حقوق مالی زن در زندگی زناشوئی

در نوشته پیش رو می خواهیم در موردحقوق مالی زن در زندگی زناشوئی و مشترک از جمله مهریه و انواع آن، نفقه، اجرت المثل، نحله و سایر حقوق مالی زن مانند ارث و غیره در زندگی زناشوئی و مشترک صحبت کنیم، 👈لطفا تا انتها 👉 با ما همراه باشید.

حقوق مالی زن در زندگی زناشویی چیست؟

حقوق مالی زن در زندگی مشترک و زناشویی شامل مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، نحله و ارث می‌شود که به ترتیب بررسی می شود. 👈با ما همراه باشید👉

۱. مهریه:

از جمله حقوق مالی زن در زندگی زناشویی و مشترک مهریه است که انواع مختلفی از جمله، مهر المسمی( مهرالمسمی، مهری است در هنگام عقد ازدواج با توافق زوجین تعیین می شود یا شخص ثالثی که زوجین انتخاب کرده است معین می شود.)

و مهرالمثل (مهر المثل، مهریه ای است ضمن عقد نکاح مشخص نشده‌ و بر حسب عرف و عادات و با توجه به وضعیت زن و جایگاه وی از لحاظ زیبایی، سن، تحصیلات  موقعیت خانوادگی و مسائلی از این قبیل و با در نظر داشتن مقتضیات زمانی و مکانی مشخص می گردد.)

و مهرالمتعه ( مهرالمتعه مهریه ای که در هنگام طلاق، به زنی که همسرش با او رابطه زناشویی نداشته تعلق می گیرد، این مهر در زمان عقد نکاح تعیین نشده و برخلاف مهرالمثل با توجه به وضع مالی شوهر تعیین می شود) دارد.

تعیین مهریه در نکاح موقت (صیغه) از شروط لازم برای نکاح است و چنان چه در این نکاح مهریه تعیین نگرد عقد از ابتدا باطل می‌شود. اما در نکاح دائم الزامی به تعیین مهریه در هنگام جاری شدن صیغه عقد (مهر المسمی) نیست و تعیین مهریه را می توان به زمانی پس از عقد موکول کرد.

اگر در نکاح دائم پیش از تعیین مهریه رابطه زناشویی صورت بگیرد، (مهرالمثل) به زن تعلق می گیرد.

با این اوصاف در تعریف مهریه باید گفت که مهریه، مالی است که در زمان عقد معین می‌شود و به محض جاری شدن صیغه عقد نکاح به ملکیت زوجه در می آید و زن هر زمانی که بخواهد، حتی بلافاصله پس از جاری شدن صیغه عقد، (البته اگر مهریه عندالمطالبه باشد “نه عندالاستطاعه،” ) می تواند آن را مطالبه نماید.

***مهریه عندالمطالبه دینی است که بلافاصله با جاری شدن عقد بر ذمه (گردن) زوج قرار می گیرد و هر زمان، حتی بلافاصله پس از جاری شدن صیغه عقد، زن می تواند آن را مطالبه نماید، و در مقابل مهریه عندالاستطاعه، مهری است که بر گردن زوج قرار می گیرد اما زمانی زن حق درخواست و مطالبه آن را دارد که زوج توانایی پرداخت (استطاعت مالی) مهر تعیین شده را داشته باشد.).

***لازم به ذکر است که زن (زوجه) برای درخواست مهریه نیاز به طلاق ندارد و  در زمان زوجیت و زندگی مشترک نیز می‌تواند مهریه خود را از مرد (زوج) مطالبه نماید.

۲. نفقه:

نفقه عبارت است از مایحتاج زندگی زوجه مانند خوراک، پوشاک، مسکن، امور درمانی، بهداشتی، آرایشی و حتی خدمتکار در صورت نیاز و یا عادت که از جانب زوج باید تأمین شود.

میزان نفقه بستگی به شرایط زندگی و شأن و منزلت زن (زوجه) دارد و پرداخت آن مشروط به تمکین زوجه می باشد. (تمکین به دودسته تقسیم می شود؛ تمکین عام “ یعنی پذیرش ریاست شوهر در امور کلی زندگی خانوادگی می باشد.“ و  تمکین خاص “ این تمکین بیشتر در مورد ارتباط زناشویی میان زوجین به کار می رود” ).

چنان چه زنی بدون دلیل قانونی و شرعی از تمکین همسر خودداری، زن عنوان ناشزه ( نافرمان) خواهد گرفت و به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت.  اما در مورد پرداخت مهریه هیچ محدودیت و شرطی جهت استقرار آن برای زوجه وجود نداشت.

نفقه زن به دو دسته، نفقه ایام گذشته و نفقه حال تقسیم می شود چرا که  زوجه می تواند نسبت به گرفتن نفقه ایام گذشته خود نیز اقدام کند و آن را مطالبه نماید اما اولاد و یا والدین نمی توانند نفقه ایام گذشته خود را مطالبه نمایند و این حق تنها برای زوجه در نظر گرفته شده است.

👈همراهان عزیز حتما بخوانید:نفقه👉

۳. اجرت امثل ایام زوجیت:

از ان جا که وفق قانون زن تنها وظیفه ی تربیت فرزندان و تمکین شوهر را دارد در نتیجه برای کارهایی که عرفا و قانونا به عهده ی وی نبوده و زن در دوران زناشویی در خانه، به دستور یا اذن شوهر و با قصد عدم تبرع ( قصد نداشته که زحمات و کارهایش را رایگان در اختیار شوهرش قرار دهد) انجام داده است، اجرت المثل با نظر کارشناس تعیین می گردد.

زمانی اجرت المثل به زن تعلق می گیرد که:

1. مساله طلاق مطرح باشد.
2. طلاق به درخواست زوجه نباشد.
3. تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار وی نباشد.

*** برای دریافت اجرت المثل زن باید سه شرط را مد نظر قرار دهد:

• اول این که: کارهایی که شرعاً و عرفاً به عهده نداشته برای شوهر یا خانواده ی وی انجام داده باشد، مانند آشپزی، شستشوی لباس‌ها، نظافت و امثال آن.
• دوم این که: عرفاً برای این کارها در قانون اجرت‌المثل در نظر گرفته شده باشد، یعنی عرف برای کارهای زن ارزش اقتصادی قائل شود و در ازای انجام آن ها توسط هر شخصی حق‌الزحمه پرداخت کند. چرا که در قانون اصل بر این است که همه کارها اجرت دارد و کار مجانی باید ثابت شود (توسط شوهر باید ثابت شود)
• سوم این که: به دستور یا با اذن (اجازه) شوهر این کارها را انجام داده باشد.
  چهارم این که: زن برای انجام کارهای منزل قصد تبرع (یعنی قصد کار مجانی و رایگان) نداشته باشد.

۴. نحله:

نحله به معنی هدیه و بخشش است و یک نوع بخشش اجباری است که در صورت عدم تعلق اجرت‌المثل به زن، دادگاه حکم می‌کند که به وی داده شود.

سه عامل تعیین کننده ی نحله است:

• 1- تعداد سال‌های زندگی مشترک زن و شوهر؛
• 2- نوع کارهایی که زن در خانه شوهر انجام داده است؛
• 3- وسع (توانایی یا استطاعت مالی) مالی شوهر. یعنی در صورت عدم استطاعت مالی شوهر اجباری به پرداخت نحله نیست.

لازم به ذکر است که نحله با اجرت المثل (و یا اجرت المثل با نحله)  قابل جمع نیستند یعنی اگر اجرت المثل (یا نحله) به هر دلیلی به زوجه تعلق بگیرد، دادگاه نمی تواند درمقابل برای زن نحله (یا اجرت امثل) نیز تعیین کند.

نحله نیز مانند جرت‌المثل در صورتی قابل مطالبه می باشد که دادخواست طلاق از سوی زن نباشد. و یا اگر درخواست طلاق به در خواست مرد باشد، درخواست طلاق از سوی مرد به علت سوء‌ معاشرت و سوء رفتار زوجه نباشد.(اگر درخواست طلاق از سمت مرد به علت سوء رفتار یا سوء معاشرت وی باشد، زن نمی‌تواند تقاضای گرفتن نحله یا اجرت‌المثل داشته باشد.).

👈حتما بخوانید👉:نحله *نحله چیست |تفاوت نحله و اجرت المثل در چیست|شرایط دریافت نحله|داود چشمی

***سایر حقوقی مالی زن:

الف: ارث:

زوجه نیز همانند سایر وابستگان متوفی چنان چه در عقد نکاح دائم شوهر بوده باشد، طبق قانون مستحق دریافت ارث می‌باشد.

در این حالت اگر زوجه فرزند نداشته باشد یک چهارم از ماترک  (دارایی) متوفی و در صورت داشتن فرزند یک هشتم از دارایی به وی ارث خواهد رسید.

و چنان چه مرد همسران متعدد داشته باشد و هیچ یک دارای فرزند نباشند، یک چهارم دارایی مرد به همه همسران می رسد که این یک چهارم بین همه همسران به تساوی تقسیم می شود.

و اگر مرد حتی از یکی از زنان خود فرزند داشته باشد، یک هشتم از دارایی مرد به تمام همسران می رسد که باید به طور مساوی بین خود تقسیم کنند.

***توجه داشته باشید که زوجه، پس از مرگ زوج هم می‌تواند مهریه، اجرت المثل ایام زوجیت خود را علاوه بر سهم الارث خود مطالبه نماید.

همچنین اگر زوجه در ایام عده طلاق رجعی (طلاقی که در مدت عده برای مرد حق رجوع است) باشد و یا زوج در حالی که مریض است زوجه را طلاق دهد و تا قبل از یک سال به همان مرض بمیرد به شرطی که زوجه ازدواج نکرده باشد، مستحق دریافت سهم‌الارث خواهد بود.

توجه شود که: در ازدواج موقت (صیغه) به زوجین هیچ ارثی تعلق نخواهد گرفت حتی اگر شرط ضمن عقد کرده باشند این شرط باطل است اما ازدواج صحیح است.

حقوق مستمری یا بازنشستگی زوج برای زوجه:

یکی دیگر از حقوق مالی زن حقوق بازنشستگی و یا حقوق مستمری می باشد‌. این حقوق زمانی به زن تعلق می گیرد که همسرش (مرد یا زوج) در زمان حیاتش حقوق بازنشستگی دریافت می کرده است و بعد از مرگ وی این حقوق به زوجه و سایر وراث او، مانند دختران مجردی که شاغل نیستند و یا مطلقه هستند و یا پسران تا سن بیست سالگی و یا تا زمانی که مشغول به تحصیل هستند،  تعلق خواهد گرفت.

سخن پایانی:

در نوشته فوق به بررسی حقوق مالی زن در زندگی زناشویی و مشترک پرداخته شده است. در صورتی که شما خواننده ی عزیز در خصوص امور مربوط به حقوق مالی زن، و یا مسائل مربوط به خانواده، طلاق، مهریه، نفقه سوالی داشتید، می‌توانید با وکلای متخصص و با تجربه گروه وکلای حکمت به سرپرستی داوود چشمی تماس بگیرید و به صورت رایگان مشاوره و راهنمایی دریافت کنید و یا با مراجعه حضوری، پیگیری پرونده های خو را از ابتدا به ما بسپارید.

👈هم چنین می‌توانید سایر مقالات ما در حوزه های مختلف حقوقی را در سایت گروه وکلای حکمت مطالعه نمایید.👉

با آرزوی بهترین ها از سمت گروه وکلای حکمت برای شما عزیزان🌹