جرم رشوه دادن و رشوه گرفتن و مجازات آن

یکی از جرائمی که از دیرباز تا کنون تعداد زیادی از پرونده های موجود در محاکم قضائی را به خود اختصاص داده است رشوه است ما در این مقاله با شما همراه هستیم تا بگوییم رشوه چیست و جرم رشوه دادن و رشوه گرفتن و مجازات آن چگونه است پس این مطلب را تا انتها بخوانید.

رشوه چیست؟

 رشوه عبارت است از دادن چیزی به طمع صدور حکمی و یا تسریع انجام کاری و یا رسیدگی به آن خارج از نوبت و حتی برای احقاق حقی و دفع باطلی و یا عکس آن احیای باطل و از بین بردن حق دیگران. در تمام این موارد اخذ رشوه و اعطای آن حرام است و در عرف جامعه همه این موارد از مصادیق رشوه محسوب می شوند، در اصطلاح فقها غالبا رشوه در مورد حکم و قضاوت است، لکن حرمت همه این موارد از ضروریات فقه، بلکه از ضروریات اسلام محسوب می شود. 

رشوه دادن را رشاء و رشوه گرفتن را ارتشاء و فرد رشوه گیر را مرتشی و فرد رشوه دهنده را راشی می‌گویند.

مصادیق رشوه عبارت است از:

• گرفتن وجوهی به غیر از آنچه در قوانین و مقررات تعیین شده است
• اخذ مالی بلاعوض یا به مقدار فاحش ارزانتر از قیمت معمولی یا ظاهراً به قیمت معمولی و واقعاً به مقدار فاحش کمتر از قیمت
• فروش مالی به مقدار فاحش گرانتر از قیمت به طور مستقیم یا غیر مستقیم به ارباب رجوع بدون رعایت مقررات مربوط
• فراهم کردن موجبات ارتشاء از قبیل مذاکره جلب موافقت یا وصول و ایصال وجه یا مال یا سند پرداخت وجه از ارباب رجوع
•  اخذ یا قبول وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مال از ارباب رجوع به طور مستقیم یا غیر مستقیم برای انجام دادن یا انجام ندادن امری است که مربوط به دستگاه اجرایی است
• اخذ هرگونه مال دیگری که در عرف رشوه خواری تلقی می‌شود، از جمله هرگونه ابراء یا اعطاء وام بدون رعایت ضوابط یا پذیرفتن تعهد یا مسئولیتی که من غیر حق صورت گرفته باشد و همچنین گرفتن پاداش و قائل شدن تخفیف و مزیت خاص برای ارایه خدمات به اشخاص و اعمال هرگونه موافقت یا حمایتی خارج از ضوابط که موجب بخشودگی یا تخفیف گردد.

پیشنهاد ما برای شما:وکیل در نیاوران

مجازات رشوه گیر و رشوه دهنده:

مطابق ماده 588 قانون مجازات اسلامی برای داوران، ممیزان و کارشناسان چنانچه در مقابل اخذ وجه یا مال به نفع یکی از طرفین اظهارنظر یا اتخاذ تصمیم نماید به حبس از شش ماه تا دو سال یا مجازات نقدی از سه تا دوازده میلیون ریال محکوم و آنچه گرفته است به عنوان مجازات مودی به نفع دولت ضبط خواهد شد.

براساس ماده 589 قانون مذکور، در صورتی که قاضی به واسطه ارتشاء حکم به مجازاتی شدیدتر از مجازات مقرر در قانون داده باشند علاوه بر مجازات فوق حسب مورد به مجازات مقدار زائدی که مورد حکم واقع شده محکوم خواهند شد.

مطابق ماده 591 همین قانون، هرگاه ثابت شود که رشوه دهنده برای حفظ حقوق حقه خود ناچار به دادن وجه یا مالی بوده تعقیب کیفری ندارد و وجه یا مالی که داده به او مسترد می‌گردد.

همچنین بر اساس تبصره ماده 592 در صورتی که رشوه دهنده برای پرداخت رشوه مضطر بوده و یا پرداخت آن را گزارش دهد یا شکایت نماید از مجازات حبس مزبور معاف خواهد بود و مال به وی مسترد می‌گردد.

براساس ماده 592 قانون مجازات اسلامی رشوه دهنده علاوه بر ضبط مال ناشی از ارتشاء به حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می‌شود.

مجازات رشوه گیرنده مطابق ماده 3 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و غیره بدین شرح است:

اگر قیمت مالی وجه اخذ شده 20 هزار ریال و کمتر از آن باشد میزان مجازات کارمندان عادی انفصال موقت از 6 ماه تا 3 سال بوده و میزان مجازات مدیران کل یا هم ترازو بالاتر انفصال دائم از مشاغل دولتی است.

اگر قیمت مال بیش از 20 هزار ریال تا 200 هزار ریال باشد میزان مجازات کارمندان عادی یک تا 3 سال حبس جزای نقدی معادل وجه یا مال ماخوذه و انفصال موقت از 6 ماه تا 3 سال بوده و میزان مجازات مدیران کل و یا هم‌طراز و بالاتر  انفصال دائم از مشاغل دولتی است.

اگر قیمت مال بیش از 200 هزار ریال تا یک میلیون ریال باشد مجازات کارمندان عادی 2 تا 5 سال حبس جزای نقدی معادل وجه یا مال ماخوذه و انفصال موقت از 6 ماه تا 3 سال و تا 74 ضربه شلاق بوده و مجازات مدیران کل یا همطراز و بالاتر 2 تا 5 سال حبس، جزای نقدی معادل وجه یا مال ماخوذه،‌ انفصال دائم از خدمات دولتی و تا 74 ضربه شلاق خواهد بود.

اگر قیمت مال بیش از یک میلیون ریال باشد مجازات کارمندان 5 تا 10 سال حبس، جزای نقدی معادل وجه یا مال ماخوذه، انفصال موقت از 6 ماه تا 3 سال و تا 74 ضربه شلاق بوده و مدیران کل یا هم‌طراز و بالاتر 5 تا 10 سال حبس، جزای نقدی معادل وجه یا مال ماخوذه، انفصال دائم از خدمات دولتی و تا 74 ضربه شلاق است.

مجازات رشوه خواری کارکنان نیروهای مسلح:

برای مجازات رشوه گیری کارکنان نظامی و انتظامی، قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مجازات‌های خاصی را پیش بینی کرده است.

براساس ماده 118 قانون فوق، هر نظامی برای انجام یا خودداری از انجام امری که از وظایف او یا یکی دیگر از کارکنان نیروهای مسلح است، وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی را بلاعوض یا کمتر از قیمت معمول به هر عنوان قبول نماید، اگر چه انجام یا خودداری از انجام امر بر خلاف قانون نباشد، در حکم رشوه گیر محسوب می‌شود.

اگر قیمت مال یا وجه اخذ شده تا یک میلیون ریال باشد میزان مجازات کارکنان نیروهای مسلح حبس از یک تا 5 سال، جزای نقدی معادل وجه یا قیمت مال مأخوذه و تنزیل یک درجه یا رتبه است.

اگر قیمت مال یا وجه اخذ شده بیش از یک میلیون ریال تا 10 میلیون ریال باشد میزان مجازات کارکنان نیروهای مسلح حبس از 2 تا 10 سال، جزای نقدی معادل وجه یا قیمت مال مأخوذه و تنزیل دو درجه یا رتبه است.

اگر قیمت مال یا وجه اخذ شده بیش از 10 میلیون ریال باشد جزای نقدی معادل وجه یا قیمت مال مأخوذه و اخراج از نیروهای مسلح است.

همچنین نظامی متخلف از تاریخ صدور کیفرخواست، از شغل خود معلق خواهد شد. در صورتی که متهم به موجب رأی قطعی برائت حاصل کند، ایام تعلیق جزء خدمت او محسوب و حقوق و مزایای مدتی را که به علت تعلیقش نگرفته، دریافت خواهد کرد.

چنانچه رشوه گیرنده از نیروهای وظیفه باشد، اخراج منتفی است.

پیشنهاد ما میشود این مطلب را از دست ندهید:جرم توهین -ارکان و انواع توهین-جرم توهین به مقدسات و رهبر فعلی و مقامات دولتی

نمونه شکواییه جرم رشوه:

موضوع: اخذ رشوه توسط کارشناس رسمی دادگستری

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان …

با سلام

احتراماً به استحضار عالی می‌رساند؛ مشتکی‌عنه که از کارشناسان رسمی دادگستری می‌باشد پس از ارجاع امر کارشناسی در پرونده کلاسه … گزارش خود را که برخلاف اوضاع و احوال مسلم بود تقدیم دادگاه محترم نمودند. به شهادت آقایان ۱ … ۲ … مشتکی‌عنه با دریافت مبلغ … ریال از خوانده پرونده مذکور گزارش خود را برخلاف واقع تنظیم کرده است. حال با عنایت به مطالب معنونه و با استناد به ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) تقاضای رسیدگی و تعقیب کیفری نامبرده را از محضر عالی متمنی می‌باشد.

با تجدید احترام

یشتربخوانید:وکیل شرق تهران ( تهرانپارس )

گروه وکلای حکمت:

آدرس: شعبه ۱ تهران- فلکه اول تهرانپارس خیابان ۱۴۲ شرقی روبروی پاساژ سپید پلاک ۳۹ طبقه دوم واحد ۵

آدرس: شعبه ۲ تهران- نیاوران نرسیده به چهارراه کامرانیه روبروی پاساژ نارون پلاک ۱۲۷ طبقه ۶ واحد ۱۱

تلفن : ۰۲۱۷۷۷۱۹۳۳۷ – ۰۲۱۲۶۴۵۵۶۸۸