غایب مفقود الاثر
امکان دارد اشخاص در حین زندگی مدت مدیدی مفقود شوند و خبری از شخص غایب نباشد که همین امر سبب شکل گیری آثار حقوقی گوناگونی میشود که لازم است با مفهوم غایب مفقود الاثر و شرایط و آثار آن آشنا شویم. در صورت داشتن هرگونه سوال آن را در قالب کامنت برای ما بیان کنید تا وکلای مجرب گروه وکلای حکمت به آن پاسخ دهند.
غایب مفقود الاثر کیست؟
مطابق ماده 1011 قانون مدنی:
غایب مفقودالاثر به كسی گفته میشود كه از غیبت او مدت نسبتاً زیادی گذشته باشد و از او به هیچ وجه خبری به دست نیاید.
غایب مفقود الاثر دارای وضع خاص حقوقی است که آثاری برای آن در قانون تعیین شده است.
برای غایب مفقود الاثر چهار مرحله پیش بینی شده است:
الف) حفظ مال و اموال غایب مفقود الاثر قبل از تعیین امین
ب) تعیین امین برای اداره مال و اموال غایب مفقود الاثر
ج) دادن اموال به تصرف موقت ورثه غایب مفقود الاثر
د) صدور حکم موت فرضی غایب مفقود الاثر و دادن اموال به تصرف قطعی وراث وی
حفظ مال و اموال غایب مفقود الاثر قبل از تعیین امین:
زمانی که غایب مفقودالاثر بودن شخصی احراز شود قبل از اینکه امین برای اداره و حفظ اموال وی تعیین شود ، توسط دادستان یا نماینده وی اموال غایب حفظ و اداره میشود که این اقدامات از قبیل مهر و موم اموال و فروش اموال ضایع شدنی و همچنین وصول طلب وی است.
تعیین امین برای اداره مال و اموال غایب مفقود الاثر:
مطابق ماده 1012 قانون مدنی:
اگر غایب مفقودالاثر برای اداره اموال خود تكلیفی معین نكرده باشد و كسی هم نباشد كه قانوناً حق تصدی امور او را داشته باشد، محكمه برای اداره اموال او یك نفر امین معین می‌كند و تقاضای تعیین امین فقط از طرف مدعی العموم و اشخاص ذی نفع در این امر قبول میشود.
اما مطابق قانون تعیین یکی از وراث به عنوان امین بر دیگران اولویت دارد اما بدین شرط که تضمینات کافی را برای حفظ و اداره اموال وی بسپارد.
ماده 1014 قانون مدنی:
اگر يکي از وراث غايب تضمينات کافيه بدهد، محکمه نمي‌تواند امين ديگري معين کند و وارث مزبور به اين سمت معين خواهد شد.
وظایف و اختیارات امین در غایب مفقود الاثر :
در قانون امور حسبی و قانون مدنی وظایف و اختیارات امین تعیین شده است.
ماده 141 قانون امور حسبی:
هر گاه در بین اموال غایب مال ضایع‌شدنی باشد، ورثه یا امین که اموال غایب به تصرف آنها داده شده است، آن مال را فروخته و از نتیجه فروش با رعایت مصلحت غایب مالی خریداری کرده یا اقدام دیگری که به صرفه غایب باشد، انجام می‌دهد.
ماده 142 قانون امور حسبی:
هر یک از امین و ورثه که اموال غایب به تصرف آنها داده شده است، میتوانند با اجازه دادستان اموال منقوله غایب را که مورد احتیاج نیست، فروخته و از پول آن مال دیگری که موافق مصلحت غایب باشد، خریداری کنند یا اقدام دیگری که به صرفه غایب باشد، انجام دهند.
ماده 147 قانون امور حسبی:
نفقه اشخاص واجبالنفقه غایب و دیون غایب از وجوه نقد یا منافع اموال او داده میشود و در صورت عدم کفایت از اموال منقوله فروخته خواهد شد و اگر اموال منقول هم کافی نباشد، از اموال غیرمنقول فروخته میشود.
ماده 148 قانون امور حسبی:
در غیر مورد ماده قبل، ورثه و امین حق ندارند اموال غیرمنقول غایب را بفروشند یا رهن بگذارند.
ماده 1028 قانون مدنی:
امینی كه برای اداره كردن اموال غایب مفقودالاثر معین میشود، باید نفقه زوجه دائم یا منقطعه كه مدت او نگذشته و نفقه او را زوج تعهد كرده باشد و نیز اولاد غایب را از دارایی غایب تادیه کند. در صورت اختلاف در میزان نفقه تعیین آن به عهده محكمه است.
دادن اموال به تصرف موقت ورثه در غایب مفقود الاثر:
در صورتی که دو سال از آخرین خبر غایب مفقود الاثر بگذرد و خبری از وی نباشد وراث وی میتوانند از دادگاه صلاحیت دار مبنی بر تحت اختیار گرفتن اموال وی تقاضا کنند.
ماده 1025 قانون مدنی:
وراث غایب مفقودالاثر میتوانند قبل از صدور حكم موت فرضی او نیز از محكمه تقاضا کنند كه دارایی او را به تصرف آنها بدهد؛ مشروط بر اینكه اولا غایب مزبور كسی را برای اداره كردن اموال خود معین نكرده باشد و ثانیا دو سال تمام از آخرین خبر غایب گذشته باشد، بدون اینكه حیات یا ممات او معلوم باشد.
وظایف و الزامات وراث غایب مفقود الاثر مبنی بر تحت اختیار گرفتن موقتی اموال وی چیست؟
مطابق ماده 150 قانون امور حسبی وظایف وراث مبنی بر تصرف موقتی بر اموال ، همانند وظایف و اختیارات امین است.
صدور حکم موت فرضی غایب مفقود الاثر و دادن اموال به تصرف قطعی وراث وی:
ماده 1020 قانون مدنی:
موارد ذیل ازجمله مواردی محسوب است که عادتا شخص غایب زنده فرض نمی شود:
1 – وقتی که ده سال تمام ازتاریخ آخرین خبری که ازحیات غایب رسیده است گذشته و در انقضاء مدت
مزبور سن غایب ازهفتاد و پنج سال گذشته باشد.
2 – وقتی که یک نفر بعنوانی از عناوین جزء قشون مسلح بوده و در زمان جنگ مفقود و سه سال تمام از تاریخ انعقاد صلح بگذرد بدون اینکه خبری از او برسد هرگاه جنگ منتهی به انعقاد صلح نشده باشد مدت مزبور پنج سال ازتاریخ ختم جنگ محسوب می شود.
3 – وقتی که یک نفر حین سفری بحری درکشتی بوده که آن کشتی در آن مسافرت تلف شده است سه سال تمام از تاریخ تلف شدن کشتی گذشته باشد بدون اینکه از آن مسافرخبری برسد.
ماده 1021 قانون مدنی:
در مورد فقره اخیر ماده قبل اگر با انقضاء مدتهای ذیل که مبداء آن ازروز حرکت کشتی محسوب می شود کشتی به مقصد نرسیده باشد و در صورت حرکت بدون مقصد به بندری که از آنجا حرکت کرده برنگشته و از وجود آن به هیچ وجه خبری نشده کشتی تلف شده محسوب می شود:
الف – برای مسافرت در بحر خزر و داخل خلیج فارس یکسال
ب – برای مسافرت در بحر عمان ،اقیانوس هند،بحراحمر،بحرسفید (مدیترانه ) ،بحر سیاه و بحر آزوف دو سال
ج – برای مسافرت درسایر بحار سه سال
ماده 1022 قانون مدنی:
اگر کسی در نتیجه واقعه ای به غیرآنچه درفقره 2 و 3 ماده 1020 مذکور است دچار خطر مرگ گشته و مفقود شده و یا درطیاره بوده و طیاره مفقود شده باشد وقتی می توان حکم موت فرضی او را صادر نمود که پنج سال از تاریخ دچار شدن به خطر مرگ بگذرد بدون اینکه خبری از حیات مفقود رسیده باشد.
ماده 1023 قانون مدنی:
در مورد مواد 1020 و1021 و 1022 محکمه وقتی می تواند حکم موت فرضی غایب را صادر نماید که در یکی از جراید محل و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران اعلانی درسه دفعه متوالی هرکدام به فاصله یک ماه منتشر کرده و اشخاصی را که ممکن است از غایب خبری داشته باشند دعوت نمایدکه اگر خبر دارند به اطلاع محکمه برسانند. هرگاه یکسال از تاریخ اولین اعلان بگذرد و حیات غایب ثابت نشود حکم موت فرضی او داده می شود.
نکته:
1-با بازگشت غایب دیگر علتی برای بقای حکم موت فرضی وجود ندارد و هر ذینفع و از جمله خود شخص که دیگر غایب نیست، حق درخواست الغای حکم موت فرضی را از دادگاهی که حکم مزبور را صادر کرده را دارد.
2-درخصوص اموال تقسیم شده وی اگر بعد از صدور حکم فوت فرضی، غایب مفقود الاثر پیدا شود، کسانی که اموال او را به عنوان وراثت تصرف کرده اند باید آنچه را که از اعیان یا عوض و یا منافع اموال مزبور حین پیدا شدن غایب مفقود الاثر موجود می باشد مسترد کنند، اما اگر اموال تلف شده باشد و اثری از آن نباشد، دیگر غایب مفقود الاثر نمی تواند ادعایی نسبت به آنها داشته باشد.
دادگاه صلاحیت دار برای رسیدگی به امور غایب مفقود الاثر:
رسیدگی به امور شخص غایب مفقود الاثر در صلاحیت دادگاه محل آخرین اقامتگاه است.
ماده ۱۲۶ قانون امور حسبی:
امور راجع به غایب مفقود الاثر با دادگاه شهرستان محلی است که آخرین اقامتگاه غایب در آن محل بوده است.
طلاق زوجه از مرد غایب مفقود الاثر و آثار حقوقی آن:
مطابق قانون مدنی وضعیت همسر شخص غایب مفقود الاثر مشخص شده است:
ماده 1029 قانون مدنی:
هرگاه مردی چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد، زن او می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند. در این صورت دادگاه اقدام به نشر سه نوبت آگهی هر کدام به فاصله یک ماه در یکی از جراید محل و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران خواهد کرد و پس از گذشت یک سال از تاریخ آخرین آگهی، در صورتی که خبری از غایب نرسیده باشد، حکم به طلاق خواهد داد و زن پس از وقوع طلاق و نگه داشتن عده وفات می‌تواند مجدداً ازدواج کند.
نکته:
اگر شخص غایب پس از وقوع طلاق و گذشتن مدت عده پیدا شود، حقی نسبت به زن سابق خود نخواهد داشت اما اگر قبل از انقضای مدت عده پیدا شود، نسبت به طلاق حق رجوع خواهد داشت، یعنی می‌تواند با اظهار اراده خود مبنی بر ادامه ازدواج اثر طلاق را از بین ببرد.
گروه وکلای حکمت:
گروه وکلای حکمت با متشکل از وکلای دادگستری مجرب و متخصص در امور حسبی آمادگی ارائه با کیفیت ترین خدمات حقوقی در سریعترین زمان به همگان میباشد لذا در صورت تمایل میتوانید با شماره های 02177719337 و 09120170676 تماس حاصل فرمایید.
