شروط ضمن عقد نکاح

در زندگی هر انسانی برای انجام امور روزمره خود ممکن است قراردادی را منعقد کرده باشد از جمله خرید و فروش ملک یا اجاره املاک و هبه اموال یا حتی نکاح بنابراین ممکن است در تنظیم قرارداد خود با شرط ضمن عقد نیز برخورد کرده باشید.ما در این مطلب در مورد شروط ضمن عقد نکاح برای شما توضیح خواهیم داد و اینکه چه شروطی دارای بار حقوقی است و یا باطل است.

در تمامی عقود می توانید شروط ضمن عقد مقرر کنید که عقد نکاح نیز نمی تواند از  آن دسته عقود  استثنا باشد بنابراین زوجین می توانند ضمن عقد نکاح با توافق یکدیگر شروطی مقرر کنند و از طرفی قانون گذارنیز ضمن سند نکاح شروطی را برای طرفین مقرر کرده است.

که در زمان انعقاد عقد نکاح بهتر است با یک وکیل متخصصدر امور قراردادها و همچنین امور خانواده مشورت کامل داشته باشید :

شروط ضمن عقد چیست؟

علاوه بر شروطی که قانون گذار در قانون تصریح کرده و قواعد خاصی بر آن در نظر گرفته است  طرفین می توانند آزادانه بر مبنای اراده خود اموری را با توافق یکدیگر در عقد قرار دهند که این توافق به شروط ضمن عقد نام گرفته اند ولی این آزادی اراده نباید به گونه ای باشه که به نظم عمومی مخالف باشد.

شروط صحیح ضمن عقد :

قانون گذار مطابق قانون شروطی که صحیح است نام برده است از جمله آنکه اگر طرفین شرطی قرار داده اند شخصی که باید اجرای تعهد کند بتواند آن را انجام دهد و یا موضوع آن مشروع باشد و مخالف نظم عمومی نباشد همچنین دارای نفع و فایده باشد .

شروط باطل ضمن عقد نکاح:

شروطی که مطابق قانون انجام آن غیر مقدور باشد و شرطی که در آن نفع و فایده ای نباشد و یا نامشروع باشد از نظر قانون گذار باطل است.

موضوع شرط و انواع شرط ضمن عقد نکاح :

شرط فعل :

موضوع شرط همانند یک عقد می تواند انجام یک عمل یا ترک یک عمل باشد که در قانون به عنوان شرط فعل می باشد که طرفین می توانند این شرط را برای خودشان یا بر شخص ثالثی قرار دهند.

شروطی که باطل هستند و باعث باطل شدن عقد نیز می شوند :

هرعقدی دارای یک آثار حقوقی است مثل عقد بیع که آثار آن انتقال مالکیت یک ملک باشد در نتیجه اگر شرطی شود با این مضمون که مثلا مالکیت منتقل نشود شرط باطل و باعث بطلان عقد خواهد شد این قاعده در عقد نکاح نیز جاری است به گونه ای که طرفین شرط کنند که زوجیت محقق نشود.

شرط صفت :

شرط صفت یعنی شرطی که طرفین راجع به کمیت و یا کیفیت مورد معامله می کنند مثلا این مال را می خرم به شرط این که 300 کیلو باشد و در مورد کیفیت باید جنس و وصف مال را تعیین کند مانند برنج طارم مشهد این قاعده در عقد نکاح اینگونه است که شرط صفت در موقعیت اجتماعی و یا جسمی مرد یا زن قرارداده می شود .

شرط نتیجه:

تحقق امری در خارج از عقد شرط می شود مثل دادن وکالت در عقد نکاح که به محض انعقاد عقد زن و کیل در طلاق خواهد شد.

با این توضیح مختصر روشن است که شروط ضمن عقد نکاح نیز همانند شروط ضمن عقود دیگر باید دارای همین شرایط باشد.

شروطی که طرفین قصد انجام آن را ضمن عقد نکاح دارند تعهداتی است که در حین ازدواج با توافق زوجین وارد در محتوی عقد یا سند نکاحیه خواهد شد یعنی با اراده و رضایت طرفین .

از آنجا که مطابق نظر قانون گذار و فقه اسلامی ازدواج قرارداد محسوب می شود و این قرارداد به محض انعقاد دارای حقوق و تکالیف برای طرفین خواهد شد از طرفی ممکن است زن از برخی حقوق مدنی و معنوی محروم گردد از جمله داشتن شغل که اگر منافی حیثیت خانواده نیز باشد مرد می تواند زن را منع کند حق سفر؛ ولایت بر فرزندان و جدایی از همسر ( طلق ) از طرف دیگر دارای حقوق مادی مانند مهریه و نفقه را خواهد شد.

از شروط ضمن عقد می توان در مواردی که زن از مسائلی محروم خواهد شد استفاده نمود و آثار حقوقی آن را تغییر داد مثلا طبق شرطی ضمن عقد مرد به زن خود حق طلاق یا جدایی بدهد این در صورتی است که در قانون حق طلاق برای زن مقرر شده است .

در سند نکاح تعدادی شروط نیز گنجانده شده که باید در ضمن عقد آن شروط امضا شود تا قابلیت اجرایی داشته باشد و اگر بعضی شروط امضا نشود هیچ ضمانت اجرایی نخواهد داشت .

پیشنهاد وکیل خانواده گروه وکلای حکمت برای شما همراهای عزیز:اجرت المثل اموال|محاسبه و مطالبه اجرت المثل| اجرت المثل اموال موروثی|وکیل دعاوی حقوقی

فسخ نکاح

تدلیس در عقد نکاح

نمونه هایی از شروط ضمن عقد که طرفین می توانن در عقد نکاح ایجاد کنند :

طرفین عقد مطابق قانون می توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای ذات عقد نباشد قرار دهند یا در ضمن عقد لازم دیگر مثلا شرط کنند هر گاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غلیب شود یا ترک انفاق کند یا بر علیه زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگی آنها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه نهایی خود را مطلقه سازد .

از آنجا که شرط ضمن عقد نباید با ذات عقد مخالف باشد بنابراین بعضی از فقها معتقدند فلسفه عقد ازدواج تشکیل خانواده و تمتع جنسی است در حالی که اجماع فقها بر این است که زن می تواند شرط عدم رابطه جنسی بگذارد و منع شرعی ندارد .

وجود شرط ضمن عقد در صورت توافق طرفین می تواند جایگزین قانون نیز باشد وراه حلی است که به زنان اجازه می دهد تا زمانی که قوانین اصلاح نشده اند از این شروط برای خلاءحقوقی خود استفاده نمایند و تا حدودی بتوانند از حق خود دفاع کنند.

از سال 1360 به بعد در سند ازدواج که از طرف اداره ثبت اسناد چاپ می شود شروطی به عنوان شرط ضمن عقد پیش بینی کرده است  و سر دفتر قبل از انعقاد عقد مکلف است صیغه عقد را برای زوجین قرائت کند.

شروط  مصرحه مندرج در عقد نکاح :

ضمن عقد ازدواج زوج شرط نموده است که هرگاه طلاق به در خواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همرداری یا سوء اخلاق و رفتار او نباشد زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام زناشویی با او به‌دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید.

شرط وکالت در طلاق :

ضمن عقد نکاح، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه ذیل با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند (یعنی اگر زن مهریه خود را ببخشد زن وکالت خواهد داشت این بخشش را به‌جای شوهرش قبول کند). این موارد عبارتند از:

الف ـ استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.

ب ـ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید.

ج ـ ابتلای زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره‌انگیز باشد.

د ـ جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد. (منظور جنون ادواری است).

هـ ـ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد مثلا زوج گدایی کند

و ـ محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می‌شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.

ز ـ ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار نماید.

ح ـ زوج، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند (تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است) و یا ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.

ط ـ محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شؤون زوجه باشد. تشخیص این که مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.

ی ـ در صورتی که پس از گذشت ۵ سال، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.

ک ـ در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.

هـ ـ زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود به عدالت رفتار ننماید.

ماده 1130 قانون مدنی :

البته قابل ذکر است که شروط ضمن عقد نکاح از قانون حمایت خانواده سال 53 نوشته شده است که در آن مواد شروط مربوط به تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش و اختیار همسر دوم توسط مرد گنجانده شده بود به طوری که با از اصلاح ماده 1130 قانون مدنی اقدامی مفید و می توانست در رهایی زن از بسیاری عسر و حرج کمک کند منتها با اصلاحیه از این فایده کاسته شده است .

در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه شود وی می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند چنانچه عسر و حرج در محکمه ثابت شود دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.

مهمترین شروط ضمن عقد نکاح :

1-وکالت در طلاق

2-حق تحصیل

3-حق اشتغال

4-حق خروج از کشور

5- حق حضانت فرزندان در صورت طلاق

6-حق تعیین مسکن

لازم است بدانید تنظیم هر شرط و استفاده از الفاظ آن برای آنکه  تغییری در مفهوم و حیطه اعمال شرط ایجاد کند یا حتی باعث باطل شدن آن نشود دارای تخصص و بار علمی می باشد که توسط یک وکیل خانواده و قراردادها می توانید ان را قبل از انعقاد عقد نکاح مقرر کنید.

ضمانت اجرا تخلف از شروط ضمن عقد نکاح :

شروط ضمن عقد نکاح از جمله تنصیف دارایی یک نهاد قراردادی است که بر اساس توافق طرفین ایجاد می شود  و چنانچه شوهر از قبول آن امتناع کند و یا ان را امضا نکند هیچ حقی برای زن ایجاد نمیشود و مسئولیتی برای شوهر نیز ایجاد نمیشود و لی با قبول هر شرط و امضای ذیل ان مرد متعهد به اجرا آن خواهد شد و در صورت تخلف از ان مسئول جبران خسارات وارده خواهد بود.