ماهیت تبدیل تعهد در قانون

تبدیل تعهد به معنی جایگزین کردن تعهدی به جای تعهد دیگر است.در تبدیل تعهد، تعهد قبلی از بین رفته و یک تعهد دیگر بوجود می آید.ما در این مقاله درباره ماهیت تبدیل تعهد در قانون و روش ها، انواع و آثار آن می پردازیم.

به دلیل اینکه تبدیل تعهد متضمن پیدایش تعهدی جدید است، لذا با اراده یک طرف محقق نمی‌شود بلکه نیازمند اراده دو طرف است بنابراین تبدیل تعهد، در بین اعمال حقوقی از ماهیت قراردادی برخوردار است.

ماهیت تبدیل تعهد در قانون

تبدیل تعهد

اگرتعهدی به شخصی دارید مثلا پرداخت 5 فقره چک و توافق کنید که به جای آن یک دانگ یک خانه مسکونی منتقل شود به آن در قانون ، تبدیل تعهد می گویند.

و از آن جهت که  یک تعهد جدید جایگزین تعهد دیگری می گرددتعهدات سابق اسقاط می گردد و  یک عقد یا قرارداد معوض دیگر ایجاد می شود.

روش های تبدیل تعهد در قانون مدنی ایران

تبدیل تعهد به سه صورت قابل تصور است:

1-به صورت تبدیل موضوع تعهد به یک موضوع دیگر:

یکی می تواند به صورت تبدیل موضوع تعهد به موضوع دیگر باشد مثلاً در تعهد تحویل ۵ کیلوگرم چای به خریدار مبدل به تعهد تحویل دادن ۵ کیلوگرم برنج شود.

تبدیل متعهد له  مثلا شخصی با موافقت متعهدله حاضر به پرداخت دین دیگری می شود

2- حالت دوم برای تحقق تبدیل تعهد شامل جایگزین شدن مدیون جدیدی به جای مدیون سابق میشود.

به این صورت که شخص دیگری تعهد نماید که به جای مدیون دین را به طلبکار پرداخت کند و یا دین مدیون را در برابر طلبکار ضمانت نماید.

اینگونه جایگزینی تعهد باید با رضایت متعهد جدید و نیز خود طلبکار که دین متعلق به اوست انجام گیرد.

لازم به ذکر است که برای معتبر بودن تبدیل دین از لحاظ قانونی رضایت مدیون اولی که کسی جایگزین آن شده است ،لازم نیست زیرا چیزی از اموال او برداشته نمی شود و یا چیزی از آن کم نمی گردد.

اما طبق قانون چنانچه قصد رجوع به مدیون اولی را بعد از پرداخت دین او و گرفتن پول خود  از او را داشته باشیم،بایستی پرداخت دین از جانب خودمان را به او اطلاع دهیم وگرنه چون پرداخت دین توسط ما سر خود بوده است و مدیون اولی از آن اطلاعی نداشته است،حق مراجعه به مدیون اولی را نخواهیم داشت.

3-حالت سوم تحقق تبدیل تعهد جایگزینی و تغییر طلبکار با یک شخص ثالث می باشد.

در این حالت هم رضایت طلبکار جدید و طلبکار سابق هر دو لازم می باشد.

انواع تبدیل تعهد

انواع تبدیل تعهد طبق قانون و ماده 292 قانون مدنی به شرح ذیل است:

۱- وقتی که متعهد و متعهدله به تبدیل تعهد اصلی به تعهد جدید که قائم مقام ان می شود به سببی از اسباب تراضی نمایند در این صورت متعهد نسبت به تعهد اصلی بری می شود .

۲ -وقتی که شخص ثالثی با رضایت متعهدله قبول کند که دین متعهد را ادا نماید .

۳ -وقتی که متعهدله مافی الذمه تعهد را به کسی دیگر منتقل نماید.

ماهیت تبدیل تعهد در قانون

آثار قانونی تبدیل تعهد

اثر اول : شکل گیری تبدیل تعهد از بین رفتن تعهد سابق و جایگزینی تعهدی جدید به جای آن است.

اثر دوم : از بین رفتن تضمین ها و  ضمانت های تعهد اول است زیرا بدون وجود نفس تعهد اول تضامین مربوط به این تعهد هم وجود مستقلی از خودشان ندارند، پس بنابراین از بین خواهند رفت.

اثر سوم : شکل گرفتن فرایند تبدیل تعهد نیز به وجود آمدن تعهد جدید است که خودش تعهدی مستقل است و به جای تعهد قبلی، پس از تبدیل تعهد به آن ترتیب اثر داده می شود .

در مورد قرار داد ضمانت که از مصادیق تبدیل تعهد و انتقال دین به حساب می آید همواره تضمینات مربوط به دین  به قوت خود باقی می ماند و از بین نمی رود.

زیرا اصل تعهد در ضمانت دین تغییری نمی کند و دین همان دین سابق است و با تمامی تضامین مربوط به خود از عهده ی مدیون به عهده ی ضامن انتقال پیدا می کند.

همچنین در مورد حواله هم باید به این مسئله توجه کرد که حواله نیز یکی از راههای انتقال دین از عهده حواله دهنده به پذیرنده حواله می باشد و در آن رضایت طلبکار اصلی دین و نیز کسی که حواله را می پذیرد و قبول میکند که پرداخت نماید باید اخذ شود.

مصادیق تبدیل تعهد

انتقال دین ممکن است به صورت قهری نیز انجام بپذیرد مثلاً هنگامی که شخصی فوت می کند دیون او یعنی بدهکاری هایش از عهده خودش که مرده است به عهده وراث انتقال پیدا میکند.

 که به این معناست  که باید بدهی های او به وسیله ورثه اش که بعد از مرگ او مالک اموالش به صورت ارث می شوند پرداخت گردد.

تبدیل تعهد دارای کاربردهای بسیار زیادی جهت هموار شدن راه پرداخت دیون و قرض های افراد به یکدیگر است.

 و زمانی که به هر دلیلی شخصی توان پرداخت دین کس دیگری را ندارد می تواند آن را به شخص دیگری حواله دهد که او پرداخت نماید و یا طلبکار از بابت دین خود ضامنی را درخواست کند و از او بخواهد که کسی دین او را ضمانت کند.

و یا به عنوان مثال، خود طلبکار به شخص ثالثی بدهی داشته باشد و از بدهکار خود بخواهد تا به جای اینکه مبلغ بدهی را به او پرداخت کند ،این مبلغ را به جای مبلغی که خود به دیگری مقروض است پرداخت نماید و از این راه از زیر بدهی خود بیرون بیاید.

ماهیت تبدیل تعهد در قانون

شرایط قانونی تبدیل تعهد

طبق قانون دینی که جایگزین دین دیگر در فرایند تبدیل تعهد می شود باید از لحاظ جنس و مقدار و ارزش با دین اولی یکی باشد اما اختلاف آنان در سبب ایجاد شدن بدهی و دین مشکلی را ایجاد نمی کند و تبدیل تعهد همچنان اعتبار قانونی دارد.جهت مشاوره حقوقی ،با  وکیل ملکی متخصص و وکیل قرارداد و یا وکیل پایه یک دادگستری با مجموعه گروه وکلای حکمت تماس بگیرید.