عدم تمکین چیست
ما در این مقاله به بررسی مسئله عدم تمکین و نتایج آن پرداخته ایم برای آگاهی بیشتر در این زمینه تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا پاسخ سوالات خود را در این ارنتباط پیدا کنید.
فهرست مطالب این مقاله
عدم تمکین چیست؟
همان‌طور که در مطالب قبلی نیز اشاره شد زن پس از جاری شدن صیغه نکاح و رسمیت یافتن ازدواج می‌تواند نفقه خود را از همسرش مطلبه نماید. در مقابل مرد نیز می‌تواند از همسرش تقاضای تمکین نماید. این واژه یعنی زن موظف به برآوردن نیازهای زناشویی است. به این مساله تمکین خاص می‌گویند .و البته تمکین عام نیز مطرح است که به معنای حضور زن در منزل مشترک می باشد؛
اما از آنجا که همیشه همه چیز در روابط زوجین با صلح و صفا شکل نمی‌گیرد، گاهی زنان مجبور به طرح شکایت برای دریافت نفقه می گردند و گاهی نیز مردان مجبور می‌شوند برای تمکین از همسر خود اقدام به شکایت کنند.
ناشزه کیست؟
اصطلاحی در فقه و حقوق اسلامی به معنای نافرمانی وعدم تمکین و عدم ایفاء وظایف زناشویی از سوی یکی از طرفین عقد نکاح زوج یا زوجه) است. اگرچه اصولآ نشوز تنها به نافرمانی زن از طریق عدم تمکین به شوهر اشاره دارد اما نافرمانی زوج هم در نوشته‌های فقهی نشوز تلقی می گردد هرچند در رویه اصطلاح تمکین در مورد زوج به کار نمی رود. هنگامی هم که این وظیفه ناشناسی دوجانبه باشد یعنی هم از سوی زوج و هم از سوی زوجه به آن شقاق می گویند
موارد ناشزه بودن:
تمکین به معنای اقامت در اقامتگاه زوج می باشد یعنی زن برای دریافت نفقه می بایست در خانه شوهر زندگی نماید و استثنائاتی در این زمینه وجود دارد و آن این است که در خود عقد ازدواج شرطی غیر از آن شده باشد که زن در منزل دیگری یا خانه دیگری زندگی کند یا در موارد دیگری که قانون معین می کند
اگر زن بدون علت موجه و بدون رضایت شوهر خانه را ترک نماید و حتی در خانه پدر یا مادر خویش اقامت نماید زوج می تواند از پرداخت نفقه او امتناع نماید.
سوء رفتار زوجه یا انتخاب شغلی مغایر با شوون اخلاقی خانواده و وظایف زناشویی و داشتن معاشرت فاقد صلاحیت اخلاقی را مرد می تواند حتی از طریق قانونی منع نماید. البته تمکین به معنای تسلیم بی چون چرای زن در مقابل مرد و پاسخ دادن به خواسته های نامشروع او نمی باشد. چنانچه زن به علت عذر شرعی یا مسائل پزشکی قادر به ایفای وظایف قانونی و شرعی نباشد یا برای انجام واجب شرعیه ناچار باشد به مسافرت برود و از همسر خود اجازه نگیرد ناشزه تلقی نمی گردد و نفقه وی همچنان بر عهده شوهرمی باشد
نحوه دریافت نفقه از شوهر:
برای دریافت نفقه میتوان از 2 طریق اقدام نمود که عبارتند از:
1-دادخواست حقوقی
2-شکایت کیفری
دادخواست حقوقی:
وقتی زن از شوهرش تمکین کند اما شوهر وی از دادن نفقه او خودداری ورزد زوجه می تواند با مراجعه به حسب مورد،دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف و طرح دعوی حقوقی برای دریافت نفقه و محکومیت زوج را به پرداخت نفقه از مرجع قضایی بخواهد. در این صورت محکمه قضایی پس از بررسی ادعای زن و کسب نظر کارشناس برای تعیین میزان نفقه حکم به پرداخت آن را صادر خواهد کرد. در این شرایط اگر مرد نفقه تعیین شده در حکم را پرداخت کرد قضیه ختم و آتش بس می شود. اما اگر محکوم به را پرداخت نکرد زن نیز می تواند تقاضای طلاق نماید و قاضی نیز در صورتی که مرد نفقه را پرداخت نکند نهایتآ حکم طلاق را صادر می نماید.
شکایت کیفری نفقه:
علاوه بر روش حقوقی از با توجه به این که قانون گذار عدم پرداخت نفقه را در قانون مجازات اسلامی کتاب تعزیرات پیش بینی نموده است صورتی که نفقه زن پرداخت نشود زوجه می تواند با مراجعه به دادسرا تعقیب جزایی زوج را از تقاضا نماید و در این صورت با اثبات عدم پرداخت نفقه مرد علاوه بر پرداخت نفقه به مجازات مقرر در قانون محکوم می گردد.
ماده 642 قانون مجازات اسلامی کتاب تعزیرات اظهار داشته که: «هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تادیه نفقه دیگر اشخاص واجب النفقه امتناع کند دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم خواهد نمود»
در مورد شکایت کیفری نفقه بیشتر بدانید:شکایت کیفری نفقه( میزان مجازات )نحوه اثبات -پرداخت بعد شکایت -کاملا کاربردی و به زبان عامیانه
مصادیق عدم تمکین زن:
این مصادیق عبارت است ازانتخاب شغل مغایر با شئون خانوادگی، داشتن معاشرت های بدون صلاحیت اخلاقی، ترک زندگی مشترک و عدم زندگی در محل تعیین شده توسط زوج، خروج از منزل مشترک بدون اجازه و اطلاع شوهر، داشتن روابط نامناسب در محل کار و عدم توجه به تذکرات همسر و مسائلی از این قبیل می‌تواند در زمره موارد عدم تمکین عام از همسر تلقی شده و موجبی برای اثبات تقصیر و ناشزه بودن زن باشد.
نتیجه عدم تمکین موارد زیر است:
- عدم استحقاق زن نسبت به دریافت نفقه (مستنداً به ماده 1108 قانون مدنی)
- کسب اجازه ازدواج مجدد مرد از دادگاه (مواد 16 و 17 قانون حمایت خانواده مصوب1353 )
بنابراین برای آن که مرد بتواند اجازه ازدواج مجدد بگیرد باید به دادگاه رجوع و با اثبات عدم تمکین همسرش، این اجازه را اخذ نماید.
-امکان طرح دعوی طلاق از جانب مرد
-محرومیت زن از تنصیف دارایی
امکان طرح دعوی طلاق از سوی مرد:
البته در همه موارد فوق اقدام شوهر بایستی مسبوق به اثبات عدم تمکین زن باشد.در این موارد ابتدا مرد به دادگاه صالح دادخواست تمکین ارائه نماید و چنان که دادگاه در حکم خود زن را به تمکین محکوم نماید و حکم قطعی گردد مرد می تواند از این حکم برای طرح دعاوی دیگر خود یعنی، کسب اجازه ازدواج مجدد یا طلاق سود جوید و چنان چه مرد قصد طلاق داشته باشد باید مهریه و اجرت المثل زوجه را بپردازد، اما نفقه، به زن تعلق نخواهد گرفت اما عدم تمکین زن به علت استفاده از حق حبس و تسلیم نشدن جهت رابطه جنسی تا قبل از دریافت مهریه خویش که به صورت حال و عند المطالبه می باشد از این قاعده مستثناء است.
محرومیت زن از تنصیف دارایی:
یکی دیگر از آثار حقوقی که برای عدم تمکین زن از مرد پیش بینی شده است، پذیرش دادخواست طلاق از سوی مرد توسط دادگاه خانواده و محرومیت زوجه از تملک حداکثر تا نصف دارایی مرد می باشد. چرا که در صورتی تا نصف اموال در دادخواست طلاق از سوی زن به مرد داده می شود که علت طلاق،ناشی از تخلف و سوء رفتار زن نباشد.در سند رسمی ازدواج دوازده شرط قید شده است که بند الف آن در ارتباط با تنصیف اموال می باشد، در این بند مقرر شده که اگر شوهر درخواست طلاق نماید و دادگاه تشخیص دهد درخواست طلاق از تخلف زن از وظایف زناشویی و یا سوء رفتار و اخلاق او نبوده باشد مرد موظف است حداکثر تا 50 درصد دارایی خود را كه در ایام زندگی مشترك زناشویی به دست آورده و یا معادل آن را مطابق تصمیم دادگاه بلاعوض به زن منتقل می نماید.
نتایج نشوز مرد:
نشوز مرد یا عدم ایفای وظایف زناشویی از جانب او هم دارای ضمانت اجرای حقوقی می باشد و زوجه نیزمی تواند با مراجعه به دادگاه صالح (خانواده) الزام زوج را به انجام وظیفه خود تقاضا نماید. همچنین نشوز زوج می تواند از مصادیق سوء معاشرت به شمار آمده و از مصادیق عسر و حرج باشد و زوجه می تواند از این امر استفاده کرده و از دادگاه خانواده تقاضای طلاق نماید.
در صورت سوال در زمینه عدم تمکین می توانید از مشاوره تخصصی وکیل خانواده گروه وکلای حکمت در بهره مند شوید.
