تصادفات رانندگی -قوانین تصادفات رانندگی در ایران -جامع و کاربردی از زبان وکیل

امروزه با گسترش شهرنشینی و استفاده متداول و مداوم از وسایل نقلیه موتوری و زمینی در شهرها مخصوصا پایتخت و شهرهای بزرگ تصادفات رانندگی بسیار رایج و دائما در حال وقوع است که به همین منظور دعاویی حقوقی و کیفری مربوطه هم روبه گسترش و رایج در دادگستری است.

در تصادفات رانندگی در صورتی که خسارت ها به خودروها وارد شده باشد پس از حضور افسر راهنمایی رانندگی و تعیین میزان تقصیر طرفین، در صورتی که خودروها بیمه باشند پرداخت خسارت براساس تعهدات بیمه گر انجام می گیرد.

اما درصورتی که حادثه منجر به مصدومیت شخص یا اشخاصی شود، پس از حضور افسر راهنمایی رانندگی و بررسی صحنه ی حادثه، میزان تقصیر طرفین را مشخص شده و در صورتی که راننده ی خودرو مقصر باشد،

شخص مصدوم میتواند به دادگاه مراجعه کرده و پس از تنظیم شکایت تقاضای رسیدگی کند و دادگاه پس از بررسی پرونده (نظریه ی پزشکی قانونی و گزارش افسر راهنمایی و رانندگی)  رای خود را مبنی بر پرداخت دیه توسط راننده ی خودرو صادر میکند،

ضمنا در صورتی که خودرو بیمه ی شخص ثالث باشد بیمه گر بر اساس تعهدات خویش( حداکثر تعهدات بیمه در خصوص خسارات جانی به میزان دیه ی یک مرد مسلمان در ماه های حرام میباشد) ، خسارت وارده را جبران میکند.

مراحل رسیدگی به جرم تصادفات رانندگی خسارتی :

اولین اقدامی که باید پس از تصادف رانندگی انجام داد، این است که با پلیس تماس گرفته شود و محل و نوع تصادف رانندگی را اعلام کرد.

در این هنگام نزدیک‌ترین پلیس راهنمایی و رانندگی به محل تصادف رانندگی اعزام می‌شود. چنانچه راننده‌ها اختلافی راجع به مقصر بودن و نحوه برخورد در تصادف رانندگی نداشته باشند، کروکی که تهیه می‌شود،

اصطلاحا کروکی سازشی خواهد بود؛ چون رانندگان با یکدیگر سازش دارند. در این صورت، رانندگان مدارک خود را تحویل به افسر داده، افسر میزان خسارت را مشخص کرده و با مراجعه به بیمه زیان‌دیده خسارت خود را دریافت می‌کند.

اما اگر رانندگان با یکدیگر اختلاف داشته باشند در مورد نحوه تصادف رانندگی و اینکه چه کسی مقصر است یا مدارکی وجود نداشته باشد

مثلا یکی از رانندگان گواهینامه نداشته باشد (پس از تعیین قیمت توسط نظریه کارشناسی، اگر میزان خسارت بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، زیان‌دیده می‌تواند از راننده مقصر در دادگاه و اگر کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد در شورای حل اختلاف شکایت کند)

یا اینکه تصادف با یک شی باشد مثل درخت یا گاردریل و … یا منجر به جرح یا فوت شود، کروکی غیرسازشی (یا کروکی مرجع قضایی) خواهد بود که در این صورت مراحل و فرآیند تا حدودی متفاوت خواهد بود.

مراحل رسیدگی به جرم تصادفات رانندگی جانی :

در تصادف رانندگی جانی وقتی با پلیس تماس گرفته می‌شود، علاوه بر افسر راهنمایی و رانندگی، نیروی انتظامی نیز در محل تصادف رانندگی حاضر می‌شود.

افسران راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی، کروکی غیرسازشی کشیده و گزارش تنظیم می‌کنند و خودرو یا خودروها به پارکینگ منتقل می‌شوند.

پس از آن هر دو طرف یا یکی از آن‌ها می‌تواند با مدارکی مثل گزارش افسر نیروی انتظامی، نامه پزشکی قانونی که میزان جراحت را تعیین کرده یا گواهی فوت، بیمه‌نامه ماشین و … به دادسرا مراجعه کرده و پرونده تشکیل بدهند.

بازپرس تحقیقات را شروع می‌کند و مدارکی مثل نظر کارشناسی، نظر نهایی پزشکی قانونی و شهادت شهود و تحقیقات محلی جمع‌آوری می‌شود.

سپس، قاضی قرار صادر می‌کند که این قرار می‌تواند قرار بازداشت باشد یا اینکه بیمه‌نامه(پس از استعلام صحت و اعتبار آن) راننده مقصر ضبط شود.

پیشنهاد ما برای شما:دیه اعضا چیست؟ و موارد تغلیظ دیه

چه زمانی قرار بازداشت صادر می شود؟

قرار بازداشت در زمانی صادر می‌شود که راننده مقصر مرتکب «بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعـایت نظامات دولتی یا عدم مهـارت راننده اعم از وسایط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی …» بشود.

یعنی مثلا گواهینامه نداشته یا سرعت غیر مجاز داشته است و یا هر اقدام دیگری که باید انجام می‌داده ولی انجام نداده یا نباید انجام می‌داده ولی انجام داده است (ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات).

در نهایت، پرونده به دادگاه کیفری ارسال می‌شود. در آنجا جلسه دادرسی تشکیل شده و راننده مقصر محکوم به پرداخت دیه می‌شود.

پس از قطعی شدن حکم (که مراحلی مثل تجدیدنظرخواهی و واخواهی اگر حکم غیابی باشد باید تمام شود)، اجرای احکام حکم را اجرا کرده و زیان‌دیده می‌تواند مبلغ دیه را از بیمه(با ارائه حکم دادگاه) یا خود راننده مقصر بگیرد.

سوالات متداول تصادفات رانندگی :

خسارات در تصادفات رانندگی، چگونه جبران می‌شود؟

آیا زیان‌ دیده، امکان طرح دعوی حقوقی و کیفری، در دعوی تصادفات را دارد؟

تصادفات رانندگی، منجر به صدمه و فوت و یا خسارت چه تفاوتی با هم دارند و شیوه اقدام در هر کدام چگونه می‌باشد؟

مسئولیت در تصادفات و جرایم رانندگی، بر عهده‌ی مالک است یا متصدی و راننده وسیله نقلیه؟

صندوق تامین خسارات بدنی، در چه مواردی خسارات را جبران می‌کند؟

فرار مقصر، در صحنه تصادف رانندگی منجر به فوت و جرح یا خسارت، چه پیامدی را به دنبال دارد؟

آیا علاوه برخسارت خودور، خسارت افت قیمت ناشی از تصادف هم قابل مطالبه می باشد؟

 جبران خسارات در تصادفات رانندگی :

در صورت وقوع خسارات در تصادفات رانندگی، بیمه، ملزم به جبران زيان بدني و مالی وارد شده به اشخاص ثالث، تا سقف تعهدات قراردادهاي بيمه‌اي، مي‌باشند،

اين خسارت‌ها، مي‌تواند در قالب خسارات مالي، هر نوع ديه يا ارش ناشي از صدمه، شكستگي، نقص عضو، ازكارافتادگي كلي و جزیی دائم يا موقت يا ديه فوت و هزينه معالجه و درمان افراد زیان‌دیده به سبب حوادث و سوانحي

از قبيل: تصادم، تصادف، سقوط، واژگونی، آتش‌سوزی يا انفجار وسايل نقليه و خسارتی كه از محمولات وسيله نقليه به اشخاص ثالث وارد گردد را شامل شود.

در تصادف رانندگی، فرد زیان‌دیده می‌تواند علاوه بر دریافت خسارت‌های وارده به خو درو از طریق بیمه، تمام هزینه‌های مرتبط با تصادف را محاسبه کند و از طریق طرح دعوی حقوقی، از طرف مقابل، مطالبه کند و اگر تصادف ناشی از جرم رانندگی باشد، به شیوه کیفری نیز، طرح شکایت، نمود.

امکان دریافت خسارت افت قیمت خودرو :

گاهی علاوه برورود خسارت به اتومبیل، با توجه به آسیب دیدگی خودرو، امکان افت شدید قیمت خودرو، پس  از بازسازی و تعمیر ان وجود دارد. در صورتی که بیمه فقط خسارت را پرداخت می کند و ضمانتی در پرداخت افت قیمت خودرو ندارد.

شخص زیان دیده یا وکیل وی می‌تواند باطرح دعوی حقوقی با جلب نظر کارشناس، نسبت به مطالبه افت قیمت خودرو، اقدام نماید.

تقسیم‌بندی تصادفات رانندگی :

به‌طورکلی می‌توان اعلام نمود که تصادفات رانندگی یک یا چند مورد از سه نتیجه کلی را در پی‌دارند: 1- خسارت 2- جرح 3- فوت.

در تصادفات منجر به خسارات :

معمولاً بیمه خسارات را به زیان‌دیده، پرداخت می‌نماید. اگر سقف خسارات وارده بیست میلیون تومان و کمتر باشد، دعوای مطالبه خسارت در صلاحیت شورای حل اختلاف، می‌باشد. اگر مبلغ خسارات بیش از بیست میلیون تومان، باشد، دعوا در دادگاه عمومی حقوقی، پیگیری خواهد شد.

در تصادفات منجر به جرح :

مجروح می‌تواند شکایت کیفری، مطرح نماید. پرونده کیفری این جرم با شکایت در کلانتری محل وقوع جرم، آغاز می‌شود. سپس پرونده به دادسرای عمومی و انقلاب محل، فرستاده می‌شود.

در صورت لزوم‌‌، اگر مصدومیت پدید آمده باشد‌، شاکی به پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شود.

مرحله بعد، پرونده را به دادسرا می‌فرستند و سپس قرار جلب به دادرسی، در صورت احراز تقصیرمتهم، طبق نظر افسر کارشناس تصادفات و یا کارشناس رسمی دادگستری درتصادفات رانندگی، صادر می‌شود. وقتی قرارجلب به دادرسی صادر شد، پرونده به دادگاه فرستاده می‌شود.

قاضی با دستور تعیین وقت، رسیدگی به پرونده را آغاز می‌کند. در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مقررات گوناگونی برای حمایت از شاکی مجروح، مقررشده است.

جبران غرامت‌ها و آسیب‌های بدني و مالي را كه در اثر حوادث وسايل نقليه موتوري زميني يا يدك و تریلر متصل به ان‌ها يا محمولات ان‌ها به اشخاص ثالث وارد مي‌آيد، در مسوولیت دارندگان وسايل نقليه موتوري قرارداده شده است.

در قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات، به تصادفات منجر به جرح و مجازات ان پرداخته است. مجازاتی برای بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی و عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده که منجر به صدمه بدنی شود، مقررشده است.

مست بودن یا پروانه رانندگی نداشتن، یا سرعت بیش‌ازحد و به‌ کارگیری وسیله نقلیه دارای عیب و نقص و عبور از محل مخصوص عابر پیاده، سبب تشدید مجازات مقرره، می‌شود.

در تصادفات منجر به فوت :

قتل غیر عمد، ناشي از تخلفات رانندگي را به‌صورت مختصر می‌توان، فعل يا ترک فعلي دانست که مرتکب در حين رانندگي وسايل نقليه موتوري و بر اثر بي مبالاتي یا عدم رعايت نظامات و مقررات راهنمايي و رانندگي يا عدم مهارت کافي انجام داده و منجر به قتل شخص ديگري شود.

ماده 714 قانون مجازات مصوب 1392 در تعريف قتل غيرعمدي، ناشي از تخلفات رانندگي، گفته است: «چنانچه بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم رعايت مقررات يا عدم مهارت راننده یا متصدی وسايط نقليه زميني يا آبي يا هوايي و غیره، منتهي به قتل غيرعمدي شود،

مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و به پرداخت ديه (در صورت مطالبه از سوی اولياي دم) محکوم می‌شود.» اگر راننده با سرعت مجاز و داشتن مهارت، رعایت مقررات، در محلی که حضور عابر در انجا مجاز نیست برخورد نماید و قادر به کنترل وسیله نباشد، با کسی برخورد نماید و تقصیری هم نداشته باشد، مسوولیتی ندارد.

تحقق مسوولیت در جرایم رانندگی :

در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، که در مورد جرایم رانندگی، می‌باشد، مسوولیت را صرفا برای راننده و متصدی قرار داده است،

مالک اتومبیل در صورتی مسوولیت، دارد و به‌عنوان معاونت در جرم قابل‌تعقیب است که وقوع جرم را تسهیل نموده باشد، یا اینکه، در تحریک راننده به ارتکاب جرم، نقش داشته باشد؛ مثلا با علم به اینکه شخصی دارای گواهینامه رانندگی، نیست، اتومبیل خود را در اختیار وی قرار دهد.

عابری که از برخورد با ماشینی دچار صدمه و جراحت، می‌شود، چه حادثه از تقصیر او ناشی باشد یا نه با مطالبه خسارت از بیمه شخص ثالث خو درو، خسارات مالی و جانی خود را جبران نماید.

صندوق تامین خسارات بدنی :

چنانچه که خودرو بیمه نباشد، عابر می‌تواند با توجه به مفاد ماده ۱۰ قانون بیمه اجباری اشخاص ثالث، از صندوق تامین خسارت‌های بدنی، خسارات بدنی خود را مطالبه نماید.

این صندوق تامین خسارات بدنی، در موارد دیگری هم مثل انقضای بیمه‌نامه و بطلان قرارداد بیمه، تعلیق تامین بیمه‌گر، یا اگر مسوول حادثه مجهول باشد و یا بیمه‌گر ورشکسته شود، خسارت، قابل پرداخت نباشد، نیز خسارات از طریق این صندوق، پرداخت خواهد شد.

در ادامه بیشتر بخوانید:ارش * فرق دیه و ارش+ارش چگونه محاسبه میشود +نمونه دادخواست تقسیط دیه و ارش

فرار مرتکب از صحنه حادثه رانندگی :

در صورتی‌که مقصر، از صحنه تصادف منجر به فوت یا صدمه جسمانی، فرار نماید، مجازات حبس در نظر گرفته‌شده برای وی، مورد تخفیف قاضی پرونده قرار نخواهد گرفت؛ و شخص خاطی هم به بیش از دوسوم حداکثر مجازات مقررشده، محکوم خواهد شد.

ولی چنانچه فرار از صحنه تصادف، خسارتی، باشد، زیان‌دیده بایستی به شورای حل اختلاف یا دادگاه بسته به مبلغ خسارت در خواستی، مراجعه نموده و با اعلام مشخصات مالک وسیله نقلیه، نشانی و مشخصات وی را از اداره شماره‌گذاری اخذ نماید؛ و دعوی مطالبه جبران خسارت طرح نماید.

دادگاه یا شورای حل اختلاف، باتعیین کارشناس رسمی دادگستری، میزان خسارات وارده راارزیابی نموده و در صورت صحت ادعای خواهان، باتشکیل جلسه رسیدگی، طرفین رابرای ادای توضیحات دعوت می‌نماید.

گروه وکلای حکمت:

اگر نیاز به مشاوره حقوقی و یا وکیل کیفری  وکیل پایه بک دادگستری وکیل  را دارید کافی با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل فرمایید.