معامله معارض با قولنامه
در این مقاله سعی داریم تا به یکی از موضوعات پر کاربرد حقوقی که همان انجام معاملات معارض با استفاده از قولنامه است بپردازیم./معامله معارض با قولنامه/
در این خصوص ما نخست باید به تعریف معامله معارض در نظام حقوقی ایران بپردازیم و در کنار آن تعریف قولنامه و کاربرد آن را به درستی بشناسیم و بعد در مرحله ی آخر به آثار قانونی انعقاد قولنامه های متعدد و معارض با اشخاص مختلف بپردازیم.
تعریف معامله ی معارض
معامله معارض در حقیقت به انعقاد دو یا چند معامله ی مختلف با دو یا چند شخص مختلف در خصوص یک مال و یا ملک مشخص گفته می شود. معامله معارض می تواند هم به وسیله سند عادی انجام بگیرد هم به وسیله ی سند رسمی واقع بشود.
مثلا فردی زمین کشاورزی خود را به وسیله ی قولنامه و یا مبایعه نامه به شخص دیگری بفروشد و سپس آن را با تنظیم سندی رسمی به نام دیگری منتقل نماید. و یا این که ماشین خود را به وسیله ی قولنامه به فردی بفروشد و سپس با انعقاد قولنامه ای دیگر قرارداد فروش را با کس دیگری منعقد کند.
در دو مورد بالا، معامله ی معارض با استفاده از سند عادی و رسمی در مورد اول و با استفاده از دو سند عادی (دو قولنامه) در مورد دوم واقع شده است.
این مطالب را از دست ندهید ***
ابطال معامله معارض و تفاوت آن با کلاهبرداری
معامله معارض با سند عادی و رسمی
قولنامه چیست و کاربرد آن کدام است؟
قولنامه یک نوع سند عادی است که در آن دو طرف وعده ی به انجام رسیدن یک معامله را تحت عنوان خریدار و فروشنده به یک دیگر می دهند.
و مثلا تعهد می کنند که در قبال پرداخت مبلغی مشخص به عنوان ثمن یا قیمت از جانب خریدار و تدارک اسناد و مدارک لازم توسط فروشنده، هر دو در تاریخ مشخصی در دفتر خانه ی اسناد رسمی حاضر شوند و ملک یا مال موضوع معامله از فروشنده به خریدار منتقل شود و به نام او سند رسمی مالکیت صادر گردد.
قولنامه از لحاظ حقوقی اگر چه خود سندی برای رسمیت دادن به یک خرید و فروش قانونی محسوب می‌شود اما اعتبار آن زمانی کامل می شود که خرید و فروش وعده داده شده در آن به نحو قانونی انجام بپذیرد و عملی شود.
و گرنه خود قولنامه صرفا در بردارنده ی وعده ی خرید و فروش می باشد و نمی تواند جای سند رسمی انتقال در دفتر اسناد رسمی را بگیرد.
در مورد اعتبار و وجوب عمل کردن به مفاد قولنامه ها می توانیم به ماده ی ۱۰ قانون مدنی مفاد همه ی قرارداد های خصوصی را تا زمانی که خلاف قانون و نظم عمومی نباشد بین طرفین و وراث و قائم مقام قانونی آن ها معتبر می شمارد، اشاره کنیم.
البته ازظاهر ماده ی فوق بر می آید که تعهد به انجام مفاد قولنامه در بر دارنده ی یک تعهد ضمنی هم هست و آن عدم انجام معامله ای است که مفاد آن در تقابل و تعارض با مفاد قولنامه است می باشد و از همین جا غیر قانونی بودن معامله ی معارض با قولنامه را می توان استنباط کرد.
آثار انجام معامله ی معارض به وسیله ی قولنامه
انجام معامله ی معارض به وسیله ی قولنامه در صورتی که در معامله ی اول صورت بپذیرد و در معامله ی دوم انتقال مالکیت به وسیله ی تنظیم سند ثبتی انجام بگیرد، نوعا یک معامله ی معارض محسوب نمی شود به این دلیل که انجام معامله به وسیله ی قولنامه که سندی عادی است تاب مقاومت و معارضه برابر انتقال مالکیت با سند رسمی و ثبتی را ندارد و اصولا مال بر طبق قانون ثبت اسناد و املاک متعلق به کسی که آخرین بار سند به نام او تنظیم شده است خواهد بود.
این مسئله به این معنا است که مجازات مذکور در قانون ثبت که به مجازات حبس با اعمال شاقه به مدت ۳ تا۱۰سال برای کسانی که معامله ی معارض انجام می دهند در اين مورد منتفی می باشد.
و فقط امکان گرفتن مبلغی که به عنوان قیمت مال فروخته شده یا بیعانه پرداخت شده است برای معامله کننده و خریدار قولنامه ی اول وجود دارد زیرا که فروشنده به تعهدات خود عمل نکرده است و مبیع را به او نفروخته است.
نکته ی جالب این که حتی اگر هر دو معامله به وسیله قولنامه انجام بپذیرد و سند رسمی در بین نباشد هم عنوان معامله ی معارض بر معامله ی دوم صدق نمی کند.
زیرا همان طور که گفتیم قولنامه صرفا در بر دارنده ی وعده ی انجام بیع است و فروشنده در خصوص عملی نکردن به آن صرفا ملزم به باز گرداندن قیمت پرداختی مال و هزینه های انجام گرفته ی قانونی از طرف خریدار می گردد و نه مجازات کیفری و خسارت های دیگر. و اصولا مجازات کیفری 3 تا 10 سال حبس ماده ی 117 قانون ثبت کلا از موضوعیت برخوردار نیست.
محل رسیدگی به دعوای معامله ی معارض به وسیله ی قولنامه
دعوا ی انجام معامله ی معارض به وسیله ی قولنامه با توجه به محل انعقاد قولنامه یا محل انجام مفاد قولنامه تعیین می‌شود و محل رسیدگی به دعوا در دادگاه حقوقی این محل ها خواهد بود زیرا منشا شکل گیری دعوا قولنامه ی منعقد شده بین خریدار و فروشنده مي باشد.
برای آگاهی بیشتر نسبت به مسائل قانونی مرتبط با منعقد کردن قولنامه و معاملات متعدد پی در پی و معارض به وسیله ی قولنامه با تیم وکلای حقوقی گروه حکمت در تماس باشید.
