الزام به تحویل مبیع

الزام به تحویل مبیع، عقد به خودی خود طرفین را الزام به تحویل عوضین خواهد کرد در صورتی که یکی از طرفین اجرای تعهد نکند توسط دادگاه الزام به اجرا خواهد شد.

بنابراین در این مقاله خواهیم گفت الزام به تحویل مبیع چیست با ما تا پایان این مطلب همراه باشید.

بیع چیست؟

ماده ۳۳۸ قانون مدنی:

بیع را تملیک عین به عوض معلوم تعریف نموده است.

ماده ۳۶۲ قانون مدنی:

به مجرد وقوع بیع مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن می شود.

یعنی زمانی که خرید و فروشی انجام می شود به محض آن، مشتری مالک جنسی که خریده است (مبیع) و فروشنده نیز مالک بهای آن.

مبیع (مال مورد معامله) چیست؟

مبیع به مالی گفته میشود که طی خرید و فروش(عقد بیع) تبادل میگردد.بیع فروشنده مال یا ملک است. تحویل بیع نیز به معنای دادن مال مورد نظر به مشتری می باشد. در واقع طی یک داد و ستد و قرارداد مال یا ملکی از فروشنده به خریدار  داده خواهد شد.

انواع مبیع (مال مورد معامله):

با توجه به ماده ۳۵۰ قانون مدنی سه نوع عین وجود دارد:

مبیع (مال مورد معامله) عین معین: عین معین، مبیعی است که جز یک فرد خاص در عالم واقع هیچ مشابه دیگری ندارد و هیچ چیز دیگری نمی‌تواند جایگزین آن باشد مانند خرید یک‌ خانه، عکس، یک باغ که ممکن است به‌صورت مشاع و مفروز باشد:

مبیع (مال مورد معامله) عین معین از نوع مشاع: مالی است که در واقع امر، یک مجموعه واحد و یک‌پارچه است. به‌عنوان مثال شش دانگ یک آپارتمان، لیکن مشتری حصه‌ای از آن را خریداری می‌کند؛ مثلاً، سه دانگ از شش دانگ آپارتمان، در واقع شریک در مالکیت آن مال می‌شود.

مبیع (مال مورد معامله) عین معین از نوع مفروز: در این حالت خریدار یا مشتری اقدام به خرید تمامی حصه مالکیت مال مانند شش‌دانگ یک باب آپارتمان می‌نماید.

مبیع (مال مورد معامله) کلی در معین:‌ در این حالت مبیع، مقدار معین از مال متساوی‌الاجزاء در محل مشخص است به‌عنوان مثال ۱۰ عدد لامپ کم مصرف از صد لامپ کم مصرف داخل مغازه پلاک ۱۴٫ در جایی که مبیع کلی‌در‌معین است تکمیل با تعیین مصداق تحقق می‌یابد؛ مثلاً، اگر شما ۳۰ کیلو گندم از یک گونی صد کیلویی خریداری نمودید تا زمانی که فروشنده ۳ کیلو گندم را وزن نکند و مستقل از آن نگذارد شما مالک ۳۰ کیلو گندم نشده‌اید هرچند که عقد قبلاً تحقق پیدا کرده است.

عدم تحویل مبیع (مال مورد معامله):

اگر پس از عقد بیع مشخص شود که مال مورد معامله در دسترس فروشنده نبود و در واقع از زمان عقد امکان تسلیم آن به خریدار وجود نداشته عقد بیع باطل است و خریدار می تواند ثمن پرداختی به فروشنده را استرداد نماید.

علت تنظیم دادخواست الزام به تحویل مبیع (مال مورد معامله):

در این میان در صورتی که تغییری در ارزش مال اتفاق بیفتد و یا مواردی پیش بیاید که مالک اولیه آن یا همان فروشنده دیگر قصد دادن مال را به خریدار یا مالک نهایی نداشته باشد و در این میان مال یا ملک نیز فاقد سند رسمی باشد، خریدار یا مشتری با طرح یک دادخواست تحت عنوان الزام به تحویل مورد معامله تلاش خود را جهت گرفتن مال مورد نظر می کند. این مال همان طور که گفتیم باید شرایطی داشته باشد تا مالکیت خریدار ثابت شود.

اجبار فروشنده به تسلیم مبیع (مال مورد معامله): 

در صورت تاخیر در تسلیم مبیع (مال مورد معامله) با ثمن ممتنع اجبار به تسلیم می شود هرگاه اجبار ممتنع ممکن نباشد و محکمه نیز نتواند ممتنع را به تسلیم موضوع مجبور کند خریدار و فروشنده به عنوان آخرین حربه حق فسخ خواهند داشت  زیرا هدف نهایی از بیع، ایفای تعهدات ناشی از آن است و این امر  یکی از اصول مسلم حقوقی است.

ماده ۳۷۶ قانون مدنی :

در صورت تاخیر در تسلیم مبیع یا ثمن ممتنع اجبار به تسلیم می شود. 

تسلیم مبیع (مال مورد معامله) در قانون به چه معنی است؟

مطابق با ماده ۳۶۷ قانون مدنی :

تسلیم عبارت است از دادن مبیع به تصرف مشتری به نحوی که متمکن از انحاء تصرفات و انتفاعات باشد و قبض عبارت است از استیلاء مشتری بر مبیع

تحویل گرفتن ملک که در اصطلاح حقوقی به آن تسلیم ملک می گویند آخرین مرحله قرارداد و یکی از اصلی ترین اجزای آن می باشد.

ضمانت اجرای عدم تحویل مبیع (مال مورد معامله) چیست؟

در صورتی که پس از عقد بیع مال مورد معامله در دست بایع باشد و خریدار بخواهد آن را تحویل بگیرد اگر خریدار دسترسی به مال داشته باشد می‌تواند آن را تصرف نماید و برای تحویل گرفتن آن نیازی به اذن فروشنده ندارد.

ضمانت اجرای قانونی عدم تحویل مبیع (مال مورد معامله):

۱- اجبار فروشنده به تسلیم با استفاده از حق فسخ:

خریدار می تواند به استناد ماده ۳۷۶ قانون مدنی فروشنده را به تسلیم مبیع اجبار کند مطابق ماده مذکور در صورت تاخیر در تسلیم مبیع با ثمن ممتنع اجبار به تسلیم می شود

هرگاه اجبار ممتنع ممکن نباشد و محکمه نیز نتواند ممتنع را به تسلیم موضوع مجبور کند خریدار و فروشنده به عنوان آخرین حربه حق فسخ دارند زیرا هدف نهایی از بیع، ایفای تعهدات ناشی از آن است و این امر یکی از اصول مسلم حقوقی است.

۲- ایجاد حق حبس: به موجب ماده ۳۷۷ قانون مدنی: هر یک از بایع و مشتری حق دارد از تسلیم مبیع با ثمن خوداری کند تا طرف دیگر حاضر به تسلیم شود، مگر اینکه مبیع یا ثمن موجل باشد در اینصورت هر کدام از مبیع با ثمن که حال باشد، تسلیم می شود.

ضمانت اجرای قراردادی عدم تحویل مبیع (مال مورد معامله):

الزام فروشنده به تحویل یا تسلیم مبیع (مال مورد معامله) ریشه قراردادی داشته و ملزم بودن فروشنده به تسلیم ناشی از شرط و تعهد ضمنی در عقد بیع است.

مطابق قواعد عمومی قراردادها فروشنده و خریدار میتوانند ضمانت اجرای مناسبی را برای متخلف پبیش بینی کنند مانند اینکه شرط شود که در صورت عدم تسلیم به موقع مبیع، قرارداد خوبه خود منفسخ شود یا مشروط له بتواند وجه التزام را مطالبه نماید.

پیشنهاد ما برای شما:اجرت المثل اموال

شرط وجه التزام یا انفساخ (انحلال خود به خودی قرارداد):

مطابق قواعد عمومی قراردادها فروشنده و خریدار میتوانند ضمانت اجرای مناسبی را برای متخلف پیش بینی کنند مانند اینکه شرط شود که در صورت عدم تسلیم به موقع مبیع، قرارداد خود بخود منفسخ شود یا مشروط له بتواند وجه التزام را مطالبه نماید.

مرجع صالح رسیدگی به الزام به تحویل مبیع (مال مورد معامله):

مرجع صالح برای رسیدگی این قبیل دعاویی ، دادگاه حقوقی محل وقع ملک یا اگر مال منقول است محل اقامتگاه خوانده است.

پیشنهاد میشود این مطلب را از دست ندهید:میزان اعتبار قولنامه دستی

مدارک لازم برای طرح دادخواست مال مورد معامله:

1. مبایعه نامه بین طرفین معامله
2. مدارک شناسایی طرفین معامله اعم از کارت ملی و شناسنامه
3. شهادت شاهدان در صورتی که شاهدی وجود داشته باشند.
4. اظهارنامه ارسالی به مستنکف و پاسخ آن (در صورتی که وجود داشته باشد)
5. ارائه دادخواست الزام به تحویل مورد معامله به تسلیم مبیع

نمونه دادخواست الزام به تحویل مبیع (مال مورد معامله):

با سلام

احتراماً به استحضار می رساند:

اینجانب به موجب مبایعه نامه مورخ … شش دانگ یک باب خانه مسکونی/یک واحد آپارتمان به مساحت … واقع در شهرستان … بخش … به شماره پلاک ثبتی … را از خوانده به عنوان مالک قانونی به مبلغ … خریداری نمودم و طبق قرارداد خوانده متعهد شدند که ملک را در تاریخ … به اینجانب تحویل بدهند.

علاوه بر تمدید مهلت تحویل ملک طبق قرارداد، اینجانب مراجعات بسیاری نزد ایشان داشتم و همچنین اظهارنامه ای به شماره … در تاریخ … نیز ارسال نمودم که خوانده هیچ اقدامی در جهت تحویل مورد معامله انجام ندادند و از این حیث خساراتی به اینجانب وارد شد. لذا با تقدیم این دادخواست به استناد مواد ۱۰، ۲۱۹، ۲۲۰، ۲۲۳ قانون مدنی و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، رسیدگی و صدور حکم به شرح خواسته را استدعا دارم.