خود عقد کند، این ازدواج هم باطل و هم موجب حرمت ابدی است؛ یعنی دیگر هیچ‌گاه، حتی پس از انحلال نکاح، آن مرد نمی تواند با این زن ازدواج کند.
همچنین طبق ماده 1054 قانون مدنی زنا با زن شوهر دار نیز موجب حرمت ابدی می شود ؛ یعنی پس از انحلال نکاح به یکی از علل قانونی مانند طلاق و فوت ، نیز زن نمی تواند با زانی ازدواج کند .
داشتن چهار زن دائمی
در حقوق اسلامی تعدد زوجات به چهار زن دايمی محدود شده و استیفاء عدد از موانع نکاح به شمار آمده است.در کشور های غربی تعدد زوجات به طور کلی ممنوع و این امر باعث بر هم خوردن نظم جامعه می شود. ولی در ایران و اکثر کشورهای اسلامی این موضوع اگر از حد مجاز نگذرد پذیرفته شده است.
استیفاء در لغت
به معنی کامل گرفتن است و استیفاء عدد در اصطلاح فقهی آن است که مرد چهار زن دايم داشته باشد؛ در این صورت نمی تواند زن پنجمی به عقد دايمی بگیرد.
عده زن
عده بودن زن یکی از موانع ازدواج به شمار می آید،مطابق با ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی در رابطه با عده :
«عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی تواند شوهر دیگر اختیار کند.»
انواع عده در قانون:
عده دارای اقسام محتلفی از جمله:
- عده وفات
- عده طلاق است
که در مقالات بعدی بطور مفصل و مجزا به توضییح آن می پردازیم .
قرابت در حدود معین
قرابت ( خویشاوندی ) اعم از نسبی ، سببی و رضاعی در پاره ای از درجات ، مانع نکاح است .
محارم بر سه دسته اند:
- محارم نسبی
- محارم سببی
- محارم رضاعی
محارم نسبی
مطابق با ماده ۱۰۴۵ قانون مدنی نکاح با اقارب نسبی ذیل ممنوع است:
1-نکاح با پدر و اجداد و مادر و جدات هر قدر که بالا برود.
2-نکاح با اولاد هر قدر که پایین بیاید.
3-نکاح با بردار و خواهر و اولاد آنها تا هر قدر که پایین برود.
4-نکاح با عمات (عمو و عمه ) و خالات (خاله و دایی) خد و عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات
محارم سببی
مطابق با مواد ۱۰۴۷ تا ۱۰۴۹ قانون مدنی، نکاح بین خویشان سببی ذیل ممنوع است .
- بین مرد و مادر و جدات زن حتی بعد از انحلال ازدواج (بند ا ماده ۱۰۴۷ )
- بین مرد و زنی که سابقاً زن پدر و یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از احفاء (فرزندزادگان ) او بوده است.(بند ۲ ماده مذکور)
- بین مرد و اناث از اولاد زن ، از هر درجه که باشند مشروط بر اینکه بین زن و شوهر نزدیکی واقع شده باشد.(بند ۳ ماده ۱۰۴۷)
- بین مرد و خواهر زن، مگر بعد از انحلال ازدواج با آن زن . ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی در این باره می گوید: «جمع بین دو خواهر ممنوع است، اگر چه به عقد منقطع باشد»
- بین مرد و دختر برادر زن یا دختر خواهر زن، مگر با اجازه زن. (ماده ۱۰۴۹ قانون مدنی)
محارم رضاعی
اگر کودکی، شیر غیر مادر خود را با شرایط خاصی بنوشد، به آن زن (دایه) و بستگان او محرم می شوند که به آن محرم رضاعی یا شیری گفته می شود.
مطلقه بودن به سه طلاق و نه طلاق:
مطابق با ماده ۱۰۵۷ قانون مدنی :
«زنی که سه مرتبه متوالی زوجه یک نفر بوده و مطلقه شده،بر آن مرد حرام می شود مگر اینکه به عقد دائم به زوجیت مرد دیگری درآمده و پس از وقوع نزدیکی با او. به واسطه طلاق یا فسخ یا فوت، فراق حاصل شده باشد.»
بنابراین مردی که سه مرتبه متوالی زنی را طلاق داده ، اعم از اینکه طلاق بعد از رجوع در ایام عده یا پس از نکاح جدید واقع شده باشد، نمی تواند از نو با او ازدواج کند .
ماده 1058 قانون مدنی :
«زن هر شخصی که به نه طلاق که شش تای آن عدی است مطلقه شده باشد،بر آن شخص حرام موبد می شود»
کفر
کفر عبارت است از ناباوری به اسلام و کافر کسی است که به یکی از اصول اسلام یا یکی از ضروریات آن اعتقاد نداشته باشد.
قانون مدنی نکاح زن مسلمان را با مرد غیر مسلمان ممنوع کرده است.
لعان
لعان در لغت به معنی ناسزا گفتن و نفرین کردن به یکدیگر است و در اصطلاح حقوقی آن است که زن و شوهر با سوگندهای ویژه ای یکدیگر را تخطئه کنند.
لعان هنگامی تحقق می یابد که شوهر به زن نسبت زنان دهد، یا فرزندی را که زن به دنیا آورده است از خود نفی کند.
احرام
احرام در لغت: به معنی منع و احرام کردن است و در اصطلاح فقهی حالتی است که زائر خانه خدا با انجام تشریفات مذهبی و پوشیدن جامه حاص اعمال حج را آعاز می کند .
ماده ۱۰۵۳ قانون مدنی در این زمینه می گوید:
«عقد در حال احرام باطل است و با علم به حرمت موجب حرمت ابدی است .»
جهت مشاوره حقوقی با وکیل خانواده، وکیل طلاق، وکیل مهریه، وکیل پایه یک دادگستری با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 با شماره های گروه وکلای حکمت 09123439500-09120170676 در تماس باشید
