قرار بازداشت موقت

یکی از قرار هایی که در قانون آیین دادرسی کیفری برای جرایم خاص و تحت شرایط خاصی از سوی مقام قاضیی صادر می شود ،قرار بازداشت موقت است برای آگاهی بیشتر در این زمینه با ما همراه باشید.

قرار بازداشت موقت چیست؟

مراجع قضائی کیفری برای کشف جرم و تعقیب متهم اختیار انجام اقداماتی را در چهار چوب قانون انجام دهد تا حقیقت را کشف نماید، از جمله این که می توانند از  ضابطین محترم دادگستری برای بازجویی از مظنونین و یا بازرسی از محلی کمک بگیرند و یا این که با صدور قرارهای تامینی که در ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 92 پیش بینی شده، اقدامات لازم را در جهت حفظ ادله و آثار به جا مانده از جرم را به عمل آورند.

اگر در حین بازرسی و انجام تحقیقات نسبت به وقوع جرم، فرد یا افرادی را تحت عنوان مظنون ارتکاب جرم بیابد که انتساب جرم به آنها قوی بوده و دلایلی موجود باشد، با صدور قرار تامینی بازداشت موقت، اقدام به توقیف متهم می نماید.

ماهیت و علت صدور قرار بازداشت موقت:

قرارهایی که مراجع کیفری در زمینه ی رسیدگی خود به جرایم صادر می نمایند، قرارهای تامینی است که با توجه به شدت و حدت نوع جرم ارتکابی و شخصیت متهم و سابقه ی کیفری وی صادر می گردد.

مطابق ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری:

شدیدترین قرار کیفری که در رابطه با متهمین و مظنونین، صادر میگردد، قرار تامینی بازداشت موقت است که در شرایطی که جرم واقع شده اهمیت و تاثیر به سزایی داشته باشد، صادر می گردد و در بعضی موارد نیز مقام قضائی ملزم به صدور آن می باشد که به جهت جلوگیری از فرار و یا اختفای مظنون پیش بینی شده تا در صورتی که با وجود ادله ی کافی، جرم به وی منتسب بوده، از دسترس مقامات قضایی خارج نگردد.

پیشنهاد ما برای شما:قرار صدور وثیقه چیست ؟ چه اموالی را که میتوان به عنوان وثیقه معرفی کرد؟ از وثیقه تا آزادی متهم

موارد صدور قرار بازداشت موقت اجباری:

«صدور قرار بازداشت موقت جایز نیست مگر در مورد جرایم زیر که دلایل،قرائن و امارات کافی بر توجه اتهام به متهم دلالت کند:

الف) جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات یا حبس ابد یا قطع عضو و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی، جنایاتی که میزان دیه آنها ثلث دیه کامل یا بیش از آن است

ب) جرائم تعزیری که درجه چهار و بالاتر است

پ) جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور که مجازات قانونی آنها درجه پنج و بالاتر است

ت) ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت بانوان و اطفال و تظاهر، قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت برای اشخاص که به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه انجام شود

ث) سرقت، کلاهبرداری، ارتشاء، اختلاس، خیانت در امانت، جعل یا استفاده از سند مجعول در صورتی که مشمول بند (ب) این ماده نباشد و متهم دارای یک فقره سابقه محکومیت قطعی به علت ارتکاب هر یک از جرائم مذکور باشد

تبصره-موارد بازداشت موقت الزامی،موضوع قوانین خاص،بع جز قوانین ناظر بر جرایم نیروهای مسلح از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون ملغی است»

شرایط صدور این قرار:

قانون گذار شرایط صدور قرار بازداشت موقت را در ماده 238 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر کرده است که به شرح ذیل است:

الف)آزاد بودن متهم موجب از بین رفتن آثار و ادله جرم یا باعث تبانی با متهمان دیگر یا شهود و مطلعان واقع گرددو یا سبب شود شهود از اداء شهادت امتناع کنند.

ب) بیم فرار یا مخفی شدن متهم باشد و به طریق دیگر نتوان از آن جلوگیری کرد

پ)  آزاد بودن متهم مخل نظم عمومی، موجب به خطر افتادن جان شاکی، شهود یا خانواده آنان و خود متهم باشد»

تبدیل قرار بازداشت موقت به قرار تامین کیفری دیگر:

اگرچه قانون گذار قرار بازداشت موقت را در مواردی الزامی دانسته است و متهم نیز حق اعتراض به قرار بازداشت موقت را دارد. لکن در صورتی که رسیدگی کیفری در جرایم مقرر در بندهای الف، ب، پ و ت ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری باشد ، تا دو ماه و در سایر جرایم هم تا یک ماه، متهم به خاطر قرار بازداشت موقت در بازداشتگاه بماند و پرونده ی اتهامی او در دادسرا منتهی به تصمیم نهایی نشود، در این شرایط بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار تامین است که در این صورت نیازی به تایید دادستان نمی باشد ولی اگر بازپرس تصمیم به ابقای قرار بازداشت موقت را داشته باشد، این مورد نیاز به تایید دادستان دارد.

مطابق ماده 241 قانون آیین دادرسی کیفری:

هرگاه موجباتی که به علت آن متهم بازداشت شده ، مرتفع شود، در این صورت بازپرس با موافقت دادستان، به صورت فوری از قرار صادره رفع اثر می نماید و یا این که متهم می تواند درخواست رفع بازداشت یا تبدیل قرار را از بازپرس تقاضا کند و بازپرس ظرف مدت پنج روز به طور مستدل نسبت به درخواست متهم پاسخ دهد.

از سوی دیگر دادستان و یا دادگاه کیفری نیز این اختیار را دارند که نسبت به تشدید و یا تخفیف(تبدیل) قرار تامین هم اقدام نماید.

فرآیند صدور قرار بازداشت موقت:

مطابق ماده 239 قانون آیین دادرسی کیفری:

ماده 239 قانون آیین دادرسی کیفری: صدور قرار بازداشت موقت، می بایست  به طور مستدل و موجه باشد و مستند قانونی و ادله آتن و حق اعتراض متهم در متن قرار ذکر شود»

همچنین مطابق ماده 240 قانون آیین دادرسی کیفری:

«قرار بازداشت موقت متهم باید فوری نزد دادستان ارسال شود. دادستان مکلف است حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت نظر خود را به طور کتبی به بازپرس اعلام کند. هرگاه دادستان با قرار بازداشت متهم موافق نباشد، حل اختلاف با دادگاه صالح است و متهم تا صدور رأی دادگاه در این مورد که حداکثر از ده روز تجاوز نمی‌کند، بازداشت می شود، در این صورت متهم به بازداشتگاه معرفی می شود »

کته مهم این که مطابق قسمت آخر ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری «مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند و در هرصورت در جرایم موجب مجازات سلب حیات مدت بازداشت موقت از دو سال و در سایر جرایم از یکسال تجاوز نمی‏کند»

اعتراض به قرار بازداشت موقت:

در صورت رفع موجباتی که متهم به خاطر آن بازداشت شده ، درخواست رفع بازداشت موقت از بازپرس تقاضا می شود و در مدت پنج روز بازپرس به آن پاسخ می دهد ولی اگر درخواست وی رد شد متهم هم می تواند ظرف مدت ده روز به آن اعتراض نماید و این درخواست هر ماه یک بار قابل طرح است.

همچنین در صورتی که بازپرس اقدام به ابقای قرار بازداشت موقت نماید با سپری شدن مهلت های دو ماه یا یک ماه، متهم می تواند از این تصمیم ظرف مدت ده روز به دادگاه صالح شکایت نماید. در صورت اختلاف دادستان با بازپرس در مورد صدور قرار بازداشت موقت،بازپرس مکلف به تبعیت از نظر دادستان نبووده و دادگاه کیفری با توجه به نوع اتهام و جرم واقع شده، صالح به رسیدگی و حل این اختلاف می باشد و نظر دادگاه برای بازپرس و دادستان لازم الاتباع است.

در ادامه بخوانید:قرار جلب سیار چیست ؟حکم جلب یا قرار جلب -صفر تا صد قرار جلب سیار 

مرجع صالح برای صدور این قرار  :

با توجه به عنوان این قرار (بازداشت موقت) مشخص است که این قراربه طور موقت برای جلوگیری از فرار یا اختفای متهم است تا رسیدگی و تحقیقات انجام گرددکه اصولا دادسرا عهده دار این امر است  و در موارد قانونی اقدام به صدور قرار بازداشت موقت می کند .

قرار بازداشت موقت توسط بازپرس، یا جانشین وی و همچنین در دادگاه بخش که بازپرس وجود ندارد،مقام قضایی دادگاه بخش اقدام به صدور قرار بازداشت موقت می کند ، این قرار باید به تایید دادستان برسد(در دادگاه بخش اگر قاضی قرار بازداشت موقت را صادر نماید دادرس علی البدل آن را تایید می کند و اگر دادرس علی البدل آن را صادر نماید قاضی دادگاه بخش آن را تایید می نماید) و در صورت تایید،این قرار اجرا می شود.

گروه وکلای حکمت: 

در صورت نیاز به ارتباط با وکیل یا مشاوره حقوقی با شماره های ذیل تماس حاصل فرمایید تا وکلای مجرب گروه وکلای حکمت پاسخ گوی آن باشند.

شعبه ۱ تهران- فلکه اول تهرانپارس خیابان ۱۴۲ شرقی روبروی پاساژ سپید پلاک ۳۹ طبقه دوم واحد ۵

شعبه ۲ تهران- نیاوران نرسیده به چهارراه کامرانیه روبروی پاساژ نارون پلاک ۱۲۷ طبقه ۶ واحد ۱۱

تلفن : ۰۲۱۷۷۷۱۹۳۳۷ – ۰۲۱۲۶۴۵۵۶۸۸