افشای اسناد محرمانه و سری دولتی

افشای اسناد محرمانه و سری دولتی

افشای اسناد محرمانه و سری دولتی، از جمله جرایم حائز اهمیتی می باشد که دارای آثار گسترده امنیتی و اطلاعاتی در سطح کشور است و بر آنیم که در این مقاله به شرح و بسط بدان بپردازیم.

ارکان جرم افشای اسناد محرمانه و سری دولتی

جرم افشای اسناد محرمانه و سری دولتی دارای سه رکن می باشد که لازمه ی تمام جرایم موضوع قانون مجازات اسلامی است .

در شکل گیری هر نوع از جرایم مختلف ، باید به سه رکن “قانونی ، “مادی و “روانی جرم توجه بسیاری داشته باشید تا بتوانید معنا و مفهوم دقیق جرم ارتکابی را در یابید.

رکن مادی جرم :

در ابتدا باید توجه نمایید که اسناد طبقه بندی شده دولتی به چهار دسته تقسیم می شوند:

• 1- اسناد سری
• 2- اسناد فوق سری
• 3-اسناد محرمانه
• 4- اسناد فوق محرمانه

در این دسته بندی طبق قوانین، اسناد فوق سری از درجه حفاظت شده بیشتری نسبت به دیگر انواع اسناد برخوردار هستند و اسناد محرمانه دارای درجه حفاظت شده کمتری نسبت به تمامی اسناد میباشد.

• اسناد سری دولتی اسنادی هستند که :

افشا و دسترسی به آنها توسط افراد غیر متخصص و غیر مرتبط، از لحاظ قانونی پیامدهای امنیتی و حفاظتی و اطلاعاتی برای کل کشور را به همراه دارند.

• اما اسناد محرمانه از جمله اسناد و نوشته هایی هستند که :

معمولاً به خاطر جنبه حفاظتی داخلی خود سازمان یا وزارتخانه و یا شرکت دولتی مربوطه مورد حفاظت و محدودیت دسترسی واقع شده‌اند.

نکات :

این اسناد ،از این جهت اسناد دولتی خوانده میشوند که همگی اسناد مربوط به آرشیو های طبقه بندی شده امنیتی وزارت خانه ها و مراکز نظامی و انتظامی و ادارات و موسسات وابسته به دولت و نیز شرکت های دولتی هستند.

بدیهی ست که با توجه به درجه حفاظت شدگی و اهمیت این اسناد، افشا و در دسترس بیگانگان و افراد غیرمجاز قرار دادن حتی در داخل کشور، از لحاظ قانونی مجازاتهای بیش و کم متفاوت را به دنبال خواهد داشت.

همانطور که اشاره کردیم فرد ،گروه و یا سازمانی که در اثر افشا شدن این اسناد آنها را در اختیار گرفته و به آنها دسترسی غیر مجاز پیدا می کنند، لزوماً نباید یک سازمان و یا یک دولت متخاصم خارجی بوده باشد.

بلکه در اختیار گذاشتن و افشای چنین اسناد و اطلاعاتی برای هر فرد و گروه و سازمانی که از لحاظ قانونی صلاحیت دسترسی به این اطلاعات و اسنادی را نداشته ، جرم محسوب می‌شود و موجب پیگرد قانونی است.

رکن روانی جرم

عنصر روانی و معنوی جرم افشای اسناد محرمانه و سری دولتی، شامل قصد و نیت عمدی افراد در باز گذاشتن دسترسی و یا در اختیار قرار دادن اسناد سری و محرمانه برای افراد و گروه ها و سازمان هایی که از دسترسی به اسناد منع شده اند، و یا به لحاظ قانونی صلاحیت دسترسی به اسناد مذکور را ندارند.

و در اصطلاح اساساً شامل مواردی می شوند که اسناد برای در امان نگه داشتن از دسترسی ایشان حفاظت شده و طبقه بندی شده اعلام گردیده اند.

البته این موضوع اصلاً اهمیتی ندارد که آیا افراد مذکور که اسناد فوق الذکر در اختیارشان قرار گرفته این اسناد را مورد سوء استفاده قرار می دهند و یا از آن در جهت ضربه زدن به مسائل امنیتی کشور استفاده می کنند یا خیر ؟

بلکه صرفاً داشتن قصد عمدی در مورد در اختیار قرار دادن این اطلاعات و اسناد به اشخاص غیر مجاز، موجب تحقق کامل ارکان جرم میشود.

رکن قانونی جرم

رکن قانونی این جرم همانگونه که از نام آن پیداست شامل (ماده ۵۰۵ قانون مجازات اسلامی) است که در آن می خوانیم :

مجازات شروع به جرم افشای اسناد سری و محرمانه دولتی نیز شامل (یک تا پنج سال حبس) میشود.

منظور از شروع به جرم در خصوص این مورد وقتی است که کارمند و یا ماموری که وظیفه حفاظت از اسناد مذکور را برعهده داشته ، اقدام به جمع آوری و آماده سازی این اسناد جهت افشا و قرار دادن آن در اختیار دیگران کرده باشد ولی به هدف نهایی خود، یعنی مطلع کردن این افراد ، از مفاد اسناد نرسیده باشد، یعنی به عنوان مثال قبل از افشای مفاد آن دستگیر یا متواری شده باشد.

در این صورت است که فرد مشمول مجازات شروع به جرم ، که در واقع مجازاتی کمتر از جزای در نظر گرفته برای ارتکاب خود جرم است، میشود.

این موضوع به آن دلیل است که جرم افشای اسناد سری و محرمانه دولتی، جرمی مقید به نتیجه است . و تا نتیجه کامل آن که افشا و در اختیار دیگران قرار دادن اسناد است ، محقق نشود این جرم به صورت کامل محقق نشده است.

دادگاه صالح رسیدگی به این جرم

محل رسیدگی به جرم افشای اسناد سری و محرمانه دولتی با توجه به فرد مرتکب این جرائم متفاوت است

• چنانچه در مورد جرم ارتکاب یافته درباره افراد غیر نظامی در دادگاه کیفری
• و در خصوص افراد نظامی و نیروهای مسلح دادگاههای نظامی رسیدگی کننده به جرم مذکور میباشند.

دادگاههای نظامی از دادگاه‌های رسیدگی کننده به جرایم خاص نیروهای مسلح هستند که معمولاً در استان تهران تشکیل می شوند.

تفاوت ارتکاب جرم افشای اسناد توسط افراد نظامی و غیرنظامی

جرم افشای اسناد توسط افراد غیر نظامی، علاوه بر محل رسیدگی که از تفاوت های عمده ارتکاب جرم میان افراد نظامی و غیرنظامی است. دارای یک تفاوت عمده دیگر نیز می باشد.

این تفاوت عمده در انگیزه ارتکاب جرم و هدف این جرم نمایان میشود. به این صورت که به عنوان مثال ، برای ارتکاب و تکمیل ارکان به وقوع پیوستن جرم افشای اسناد توسط افراد عادی، داشتن عمد و قصد ضربه زدن به امنیت کشور لازم و ضروری می باشد.

در حالیکه در خصوص افراد نظامی رفتار کردن و عملکرد ایشان در حیطه آموزش های نظامی و حفاظتی و اطلاعاتی که به آنها داده شده است ملاک عمل برای قانون گذار است.

به گونه‌ای که اگر فرد نظامی واقعاً قصد ضربه زدن به امنیت کشور را نیز نداشته باشد ، اما در اثر بی دقتی و بی مبالاتی و عدم به کارگیری ساز و کارهای آموزش داده شده در حفاظت اطلاعات توسط اشخاص و ارگانها و سازمانهای بیگانه و یا غیر آن ها تخلیه اطلاعاتی شود به مجازات محکوم خواهد شد.

مجازات نظامیان در لو دادن و تخلیه اطلاعاتی بر اثر بی مبالاتی و عدم رعایت حفاظت گفتار و اطلاعات، (یک تا شش ماه حبس) می باشد.

برای آشنایی بیشتر با جرائم امنیتی از جمله جرم افشای اسناد محرمانه و سری دولتی و موارد قانونی مربوط به اثبات و مجازات آن ها با گروه وکلای حکمت تماس حاصل فرمایید.

جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری و وکیل کیفری، آشنایی بیشتر با جرائم امنیتی از جمله جرم افشای اسناد محرمانه و سری دولتی و موارد قانونی مربوط به اثبات و مجازات آن ها با گروه وکلای حکمت تماس حاصل فرمایید. با شماره تلفن 09123439500-09120170676 تماس بگیرید.