مندرجات الزامی روی چک

در چک ،دو محل(قسمت میانی چک و انتهای چک ) ،برای درج مبلغ آن ،به حروف و رقم در نظر گرفته شده که هر دو قسمت آن باید توسط صادر کننده ی چک ، تکمیل گردد که این امر (موجب کاهش امکان جعل و دستکاری در چک میگردد)در صورت اختلاف در مبلغ حروفی و عددی چک ، مبلغ حروفی آن معتبر است ولی عملاً بانکها در صورت دیدن اختلاف میان مبلغ حروفی و عددی چک، از پرداخت وجه چک امتناع می نمایند.

 امضای چک:

یکی از مندرجات الزامی روی چک ،امضای صادر کننده چک است . در حقیقت چک بدون امضاء ، فاقد اعتبار و ارزش قانونی میباشد.

تعریف امضاء از نظر دکتر محمد حسین قائم مقام فراهانی ( کتاب بررسی مسائل کیفری و حقوقی چک)ترسیم خط و خطوط خاصی در چک که معمولاً با نام و نام خانوادگی صادر کننده چک و یا هر دوی آن همراه بوده و بیانگر و تمییز دهنده ی هویت صاحب امضاء ، از دیگران می باشد.

که اگر صادر کننده ی چک ، به جای امضای روی چک ، اثر انگشت بزند؛ چه تأثیری در حقوق دارنده و یا ذینفع چک دارد؟ لازم به ذکر است که اینگونه چک ها، از امتیازات قانون تجارت از جمله… توقیف اموال بدون سپردن خسارت احتمالی و یا مسئولیت تضامنی مسئولین چک ،برخوردار نیست و میتوانید طلب خود را، عین یک رسید عادی از طریق دادگاه حقوقی وصول نماید.

بعضی از اشخاص حقوقی مثل شرکت های تجاری ،علاوه بر داشتن امضا، دارای مهر هم میباشند که می بایست در هنگام دریافت اینگونه چک ها ، از صادر کننده چک بخواهید مهر شرکت را هم بر روی چک بزند چون از مندرجات الزامی روی چک است.
چرا که عملاً بانکها از پرداخت اینگونه چک ها، که فاقد مهر میباشند، خودداری میکنند.

اشخاصی که به جهت بی سوادی و یا معلولیت ، قادر به امضا کردن چک نیستند ؛ به تجویز ماده 19 قانون صدور چک میتوانند به افرادی که مورد اعتمادشان هست (اقوام ودوستان) ؛ در یکی از دفاتر اسناد رسمی ، وکالت در جهت افتتاح حساب و صدور چک بدهند.

چک های که اشخاص از حساب مشترک خود صادر می کنند، میبایست به امضای کلیه دارندگان حساب مشترک برسد، در غیراینصورت مسئولیت قانونی پرداخت چک ، صرفاً با امضاء کننده چک میباشد.

چک سفید امضاء و آثار قانونی آن:

چکی که صادر کننده ی چک ، صرفاً آن را امضاء کند بدون آنکه قسمت های مختلف آن را مثل (مبلغ ،تاریخ چک) را پر و تکمیل نماید. تحویل اینگونه چک هایی به دیگران کاری بسیار خطرناک و غیر عاقلانه است.

آیا تکمیل و پر نمودن چک سفید امضاء توسط دارنده و یا ذینفع چک جرم است؟

خیر، پر نمودن متن چنین چک هایی جرم نیست زیرا کسی که چک سفید امضاء را در اختیار شما قرار می دهد؛ انگار به شما وکالت اعطاء نموده که محتویات چک را تکمیل نمایید. اما اگر شخصی از وجود چنین چکی در یدش ، سوء استفاده نمود و هر مبلغی که تمایل داشت در آن نوشت در صورت اثبات این امر ، عمل وی برابر ماده 673 قانون مجازات اسلامی جرم سوء استفاده از سفید امضاء میباشد .

پیشنهاد گروه وکلای حکمت برای شما همراها عزیز این است که در مورد چک بیشتر بدایند:

چک ضمانت چیست ؟انواع چک ضمانت و شرایط آن -نحوه وصول چک ضمانت

چک صیاد چیست؟همه چیز درباره چک صیاد +آموزش گرفتن دسته چک جدید {آپدیت مهر 98}

مجازات چک برگشتی

ابطلال چک |راههای ابطال چک

درج کلمه چک،نام بانک و شعبه آن،نوع بانک در روی چک:

بر روی کلیه چک ها ، باید کلمه ” چک ” و” عنوان بانک ” و” نوع بانک ” قید شود چون از مندرجات الزامی بر روی چک است چرا که عموم مردم جامعه بتوانند متوجه تمایز چک با دیگر اسناد و اوراق تجاری و غیر تجاری از جمله حواله های صادره از سوی مؤسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه ( موسسه مالی و اعتباری مهر امام رضا و غیره ) که به شکل و شمایل چک صادر میگردند بشوند.

اهمیت درج نوع بانک و شعبه آن در روی چکها از دو جهت است:

1.اینکه میتوان از روی چک، محل تأمین و پرداخت وجه چک ، را متوجه شد.
2. دادگاه کیفری صالح به رسیدگی به جرم صدور چک بلامحل ، مشخص میگردد (درکدام محل باید شکایت نمایید)
برای طرح شکایت کیفری (به منظور سهولت در رفت و آمدتان) سعی کنید چک را در بانک نزدیک محل سکونت و یا کار خود برگشت بزنید.
چرا که در این صورت دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوی کیفری چک ، دادگاه محلی هست که چک در آن محل برگشت خورده است.

پر کردن قسمت در وجه(نحوه انتقال چک ):

چک یا بصورت در وجه حامل یا در وجه شخص معین یا به حواله کرد شخص معین صادر میگردد.

چک در وجه حامل:

امکان دارد چک،در وجه حامل صادر گردد که در این صورت نقل و انتقال چک ، به قبض و اقباض (تحویل دادن و تحویل گرفتن) صورت میگیرد و دارنده و ذینفع چنین چک هایی میتوانند بدون امضاء در پشت چک ، آن را به دیگری منتقل کنند.

چک در وجه معین:

بدین مفهوم می باشد که در قسمت در وجه مندرج در چک ، اسم و نام شخص معین قید گردد.
در وجه : علی رضایی
دارنده اینگونه چک ها میتوانند شخصاً جهت وصول وجه چک ، به بانک مراجعه کنند و یا با دو امضا ء در پشت چک (ظهرنویسی )،وجه آن چک را به دیگری منتقل نمایند .
مزایایی درج نام و مشخصات شخص معین در چک ، این است که در صورت حصول اختلاف بین دو شخص ، میتوان با تمسک به آن پرداخت وجه و بدهی خود را به دیگری اثبات کرد
اگر از اشخاص ناشناس چک اخذ میکنید ، از وی بخواهید پشت چک را دو امضاء بزند چرا که در صورت عدم وصول چک به هر دلیل ، بتوانید برای وصول چک به امضاء کننده پشت چک( ظهرنویس ) مراجعه کنید و حق خود را از او بگیرید.

نکته حائز اهمیت:

مزیت و برتری چک در وجه حامل ، نسبت به چک در وجه شخص معین این است که چک در وجه حامل بدون ظهرنویسی (امضاء ) قابل انتقال به دیگری است و لکن اگر چک در وجه شخص معین صادر شده باشد، آن شخص میبایست حتما پشت چک را دو امضاء نماید و این امر موجب ایجاد مسئولیت قانونی برای وی میگردد

 چک به حواله کرد:

در وجه …………………………….یا به حواله کرد بپردازید.

بعد از قسمت در وجه ، عبارت به حواله کرد قید گردیده . درج این عبارت بدین مفهوم می باشد که دارنده و یا ذینفع چک در وجه شخص معین، حق واگذاری چک را به دیگری را ندارد وشخصاً میبایست وجه چک را دریافت نماید ولکن رویه عملی بانکها و بسیاری از قضات این است که خط خوردگی عبارت حواله کرد ، مانع انتقال چک به دیگران نیست و برای دارندگان اینگونه چک ها حق شکایت کیفری و حقوقی محفوظ خواهد بود

اگر چک های صادره جزء چک های فراگیر باشد ( چک فراگیر چکی است که در هر یک از بانکهای مستقر در سطح کشور امکان برگشت آن وجود دارد )
و این امر به ضرر صادر کننده چک میباشد چرا که دارنده و ذینفع چک ، میتواند آن را در شهر محل اقامت خود (امکان دارد شهری دور از محل زندگی شما باشد) برگشت بزند و علیه شما در همان محل شهرخود، شکایت کیفری کند و شما میبایست برای پاسخگویی به دعوی کیفری وی به شهر محلی که چک برگشت خورده ، عزیمت کنید.

برای جلوگیری از انتقال چک ها چه کاری انجام دهیم؟

1. در ذیل چک بنویسید ( بدون پشت نویسی و قلم خوردگی)
2.عبارت حواله کرد را در متن چک خط بزنید.
3. پشت چک را (به غیر از محلی که میبایست بانک مهر بزند ) با هاشور پر کنید.

 تاریخ صدورچک:

چک میبایست دارای تاریخ صدور چک باشد و تاریخ صدور هم باید حاوی روز و ماه و سال باشد
حال اگر چکی ، فاقد تاریخ صدور (روز و ماه و سال) و یا فاقد سال پرداخت باشد و در چک ، بعداً تاریخ صدور و یا پرداخت قید گردد، آیا آن چک ، از امتیازات اسناد تجاری برخوردار است یعنی مسئولیت تضامنی و یا توقیف اموال بدون سپردن خسارت احتمالی

در این خصوص 3 نظر وجود دارد:

برخی از حقوقدانان معتقدند که عدم قید تاریخ صدور ، ضمانت اجرا ندارد.
بعضی معتقدند که عدم قید تاریخ صدور چک ، موجب میگردد که چک امتیازات اسناد تجاری مندرج در قانون چک را نداشته باشد.
حکم صادره از شعبه 8 دیوان عالی کشور به شماره 1686 مورخه 3/10/1325

ولی در نهایت، براساس رأی اصراری هیأت عمومی دیوان عالی کشور، شماره 2714 ،مورخ 30/6/36 ، اینگونه چک ها از امتیازات قانون صدور چک برخوردار هستند.