مجازات افشای اسرار خصوصی

در این مقاله به مجازات افشای اسرار خصوصی دیگران میپردازیم ، افشای راز افراد یکی از بدترین اتفاقاتی است که برای هر کسی ممکن است رخ دهد این تراژدی زمانی به اوج خود میرسد که شخص بخواهد از این راز برای تهدید و توهین استفاده کند اما خوب است تا از قوانین مربوط به افشای راز آگاه باشید تا بدانید قانون در رابطه با افشای راز دیگران چه گفته و آیا جرم انگاری شده است یا نه

اِفشای راز (سِر ) چیست؟

سر در واقع همان راز است که در لغت به معنای پنهان و پوشیده است و افشای آن یعنی اظهار کردن آن در میان مردم یا شخص دیگری است.

از نظر اندیشمندان اسلامی افشای سر اعم از کشف و آشکار ساختن عیب است  زیرا گاهی ممکن است آن راز از جمله عیوب باشد و موجب اهانت شود

هر شخصی بر مبنای یک موقعیتی که در جامعه یا خانواده دارد ، دارای اسراری است که مردم نباید از آن اطلاع یابند و حال چه این اسرار برای او باشد یا دیگری ، در صورت افشای راز  ،شخص به عنوان بزه دیده می تواند شاکی موضوع باشد .

مجازات اِفشای سِر(راز) طبق قانون:

قانون گذار مطابق ماده 648 قانون مجازات اسلامی از افشای اسرار صحبت کرده است که کلیه کسانی که به مناسبت شغل و یا حرفه خود محرم اسرار می شوند هر گاه در غیر از موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند مجرم شناخته می شوند و به 3 ماه و یک روز تا یکسال یا به یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شوند بنابراین تنها در موارد قانونی فقط در نزد مقامات قضایی می توانند بعضی اسرار مطرح شود.

بنابراین مطابق ماده 648 قانون مجازات اسلامی  صاحبان مشاغل رسمی دولتی و غیر دولتی که به نحوی با مردم در ارتباط هستند در صورت افشای اسرار مردم مجرم شناخته می شوند و باید منتظر مجازات باشند .

چه  ارگان هایی موظف به حفظ اسرار هستند؟

کارگزاران بورس اوراق بهادار مکلف به حفظ اسرار دستور دهندگان هستند و حق افشای دستور‌های رسیده را ندارند و در صورت تخلف به مجازات افشای سر محکوم می‌شوند.

مرکز آمار هم باید اطلاعات افراد را حفظ کرده و مورد استفاده قرار ندهد. بنابراین ایرانیان مقیم داخل و خارج کشور و نیز خارجیان مقیم ایران به پرسش‌های مربوط به سرشماری‌ها و آمارگیری که توسط مرکز آمار ایران صورت می‌گیرد، باید پاسخ صحیح بدهند.

 آمار‌ها و اطلاعاتی که ضمندر حین آمارگیری توسط این مؤسسه از مردم به دست می‌آید، محرمانه است و جز در تهیه آمار‌های عمومی و کلی نباید مورد استفاده قرارگیرد و نمی‌توان از این اطلاعات در مراجع قضایی، اداری، مالیاتی و نظایر آن استفاده کرد.

و مطبوعات حق ندارند مذاکرات غیرعلنی مجلس شورای اسلامی و مذاکرات غیرعلنی محاکم دادگستری یا تحقیقات مراجع اطلاعات و قضایی را که طبق قانون، افشای آن‌ها مجاز نیست، افشا کنند.

استثناهای افشای اسرار :

افشای اسرار استثنائاتی دارد مطابق قانون مثلا طبق مقرره مواد 13،14،19 در قانون طرز جلوگیری از بیماری های آمیزشی و بیماری های واگیر دار ،پزشکان در موارد بخصوص مکلف به اعلام اطلاعات و اموری که جنبه سری داشته آن هم به مقامات ذی صلاح را خواهند داشت .

رضایت صاحب سِر(راز):

صاحب راز شخصی است که سِر برای او است و بخشی از زندگی خصوصی یا خانوادگی وی محسوب می‌شود. به طور کلی صاحب سر، در جرم افشای اسرار حرفه‌ای و شغلی، همان مجنی علیه یا زیان‌دیده جرم است. بنابراین رضایت صاحب سر در تحقق نیافتن جرم افشای اسرار حرفه‌ای و شغلی مؤثر است؛ به این صورت که با رضایت صاحب سر به افشای اسرار حرفه‌ای و شغلی توسط رازدار حرفه‌ای و شغلی، وقوع این جرم منتفی است و مسئولیتی متوجه مرتکب آن نخواهد بود.

افشای اسرار مطابق قانون جرائم رایانه ای:

در خصوص افشای اسرار خصوصی توسط سایر افراد ، قانون گذار به موجب ماده و 17و 16 قانون جرائم رایانه ای یا 745 قانون مجازات اسلامی این عمل را جرم دانسته و مجازات آن را تعیین نموده است.

در قانون ، اسرار شخصی به صورت مشخصی تعریف نشده است اما در ماده 8 قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی نامه ها و عکس ها نوشته ها و فیلم های خصوصی از مصادیق بارز آن دانسته شده است.

ماده 16 قانون جرائم رایانه ای در بحث افشای اسرار بیان می کند که هر کس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی فیلم و یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود به حبس تا 2 سال یا جزای نقدی تا چهل میلیون ریال یا هردو محکوم خواهد شد.

ماده 17 قانون جرائم رایانه ای نیز در مورد افشای اسرار خصوصی می گوید هرکس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منشر کند (  این جرم از جرائم خصوصی است که با گذشت منتفی خواهد شد ) یا در دسترس دیگران قرار دهد به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود به حبس تا دو سال یا جزای نقدی و یا هردو محکوم خواهد شد .

بنابراین سری بودن دارای یک مفهوم نسبی است و بسته به شرایط و موقعیت های عرفی یا اجتماعی بزه دیده می تواند وجوه مختلف و متمایزی داشته باشد

مبنای جرم انگاری افشای اسرار حمایت از تمامیت معنوی و حیثیت اشخاص است همانطور که جسم محترم است روح و آبروی افراد نیز دارای ارزش است.

بِزه دیدگان افشای اسرار به کجا مراجعه کنند؟

اگر پزشک یا وکیل اقدام به افشای اسرار بیمار یا موکلان خود کند؛ این کار جرم است و قابل رسیدگی و شکایت در دادگاه های کیفری است. وکلا و پزشکان با خوردن سوگند رسمی و تعهد به سوگند خود وارد این حرفه شده‌اند و تحت هیچ شرایطی حق خیانت به سوگند حرفه‌ای خود را  ندارند؛ بنابراین در صورت افشای اسرار، متخلف شناخته می‌شوند و علاوه بر پیگیری شکایت در دادگاه‌های کیفری، در دادگاه های انتظامی نیز تخلف آنان قابل بررسی و رسیدگی است.