حضانت چیست؟سلب حضانت(پدر-مادر)شرایط ازدواج

حضانت به معنای نگهداری میباشد.وقتی در مورد حضانت طفل توسط پدر یا مادر صحبت میکنیم منظورمان این است که سرپرستی و نگهداری و مراقبت از طفل به عهده یکی از پدر یا مادر است .اگر زن وشوهری با هم زندگی کنند حضانت طفل به عهده هر دو آن ها میباشد.ولی اگر پدر و مادر از هم جدازندگی کنند یا طلاق صورت گرفته باشد تا سن 7 سالگی حضانت بامادر و بعد ازآن با مادر خواهد بود و فرقی در دختر و پسر بودن فرزند نمیکند .

البته باید توجه داشت که اگر عدم صلاحیت هریک از پدر و مادر در زمانی که حضانت به عهده اوست ثابت شود حضانت بادیگری خواهد بود.برای مثال حضانت طفل شیرخواره ای که مادر او معتاد است یا پدر خواهد بود.همچنین در صورت فوت یکی از پدر یا مادر حضانت با کسی است که زنده است حتی اگر طفل دارای جدپدری باشد.  

سلب حضانت چیست و در چه مواردی اتفاق می افتد؟

 در برخی از موارد دیده می شود که اشخاص عهده دار حضانت از صلاحیت لازم برای این امر برخوردار نیستند و حضانت فرزندان توسط این اشخاص همراه با صدمات جسمی و روحی فراوانی برای کودک است . به همین علت قانون گذار به بحث سلب حضانت از دارنده آن هم پرداخته و مصادیقی از سلب حضانت به دلیل عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی والدین را پیش بینی نموده است  از همین رو در این مقاله به دنبال این هستیم تا ابتدا سلب حضانت از دارنده آن را توضیح داده و در ادامه مصادیق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی والدین را مطرح کنیم.

حق حضانت در صورت جدایی زن و مرد:

ممکن است زن و شوهر به هر دلیل جدا از هم زندگی کنند ولی از هم طلاق نگرفته باشند. در اینجا حضانت فرزندان تا پایان ۷ سالگی با مادر خواهد بود و بعد از آن تا  9 سال برای فرزند دختر و 15سال برای فرزند پسر با پدر خواهد بود. در نتیجه حتی قبل از طلاق، دادخواست حضانت، سلب حضانت و ملاقات فرزند در دادگاه ها پذیرفته می شود. ماده 1169قانون مدنی : برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند ، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.

تبصره – بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف ، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد

یکی از وظایف دادگاه در پرونده های طلاق چه طلاق توافقی چه طلاق به درخواست زوج (مرد) و چه به طلاق به درخواست زوجه (زن)، تعیین تکلیف نگهداری و ملاقات فرزندان است. ملاک برای دادگاه باید رعایت مصلحت طفل باشد

 قانون گذار در قوانین مواردی را پیش بینی نموده که به موجب آن ها می توان حضانت را از دارنده آن سلب نمود.

سلب حضانت از دارنده آن:

به موجب ماده 1173 قانون مدنی که در سال 1376 اصلاح شده است ، در خصوص سلب حضانت از کسی که حضانت را بر عهده دارد چنین پیش بینی شده است : هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی ، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند ، اتخاذ کند

با استناد به این ماده ، دادگاه می تواند تحت شرایط مذکور ، حضانت طفل را از پدر یا مادری که حضانت را بر عهده دارد سلب نماید.

در ادامه این ماده هم مصادیقی از عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی هر یک از والدین مطرح شده است که در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم.همچنین شما میتوانید جهت اخذ حضانت یا سلب حضانت با وکیل خانواده مشاوره نمایید. 

پیشنهاد گروه وکلای حکمت برای شما همراهان عزیز این است که در مورد سلب حضانت بیشتر بخوانید:

حضانت فرزند ( پسر ،دختر )قبل و بعد طلاق -سلب حضانت -آثار ازدواج -دستور موقت

سلب حضانت فرزند از پدر یا مادر

نمونه دادخواست حضانت فرزند

مصادیق سلب حضانت از والدین:

در قسمت قبل به توضیح مفهوم کلی سلب حضانت از والدین پرداختیم، با این حال پاسخ به این سوال ضروری به نظر می رسد که در چه مواردی و به چه دلایل و جهاتی ، می توان حضانت فرزند را از پدر یا مادر سلب نمود ؟  در پاسخ به این سوال ، قانون مدنی ، برخی از مصادیق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی والدین را نام برده است. بنابراین ، در صورت وجود یک یا چند مورد از مصادیق ذکر شده در قانون ، قاضی می تواند حکم به سلب حضانت از دارنده آن صادر نماید . مصادیق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی والدین مطابق ماده 1173 شامل موارد زیر است:

1)اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و قمار 

2)اشتهار به فساد اخلاق و فحشا 

3)ابتلاء به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی 

4)سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاق مانند فساد و فحشاء ، تکدی گری و قاچاق 

5)تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف

نکته مهم در خصوص این ماده این می باشد که مصادیق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی مذکور در این ماده حصری نبوده و از باب تمثیل ذکر شده است ؛ فلذا امکان دارد که قاضی موارد دیگری را هم مشمول این حکم قرار دهد و به استناد آن ، حکم به سلب حضانت از دارنده آن صادر نماید که ملاک آن ، به خطر افتادن مصلحت های کودک است

در واقع ، اینکه چه مواردی از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی محسوب می شوند با قاضی خواهد بود . ضمن این که ، این شخص قاضی است که تعیین می نماید رفتار یا وضعیتی را می توان از جمله دلایل عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی محسوب نمود یا خیر

حق حضانت در صورت فوت یکی از والدین:

با استناد به ماده 1171 قانون مدنی در صورت فوت یکی از پدر یا مادر حضانت با دیگری خواهد بود. در نتیجه  با فوت پدر طفل، نگهداری طفل با مادر خواهد بود. عنایت داشته باشید که اگر پدر بزرگ پدری فرزند در قید حیات باشد ولایت طفل با او خواهد بود. ولی نگهداری و حضانت طفل با مادر می باشد. پدر بزرگ در صورتی می تواند حضانت مادر را سلب نماید که اثبات نماید نگهداری و مراقبت او به صلاح و مصلحت فرزند نمی باشد و مادر فاقد صلاحیت لازم است.

ماده 43 قانون حمایت خانواده مقرر کرده است: «حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آنها است مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان، اعطای حضـانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد»

در صورت طرح سوال در حوزه مسائل خانواده و سلب حضانت می توانید از مشاوره تخصص حضانت چیست؟سلب حضانت(پدر-مادر)شرایط ازدواج گروه وکلای حکمت بهره مند شود

تکلیف و اجبار به حضانت:

طبق ماده 1172 قانون مدنی :

 هیچیک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل بعهده آنها است از نگاهداری او امتناع کند در صورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی العموم نگاهداری طفل رابه هریک از ابوین که حضانت بعهده اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدرفوت شده باشد به خرج مادر تامین کند.» پس دادگاه می تواند کسی را حضانت به عهده اوست در صورت استنکاف الزام به حضانت نماید تا به تکلیف خود عمل کند.

ماده 40 قانون حمایت خانواده نیز مسئولیت کیفری برای عدم انجام وظیفه نگهداری مقرر کرده است.
ماده 40 قانون حمایت از خانواده  «هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی ‌ نفع و به ‌ دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می ‌ شود. »

ماده 54 قانون حمایت از خانواده: «هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی ‌ حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و درصورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می ‌ شود. »

مدارک لازم جهت حضانت فرزند

1-تصویر مصدق سند ازدواج

2-تصویر سند مصدق طلاق

3-تصویر مصدق شناسنامه و عابر بانک جهت پرداخت هزینه های مربوطه

اگر مدارک فوق را در اختیار نداشته باشید میتوانید از مدارک زیر جهت ثبت حضانت فرزند استفاده نمایید:

-درخواست استعلام

درخواست جلب نظرکارشناس

-تحقیقات محلی

-شماره پرونده استنادی-

-وسایر ادله

در صورت نیاز به برقراری ارتباط با گروه وکلای حکمت با شماره های 02177719337 و یا 09120170676 تماس حاصل فرمایید و یا سوال خود را در قالب کامنت بیان کرده تا وکیل مجرب گروه وکلای حکمت به آن پاسخ دهد.