تاثیر اجازه در بیع فضولی

در این مقاله به موضوع تاثیر اجازه در بیع فضولی میپردازیم. با ما همراه باشید.

تاثیر اجازه در بیع فضولی

بیع فضولی در اصطلاح حقوقی به قرارداد خرید و  فروشی گفته می شود که در آن شخصی بدون داشتن هیچ گونه اختیار و یا نمایندگی از طرف صاحب اصلی یک مال، اقدام به خرید و فروش از جانب صاحب مال می کند.

چنین معامله‌ای طبق قانون مدنی ایران وضعیت غیر نافذ دارد و نفوذ و صحت آن منوط به اجازه دادن و رضایت صاحب مال در  مورد وقوع معامله است.

تعریف اجازه در بیع فضولی

 اجازه در لغت به معنی رخصت، فرمان و دستور می باشد و در اصطلاح حقوقی به معنی اعلام رضایت نسبت به بیعی است که بدون رضایت مالک یک مال منعقد شده است.

اجازه باید دلالت بر رضایت نماید و مجوزی برای تایید مفاد بیع فضولی باشد.

ماهیت اجازه

 اجازه دادن نسبت به بیع فضولی در واقع باعث می شود تا بیعی که به دلیل عدم داشتن رضایت از طرف یکی از طرفین اصلی قرارداد صحت آن متزلزل بوده است از طریق اجازه دادن او دارای مشروعیت قانونی شود.

علت اینکه انجام یک چنین معامله و نیز تصرفاتی را که شخص فضول در مال دیگری انجام می دهد غیر نافذ دانسته اند و نه باطل، این است که در این جا احکام و شرایط خرید و فروش به تمامی از جانب شخص فضول رعایت شده است و تنها شرطی که در این میان وجود ندارد رضایت مالک است.

و به همین خاطر معامله های فضولی را غیر نافذ بر شمرده اند.

و علت دیگر این امر هم این است که شخص مالک مختار است تا هر کاری که بخواهد با مال خود انجام دهد و هیچ کس نمی تواند او را از رضایت و اجازه کردن معامله ای که نسبت به اموالش انجام شده است، بازدارد.

اگر چه مالک تا پیش از آن از وقوع معامله نسبت به مال خود آگاهی نداشته باشد.

ضمنا دو عامل بسیار مهم در خصوص انجام معاملات وجود دارد یکی از این دو عامل قصد، و عامل دیگر رضایت دو طرف معامله است.

در مورد معامله ی فضولی قصد انشاء معامله و انجام  آن وجود دارد اما این رضایت به انجام معامله است که لااقل از طرف یکی  از دو طرف معامله وجود ندارد. زیرا که حق دادن رضایت با صاحب مال است که در هنگام انعقاد معامله حضور نداشته است.

اثر اجازه در بیع فضولی

اثر اجازه دادن نسبت به بیع فضولی تایید و تنفیذ بیع اتفاق افتاده است، و نیز تمام تصرفات بایع فضولی را از ابتدای انجام و انعقاد معامله تا زمان اعلام رضایت از طرف مالک برای بایع فضولی مجاز و قانونی اعلام می نماید.

منافع مال موضوع معامله ی فضولی به دو دسته تقسیم می شود.

۱–منافع متصل:

۲-منافع منفصل:

منافعی است که به واسطه افزوده شدن مجموعه ای از عوامل بیرونی که باعث رشد ارزش مالی و مادی شیء می شوند به  آن اضافه شده است. مانند تولید مثل و اضافه شدن بره به گله ی گوسفندان و یا تولد گوساله از بطن یک گاو و یا میوه و محصول مزارع و زمین های کشاورزی.

منافع متصل مال موضوع معامله ی فضولی پس اجازه کردن معامله توسط مالک از زمان انعقاد معامله متعلق به فروشنده است و منافع منفصل متعلق به خریدار خواهد بود.

آثار اجازه در صورت انعقاد چند بیع فضولی پشت سر هم

در صورتی که مالک مال موضوع معامله ی فضولی از میان چند بیعی  که با استفاده از مال او واقع شده است، یکی را اجازه داده باشد اگر مالک مال فروخته شده باشد، بیعی که اجازه داده و معامله هایی که بعد از آن واقع می شود صحیح بوده و معاملات پیش از آن باطل می گردند.

و در صورتی که مالک قیمت مال فروخته شده باشد و یکی از معامله ها را اجازه دهد، معامله ی اجازه داده شده و معاملات پیش از آن صحیح می باشند و معاملات بعد از بیع اجازه داده شده باطل و بی اثر می شوند.

وکیل

مشاوره حقوقی

مجازات جرم انتقال مال غیر

شرایط صحت اجازه در عقد فضولی

اجازه با وجود راعایت ۴ شرط مهم صحیح میباشد.

۱-مالک باید اهلیت تصرف درمال متعلق به خود را داشته باشد.

و در هنگامی که معامله ی فضولی را اجازه می‌دهد صغیر یا دیوانه یا غیر رشید نباشد.

۲- اجازه ای که می دهد نباید مسبوق به رد معامله باشد زیرا اگر اجاره بعد از رد داده شده باشد اثری ندارد، به این جهت که رد معامله که اول اتفاق افتاده است معامله را از اعتبار انداخته است و اجازه ی بعد از آن تاثیری دراعتبار معامله نخواهد داشت.

۳- اجازه باید صریحا یا ضمنا دلالت بر رضایت نسبت به معامله و بیع  فضولی بنماید و به وسیله ی سخن و به صورت صریح یا با انجام دادن عملی به صورت ضمنی، نوعی رضایت را نسبت به بیع فضولی اعلام کند و مقصود او قابل دلالت بر موضوع دیگر یا معامله ی دیگری نباشد.

۴- اجازه ی بیع فضولی را باید صریحا یا ضمنا اعلام کرد و سکوت کردن در این مورد علامت رضایت به مفاد معامله نمی باشد.

توجه داشته باشید که رد معامله مانند رد وصیت، لازم نیست حتما توسط خود مالک و در زمان حیات خود او انجام بپذیرد بلکه  بعد از مرگ و توسط وارثان او هم رد معامله و بیع فضولی مي تواند انجام بگیرد.

بیع فضولی در صورت رد از جانب مالک، از آنجا که باطل می باشد، هر کدام از اموال فروخته شده و قیمت آن به صاحبان آن ها باز گردانده خواهد شد و چنین وانمود می شود که گویی از ابتدا معامله ای اتفاق نیفتاده است.

جهت آشنایی بیشتر با احکام و آثار حقوقی بیع فضولی و تاثیر اجازه در بیع فضولی از مشاوره ی گروه وکلای حکمت بهره ببرید و با وکلای متخصص مجموعه در تماس باشید.