انواع تقسیم ترکه/موارد قانونی+الزامات*

انواع تقسیم ترکه/موارد قانونی+الزامات*

در این مقاله قصد داریم درخصوص انواع تقسیم ترکه صحبت کنیم ولی قبل از آن لازم است درباره تقسیم ترکه بعد از فوت توضیحاتی را برای شما عزیزان در ذیل بیاوریم…..

با ما همراه باشید…

تقسیم ترکه

تعریف

ترکه در لغت مأخوذ از «ترک» و به معنای اموالی است که متوفی پس از فوتش از خود به‌ جا می‌گذارد. جمع آن «ترکات» و به کسر اول و سکون راء هم استعمال شده است .

ترکه در فرهنگ معین به معنی وامانده، هر چیز متروک، مالی که از مرده باقی مانده می باشد. (معین، 1387ش، ص 346 .)به اموال و حقوق قابل انتقال به دیگری مانندحق خیار، حق شفعه، حق قصاص، که شخص پس از مرگ خویش بر جای می گذارد ترکه گفته می شود.

ترکه عبارتست از کلیه اموال و حقوق مالی مورِّث دانسته شده که پس از فوت وی به ملکیت ورثه منتقل میگردد، اما قبل از آن باید دیون را تأدیه و وصایای او را اخراج نمود و سپس بقیه را بین ورثه تقسیم کرد.

تقسیم ترکه به این معناست که سهم و حق هر وارث به استقلال تعیین می گردد ، شراکت در اموال از بین می رود و سهم هر وارثی در تصرف انحصاری او قرار می گیرد . بنابراین تقسیم ترکه در معنای خاص ، مفهومی نزدیک به افراز دارد.

ترکه در اصطلاح حقوقی به “دارایی” به جا مانده از متوفی گفته می شود که خالص و تصفیه شده نیست . به این معنا که شامل طلبها و دیون متوفی می باشد .

از آنجائیکه در حقوق ایران ، دیون به ترکه تعلق می گیرد ، ابتدا باید دیون و واجبات مالی متوفی پرداخت گردد . تصفیه ترکه نیز به معنای اخراج دیون و وصایا از ترکه می باشد که در این صورت آنچه از متوفی به جا می ماند (ترکه خالص) میان وارثان تقسیم می گردد .

اموال جزء ترکه

اموال موجود متوفی اعم از منقول و غیر منقول جزء ترکه است. به‌علاوه ممکن است کسی در زمان حیات علاوه بر اموال موجود، سبب تملک مالی را نیز ایجاد کرده باشد و خود مال پس از موت او موجود شود. مثلاً فردی شبکه صید ماهی در رودخانه‌ای گسترده باشد و پس از فوت او ماهی به شبکه بیفتد .

یا کسی در زمان حیات، حساب پس‌اندازی در یکی از بانک‌ها افتتاح کرده و پس از فوت او قرعه به نامش اصابت می‌کند، در این قبیل موارد نیز چون سبب تملیک مال به وسیله خود متوفی در زمان حیات ایجاد شده است، بنابراین اموال مزبور جزء ترکه او محسوب می‌شود.

موجبات و طبقات ارث برای تقسیم ترکه

موجب ارث دو امر است: نسبت و سبب و اشخاصی که به موجب نسبت ارث می برند سه طبقه به شرح ذیل بوده و وارثین طبقه ی بعد‌ وقتی ارث می برند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد:

این مقاله را هم برای مطالعه انتخاب کنید… نمونه دادخواست انحصار وراثت

تاریخ فوت و آثار آن در تقسیم ترکه

الف) احراز فوت

مرگ مورث آغاز تحقق ارث و سبب جدایی دارایی ازشخصیت او است. انتقال در صورتی تحقق خارجی می یابد که ترکه به ملکیت وارثان درآید؛

زیرا در این زمان است که جابجایی صورت می پذیرد، منتها ترکه پس از پرداخت دیون و واجبات مالی در ملكيت وارثان استقرار می یابد.

در این خصوص ماده ۸۶۷ تصریح دارد به اینکه:«مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفا مستقر نمی شود مگر پس از ادای حقوق ودیونی که به ترکه میت تعلق گرفته.»

ب) احراز فوت حقیقی

احراز این لحظه به طور معمول با سند خلاص مرگ و ثبت در اسناد سجلی و ابطال شناسنامه ی او انجام می شود،ولی در صورت لزوم با سایر دلایل و از جمله شهادت گواهان به ویژه پزشک نیز ممکن است.

ج) احراز فوت فرضی

در مورد غایب مفقودالاثر تاریخی است که در حکم موت فرضی اعلام می شود و تا خلاف آن با موت حقیقی یا حیات غایب اثبات نشده است اعتبار دارد تاریخ موت فرضی بر مبنای غلبه و ظاهرتعیین می شود و اوضاع و احوال و قرنیه ها در آن موثر است.

ماده ۱۰۱۹قانون مدنی در این باره می گوید: « حکم موت فرضی غایب در صورتی صادر می شود که از تاریخ آخرین خبری که از حیات او رسیده است مدتی گذشته باشد که عادتا چنین شخصی زنده نمی ماند.»

مراحل تقسیم ترکه

1. تصفیه ترکه

یکی از مراحل تقسیم ترکه ، تصفیه ترکه می باشد. قبل از اینکه تقسیم اموال بین وراث انجام شود، باید کلیه دیون طلبکاران قبل از تقسیم ترکه پرداخت گردد. بدین منظور شخصی که به عنوان مدیر تصفیه منصوب می‌گردد. در ابتدا اقدام به تعیین دیون متوفی نموده و این دیون پرداخت می‌گردد.

2. تحریر ترکه

مرحله دیگر از مراحل تقسیم ترکه ، بعد از ادای دیون متوفی، بحث تحریر ترکه می‌باشد که در این مرحله کلیه اموال و دارایی باقی مانده جمع آوری و مشخص می‌گردد و دارای اصول خاصی می‌باشد.

شرایط تقسیم ترکه

پس از تعیین حقوق و دیون متوفی و پرداخت آن و مواردی که در وصیت مشخص شده، اگر از ترکه چیزی باقی مانده باشد، باقی مانده ترکه به عنوان ترکه خالص محسوب شده و جزء دارایی و اموال متوفی شناخته می شود.که در صورتیکه وراث بیش از یک نفر باشند، شراکت وراث را نسبت به اموال مورثی پیش می آید و زمانی که مال مشاع شد تنها راه رهایی شرکاء از شراکت در اموال متوفی، تقسیم مال مشاع است.

انواع تقسیم ترکه

 تقسیم به افراز:

افراز به معنی جدا کردن سهم هر یک از ورثه  از ملک مشترک می باشد که یا به صورت توافق و تراضی انجام خواهد گرفت و یا با اجبار از طریق دادگاه صورت می گیرد و هر شریکی می تواند برای رهایی از حالت شراکت درخواست افراز و تقسیم را به مرجع ذی صلاح بدهد مگر اینکه ممنوعیت قانونی یا قراردادی داشته باشد.

در تقسیم افراز از عین مال مشاع، به هریک از ورثه به اندازه سهم خودش خواهد رسید. و نیز نیازی به ارزیابی و قیمت گذاری نیست.

 تقسیم به تعدیل:

در صورتی است که مال مشاعی از نظر اجزاء ارزش واحد و یکسانی نداشته باشد مانند این که یک قطعه‌ زمین قسمت روبروی اتوبان آن ارزش بالاتری از قسمتهای دیگر آن داشته باشد در این نوع تقسیم کارشناس مبنا را‌ مساحت قطعه زمین قرار نمی دهد بلکه ارزش زمین موثر در مساحت زمین خواهد بود؛

یعنی، قسمت های ارزان را از لحاظ مساحت وسیع تر می گیرد تا برابری کند؛ بنابراین، در تقسیم به تعدیل:

اولا: از عین هرنوع مالک مشترک به هر شریک معادل سهم ایشان نمی رسد ممکن است مساحت بیشتر یا کمترباشد؛

ثانيا :همه شرکا از عین مال مشترک سهم می برند.

ثالثا: لازمه و مقدمه تقسیم به تعدیل ارزیابی و قیمت گذاری مال مشاعی است.

تقسیم به رد:

چنانچه از دو روش بالا به هر دلیلی تقسیم با توازن انجام نشود بنابراین جهت برقراری تعادل به صورت مالی باید به برخی سهم ها اضافه شود تا سهام تقسیم شده از لحاظ ارزشی با سهام بقیه یکسان گردد.

بنابراین، در تقسیم به رد:

1: ممکن است بعضی از شرکا از این مال مشترک سهم نبرند؛

2: از این مال مشترک هر کدام معادل سهام خود را نمی گیرند؛

3: لازمه و مقدمه تقسیم به رد ارزیابی و قیمت گذاری مال مشاعی میباشد.

نکته مهم:

(انواع تقسیم ترکه/موارد قانونی+الزامات*)

چنانچه در تقسیم ترکه از نوع افراز قابل انجام باشد ،دیگر از دو حالت دیگر استفاده نمی شود و اگر از روش تعدیل قابل انجام باشد ،دیگر از روش رد انجام نخواهد شد.

در صورتی که هیچ یک از تقسیم های فوق قابلیت رهاسازی اموال مشاعی را از هم نداشته باشند تنها راه درخواست تقسیم ترکه، «فروش مال مشاع» از طریق رسیدگی و دستور مقام قضایی است.

جهت مشاوره حقوقی ،با وکیل متخصص و وکیل ارث با مجموعه گروه وکلای حکمت تماس بگیرید.