منفسخ یعنی چه ؟(در قرارداد ، قولنامه و..)تفاوت با فسخ -بسیار کاربردی

امکان دارد در زمان انعقاد قرارداد با واژه‌های فسخ، منفسخ یا تفاسخ برخورد کرده‌ باشید. اگر چه این واژه‌ها در معنای لغوی با یک‌دیگر هم خانواده بوده لکن از نظر قانونی کاملاً متفاوت می باشند. حال سوالی که در اینجا پیش می آید این است که،

منفسخ یعنی چه ؟(در قرارداد ، قولنامه و..)تفاوت با فسخ و … .

پاسخ به این سوالات را در مقاله قرار داده ایم.

هر قرارداد بسته به نوع معامله و شرایط توافق شده، دارای بندهای قانونی می باشد. مطابق بند های ذکر شده در قرارداد، در صورتی که هر یک از طرفین به شروط ذکر شده در قرارداد پایبند نباشند، امکان برهم زدن معامله توسط طرف دیگر وجود دارد.

منفسخ یعنی چه ؟(در قرارداد ، قولنامه و..)تفاوت با فسخ

معنی حقوقی منفسخ

معنی حقوقی منفسخ این است که قرارداد، خود بخود و بدون اراده طرفین از بین می رود. 

معنی منفسخ در قرارداد

منفسخ شدن قولنامه

منفسخ شدن در قرارداد، به معنی از بین رفتن خود بخودی قرارداد می باشد.

تفاوت فسخ و منفسخ

در فسخ،

کسی که می خواهد از حق فسخ خود استفاده نماید، بمنظور استفاده از این حق می بایست آن را به وسیله ای از جمله اظهارنامه و … به طرف مقابل اعلام نماید.

لکن در منفسخ شدن قرارداد، نیاز نیست کسی که شرط منفسخ شدن به نفع او می باشد، استفاده از این حق را به طرف اعلام نماید.

بنابراین منفسخ به زبان ساده در 2 حالت پیش می آید:

1.اراده طرفین قرارداد

طرفین در قرارداد یا قولنامه شرط کنند که، چنانچه یکی از طرفین قرارداد به یکی از تعهدات خود عمل ننماید، قرارداد خودبخود و بدون اراده طرفین منفسخ می شود.

2.با اراده قانونگذار

گاها قانونگذار اراده می کند در صورت وقوع بعضی شرایط، معامله منفسخ شود.

بطور مثال: بر اساس ماده 387 قانون مدنی:

در صورتی که مال فروخته شده پیش از تحویل به خریدار از بین برود (تلف شود)، بیع منفسخ و ثمن می بایست به مشتری مسترد گردد.

نتیجه: در فسخ تنها نیاز به اعلام اراده دارنده حق فسخ، می باشد لکن در اقاله یا تفاسخ، نیاز به اراده 2 طرف قرارداد است و اما در منفسخ، نیاز به اعلام اراده نمی باشد زیرا بصورت قهری و خود به خود انجام می گیرد.

فسخ به چه معناست؟

فسخ در لغت به معنای نقض، زایل گردانیدن، تباه کردن و شکستن آمده است.

و اما فسخ در اصطلاح حقوقی عبارت است از:

پایان دادن حقوقی به قرارداد به وسیله یکی از طرفین قرارداد و یا شخص ثالث.

در فسخ،

دارنده حق فسخ (کسی که بخواهد از حق فسخ استفاده کند)، نیاز به ارسال اظهارنامه و اعلام به طرف مقابل خود (کسی که از فسخ ضرر می کند) دارد و لکن در انفساخ، نیازی به اطلاع دادن به طرف مقابل نمی باشد.

فسخ در 2 حالت پیش می آید:

• در قرارداد حق فسخ برای یکی از طرفین، قید شده باشد. 

بطور مثال: در قرارداد مبایعه نامه قید شود چنانچه چک خریدار برگشت بخورد، فروشنده ظرف 45 روز از تاریخ برگشت چک، حق فسخ قرارداد را دارد.  البته از این قبیل شرط ها ممکن است به شیوه های دیگری نیز قید شده باشد.

بنابراین در اینجا حق فسخ الزاما می بایست در قرارداد، درج شده باشد.

البته حق فسخ امکان دارد بدون دلیل هم برای یکی از طرفین قرارداد، در نظر گرفته شده باشد. 

• در یک مورد دیگر نیز می توان مبایعه نامه را فسخ نمود و آنهم موارد خیارات فسخ پیش بینی شده در قانون مدنی می باشد. که مبحث آن گسترده است و این در صورتی قابل اعمال است که، در قرارداد جمله اسقاط کافه خیارات از طرفین، درج نشده باشد.

تفاسخ به چه معناست؟

تفاسخ همان اقاله می باشد و بدین معناست که،

طرفین قرارداد، با اراده و رضایت یگدیگر، قرارداد را بر هم بزنند.

بنابراین در اقاله اراده 2 طرف قرارداد، در برهم زدن عقد، اثر گذار است و با اراده یک طرف قرارداد، اقاله صورت نمی گیرد.

در تفاسخ تمامی تعهدات طرفین قرارداد، ساقط خواهد شد.

تفاوت فسخ، انفساخ، تفاسخ

فسخ یک طرفه انجام می شود و رضایت طرف دیگر اهمیتی ندارد، لکن در تفاسخ (اقاله)، پایان دادن به معامله م بایست با رضایت هر دو طرف باشد و در نهایت انفساخ، خود بخود و بدون اعلام اراده طرفین صورت می گیرد.

که اگر چک برگشت بخورد آن معامله یا قرارداد خودبخود از بین رفته و نیازی نیست کسی که این شرط به نفعش می باشد، به طرف مقابل خود این امر را اطلاع بدهد. این درست بالعکس حق فسخ می باشد بدین صورتکه، چنانچه کسی بخواهد از حق فسخ خود استفاده کند الزاما می بایست به طرف مقابل خود این امر را اطلاع دهد.

بنابراین در اینجا دو تفاوت عمده وجود دارد که به شرح ذیل می باشد:

1.در انفساخ، قرارداد خود بخود از بین می رود و در حق فسخ این طور نیست. دارنده حق فسخ می بایست از حق خود استفاده نماید تا قرارداد در صورت حصول شرایط خاصی، از بین برود.

2.در منفسخ بودن نیاز به اطلاع دادن به طرف مقابل ندارید و لکن در جهت استفاده از حق فسخ، الزاما می بایست این امر را به طرف مقابل اطلاع دهید.

رویه عملی و کاربردی در فسخ:

رویه دادگاه ها و پرونده های حقوقی این است که، هر یک از طرفین قرارداد در صورت نیاز به فسخ یک طرفه قرارداد، به عنوان اولین گام بهتر است شخص ذینفع در فسخ اراده خود را از طریق اظهارنامه مطلع نمایند تا بتواند به عنوان دومین گام از طریق طرح دعوای حقوقی مبنی بر تنفیذ فسخ، در مرجع قضایی احقاق حق نماید.

بیشتر بدانید:

بمنظور کسب اطلاعات بیستر در این زمینه، توصیه می شود مقالات ذیل را مطالعه نمایید.

منفسخ و انواع آن

نمونه دادخواست منفسخ شدن قرارداد 

نحوه فسخ قرارداد 

جهت مشاوره حقوقی با وکیل حقوقی، وکیل قرارداد، وکیل پایه یک دادگستری با شماره تلفن های 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.