دلال کیست ؟
در دنیای پر تلاطم و شلوغ امروزه که معاملات تجاری افزایش پیدا کرده است ، افرادی هستند که ما بین قراردادها و معاملات طرفین را به یکدیگر معرفی و امور و معامله بینشان را تسهیل می کنند که به چنین شغلی دلالی و کسانی که این شغل را انجام می دهند دلال گفته می شود ما در این مقاله به بررسی این مبحث پرداخته ایم برای اطلاع بیشتر در این زمینه با ما همراه باشید.برای مشاوره با بهترین وکیل قرارداد ، وکیل ملکی کلیک کنید.
دلال کیست ؟
دلال در معنی لغوی آن واسطه بین فروشنده و خریدار ، میانجی بین بایع و مشتری، کسی که با دریافت حق معینی، واسطه بین خریدار و فروشنده می شود ، آمده است .
فهرست مطالب این مقاله >برای مطالعه روی عنوان دلخواه کلیک کنید
دلال در اصطلاح حقوقی:
در اصطلاح حقوقی به معنای ؛ کسی است که یا واسطه انجام معامله می شود و یا برایشخصی طرف معامله پیدا می کند. به شخصی که به دلال وکالت می دهد آمر می گویند.
ماده 335 قانون تجارت در باب دلالی آورده است :
« دلال کسی است که در مقابل اجرت ، واسطه انجام معاملاتی شده یا برای کسی که می خواهد معاملاتی نماید ، طرف معامله پیدا می کند . اصولاً قرارداد دلالی تابع مقررات راجع به وکالت است . »
دلالی چیست ؟
دلالی شغلی است که صاحب آن با معرفی و نزدیک کردن طرفین یک معامله به همدیگر، شرایط و خصوصیات معامله را برای آنان تشریح کرده و سعی می‌کند با تطبیق منافع طرفین، معامله را جوش دهد.
دلالی به موجب بند ۳ ماده ۲ قانون تجارت یک حرفه تجاری تلقی شده، به همین جهت دلال تاجر محسوب شده و باید از مقررات مربوط به تاجران پیروی کند. حتی اگر معامله‌ای که واسطه آن می‌شود تجاری نباشد. یا آنکه «معامله‌ای برای اشخاص غیر تاجر انجام دهد»
انواع دلالی:
به موجب ماده 7 قانون راجع به دلالان ، سه نوع دلالی را می توان در نظر گرفت.
-دلالی در معاملات ملکی
-دلالی در معاملات بازرگانی
-دلالی در امور خواروبار و سایر امورشهری
البته در آیین نامه دلالی رسمی بیمه مصوب سال 1352 شورای عالی بیمه،دلال رسمی بیمه پیش بینی شده است.دلال رسمی بیمه کسی است که در مقابل دریافت کارمزد،واسطه انجام معامله میان بیمه گر و بیمه گذار می شود.دلالی رسمی بیمه باید دارای پروانه رسمی بیمه باشد و این دلال تاجر می باشد.
رایج‌ترین نوع دلالی موارد ۱ و ۲ هستند .
برای اینکه شخص دلال بتواند در حوزه‌ی معاملات تجاری فعالیت کند به مجوز وزارت امور اقتصاد و دارایی، و برای معاملات ملکی به مجوز اداره‌ی کل ثبت اسناد و املاک نیاز دارد.
در این راستا، برای انجام معاملات با شخص دلال قراردادی بسته می‌شود که طبق آن اگر شخص اعم از فروشنده یا خریدار به دلال بگوید معامله‌ی معینی برای من انجام بده یا فلان مال معین را برایم بفروش یا برایم بخر، و دلال در ازای این عمل اجرت معینی دریافت کند، این یک قرارداد دلالی است.
به اشخاصی که برای انعقاد معامله به دلال رجوع کرده‌اند (یعنی همان فروشنده و خریدار) آمر گفته می‌شود.
تعهدات دلالها:
1-تعهد به اطلاع رسانی که به دو دسته تقسیم می شود:
الف) تعهد به اطلاع رسانی در مقابل طرفین معامله که باید در نهایت صحت و از روی صداقت طرفین معامله را از جزئیات راجع به معامله مطلع سازد ولو این که دلالی را فقط برای یکی از طرفین بکند،دلال در مقابل هر یک از طرفین معامله مسئول تقلب و تقصیرات خود می باشد
ب) تعهد به اطلاع رسانی در خصوص سهیم یا منتفع بودن دلال در نفس معامله:اگر دلال در نفس معامله سهیم یا منتفع باشد باید به طرفی که این نکته را نمی داند اطلاع دهد و الا مسئول خسارات وارده بوده و به علاوه به پانصد تا سه هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد همچنین در صئرتی که دلال در معامله سهیم باشد با آمر خود متضامنآ مسئول اجرای تعهدات خواهد بود.
2-ضمانت اشیاء و اسنادی که در ضمن معامله به دلال سپرده شده است:
دلال مسئول تمام اشیاء و اسنادی است که در ضمن معامله به او داده شده مگر این که ثابت نماید که ضایع یا تلف شدن اشیائ یا اسناد مزبوره مربوط به شخص او نبوده است برگرفته از ماده 339 قانون تجارت
3-تعهد به نگهداری نمونه تا زمان ختم معامله:
در موردی که فروش از روی نمونه باشد دلال می بایست نمونه مال التجاره را تا ختم معامله (اجرای کامل معامله) نگاه بدارد مگر این که طرفین او را از این قید معاف دارند.
4-ضمانت صحت امضا های که توسط دلالها رد و بدل می شود:
هر گاه معامله به توسط دلال واقع و نوشتجات و اسنادی راجع به آن معامله بین طرفین به توسط او رد و بدل شود در صورتی که امضاها راجع به اشخاصی باشد که به توسط او معامله را کرده اند،دلال ضامن صحت و اعتبار امضاها و نوشتجات و اسناد مزبور است.
5-تکلیف به دادن تامین توسط دلالها:
کسی که می خواهد تصدی به دلالی نماید برای جبران خساراتی که ممکن است قانونآ از عملیات او متوجه اصحاب معامله شود باید به یکی از طرق زیر تامین دهد.
پرداخت وجه الضمان
دادن وثیقه غیر منقول و یا سهام
ضمانت یکی از تجار معتبر یا بانک
همچنین به موجب ماده 4 قانون راجع به دلالان اشخاصی که از جهت مداخله دلال به عنوان شغل دلالی در امور مربوط به آن ها طلبکار شده اند بر سایر طلبکاران دلال حق تقدم دارند.
6- همچنین موارد دیگر مانند:
-دلال نمی‌تواند از جانب طرفین معامله وجه نقدی را قبض نماید. یا دینی را پرداخت نماید. یا تعهدات طرفین را اجرا کند. مگر اینکه اجازه‌ی مخصوص داشته باشد.
ماده 338 قانون تجارت :
« دلال نمی تواند عوض یکی از طرفین معامله ، قبض وجه یا تادیه دین نماید و یا آنکه تعهدات آن ها را به موقع اجرا گذارد ، مگر اینکه اجازه نامه مخصوصی داشته باشد . »
-دلال نوعی نماینده و امین محسوب می‌شود. پس در قبال تعهداتش زمانی مسئول است که مرتکب تقصیر شده و تقصیر وی ثابت شود.
پروانه داشتن دلال:
برای انجام فعالیت دلالی باید پروانه و مجوز داشته باشد.حال اگر دلالی بدون داشتن پروانه دلالی کند، عمل او باطل نیست و همچنان مستحق دریافت اجرت عمل خود هست.
شرایط صدور پروانه:
سپردن وثیقه، ضمانت‌نامه یا دادن وجهی تحت عنوان وجه‌الضمان که به نظر می‌رسد نوعی ضمانت برای حسن انجام عمل دلال است و می‌تواند نوعی وثیقه برای طلبکاران شخص دلال در راستای آن معامله باشد.
دلالی هم زمان برای چند آمر در یک رشته یا رشته های مختلف:
به موجب ماده 341 قانون تجارت دلالی هم زمان برای چند آمر منعی ندارد اما دلال باید آمرین را از این امر یا از هر امری که موجب تغییر رای آن ها می شود مطلع سازد زیرا ممکن است باعث ضرر به آمرین بشود.
حقوق دلالها:
- مطالبه حق دلالی
- اخذ مخارج توسط دلال
میزان حق الزحمه دلال:
ماده 355 قانون تجارت به موجب ماده 13 قانون راجع به دلالان و ماده 17 آیین نامه دلالان معاملات ملکی در رابطه با حق الزحمه دلال نسخ شده است.امروزه قرارداد دلالی برخلاف حق العمل کاری تابع تعرفه است و قرارداد خصوصی در رابطه با میزان حق الزحمه دلال صحیح است به این شرط که از میزان تعرفه دلالی تجاوز نکند. همچنین به موجب ماده 354 قانون تجارت حق الزحمه دلال بر عهده آمر است مگر این که شرط خلاف شده باشد.
شرایط استحقاق حق اجرت برای دلال:
معامله به واسطه یا راهنمایی دلال تمام شده باشد.تمام شدن معامله به معنای انعقاد معامله است نه اجرای معامله زیرا به توجه به ماده 338 قانون تجارت دلال مسئول اجرای تعهدات ناشی از معامله نیست مگر این که اجازه نامه مخصوصی داشته باشد.
اخذ مخارج توسط دلالها:
اصولا نمی تواند مخارجی را که برای معامله انجام داده است را دریافت نماید مگر در دو حالت:
الف)این موضوع شرط شده باشد.
ب)یا عرف تجارتی محل اخذ مخارج را حکم کند.
اخذ مخارج توسط دلالها ربطی به انعقاد معامله ندارد و حتی اگر معامله منعقد نشده باشد با وجود یکی از دو شرط بالا دلالها می توانند مخارج دلالی را مطالبه کند.
موارد سقوط حق دلالی و اجرت:
الف)برخلاف وظیفه به نفع طرف مقابل عمل نماید.
ب)بر خلاف عرف تجارتی از طرف مقابل وجهی را دریافت نماید.
ج)بر خلاف عرف تجارتی از طرف مقابل وعده وجهی را قبول نماید.
در ادامه بخوانید:حق العمل کار چیست ؟تکالیف و مسئولیت های آن/تفاوت حق العمل کار با دلالی
مستندات قانونی مبحث دلالی:
مستندات قانونی در زمینه مبحث دلالی شامل مواد 334 تا 356 قانون تجارت و همچنین قانون راجع به دلالان و آیین نامه های مربوط به آن می باشد.
