انواع اقامتگاه در حقوق مدنی
انواع اقامتگاه در حقوق مدنی
اقامتگاه مکانی است که :
فهرست مطالب این مقاله
“مرکز مهم امور شخصی میباشد، یا اینکه قانون آنجا را به عنوان مرکز مهم امور شخصی تلقی نموده است.”
اقسام اقامتگاه عبارتند از:
- 1- اقامتگاه اختیاری ( ارادی) :
در مورد اشخاص حقیقی، محلی است که ؛ شخص در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آنجا باشد. اما اگر محل سکونت شخصی غیر از مرکز مهم امور او باشد، همان مرکز امور او اقامتگاه محسوب میشود.
پس صحیح تر آن است که اقامتگاه شخص را مرکز مهم امور او بدانیم.
- 2- اقامتگاه اجباری (قانونی) :
مواردی که قانونگذار اجبارا، مکانی را به عنوان اقامتگاه شخصی قلمداد نموده است.
موارد اقامتگاه قانونی ( اجباری) در قانون :
- 1- اقامتگاه زن شوهر دار، همان اقامتگاه شوهر است.
- 2- اقامتگاه صغیر و محجور همان اقامتگاه ولی یا قیم آنهاست.
- 3- اقامتگاه مامورین دولتی، محلی است که در آنجا ماموریت ثابت دارند.
- 4- اقامتگاه افراد نظامی که در ساخلو ( پادگان) هستند، محل ساخلو آنهاست.
- 5- اگر اشخاص کبیر که معمولا نزد دیگری کار یا خدمت می کنند، در منزل کارفرما یا خدوم خود سکونت داشته باشند، اقامتگاه آنها، همان اقامتگاه کارفرما یا مخدوم آنها خواهد بود.
- 3 – اقامتگاه قراردادی ( انتخابی) :
اشخاص می توانند ضمن قراردادی که منعقد می کنند برای اجرای تعهدات حاصل از آن معامله، محلی غیر از اقامتگاه حقیقی خود را انتخاب و معرفی نمایند.
در این صورت نسبت به تعهدات حاصل از آن معامله، همان مکان معرفی شده، اقامتگاه طرفین محسوب میگردد.
اقامتگاه اشخاص حقوقی:
“اقامتگاه اشخاص حقوقی ، مرکز عملیات آنهاست. البته منظور، مرکز عملیات اداری آنها یا همان مرکز اداره آنها میباشد.”
اصل وحدت اقامتگاه
بنا بر این اصل، هیچکس نمیتواند بیش از یک اقامتگاه داشته باشد.
البته این اصل فقط نسبت به اقامتگاه حقیقی ( اختیاری و اجباری) اعمال میگردد و نسبت به اقامتگاه قراردادی اعمال نمیگردد چرا که ممکن است شخص در قراردادهای مختلف، اقامتگاههای مختلف درج نموده باشد.
تغییر اقامتگاه
تغییر اقامتگاه به وسیله سکونت حقیقی در محل دیگر به عمل می آید، مشروط بر اینکه مرکز مهم امور او نیز به همان محل انتقال یافته باشد.
بنابراین صحیح تر آن است که بیان نماییم که تغییر اقامتگاه، به وسیله تغییر در مرکز مهم امور شخص صورت میگیرد.
موارد عدم تبعیت اقامتگاه زن از اقامتگاه شوهر :
1- اقامتگاه زنی که شوهرش اقامتگاه معلومی ندارد ؛ مرکز مهم امور خود زن می باشد .
2- اقامتگاه زنی که با رضایت شوهر خود، مسکن علیحده اختیار کرده است، مرکز مهم امور خود زن می باشد .
3- اقامتگاه زنی که با اجازه محکمه، مسکن علیحده اختیارکرده است، مرکز مهم امور خود زن می باشد .
4- اقامتگاه زن محجور، اقامتگاه ولی یا قیم او می باشد .
5- اقامتگاه زنی که شوهر او محجور است، مرکز مهم امور خود زن می باشد .
اقامتگاه زن ناشزه
اقامتگاه زن ناشزه، همچنان اقامتگاه شوهر او می باشد، چرا که نشوز عملی غیر قانونی است و به دلیل نشوز، این امتیاز به زن ناشزه داده نمی شود که اقامتگاه او از شوهرش جدا شود.
ارتباط اقامتگاه و محل سکونت :
بر اساس ماده 1002 قانون مدنی که بیان می دارد :
“اقامتگاه هر شخصی عبارت از محلی است که شخص در آنجا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آنجا باشد اگر محل سکونت شخصی غیر از مرکز مهم امور او باشد مرکز امور او اقامتگاه محسوب است.”
نتیجه می گیریم که :
«محل سکونت غیر از مرکز مهم امور شخص است اما اقامتگاه، مرکز مهم امور است.»
آثار
برای اقامتگاه آثار زیادی در قانون برشمرده شده است که به مهمترین آنها در ذیل اشاره می کنیم :
- بر اساس (مادهی ۴۸ قانون امور حسبی) دادگاه صالح برای رسیدگی به امور حجر و قیمومت، دادگاه اقامتگاه محجور می باشد .
- بر اساس مواد ( ۲۱ قانون آیین دادرسی مدنی و ۴۱۳ و ۴۲۷ قانون تجارت) دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی ورشکستگی، دادگاه اقامتگاه تاجر ورشکسته می باشد .
- بر اساس (ماده 11 و 68 به بعد قانون آیین دادرسی مدنی)، دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی، اصولا دادگاه محل اقامت خوانده می باشد. همینطور تحویل تمامی برگه های دادرسی اعم از ابلاغیه ، اظهاریه و …. در اقامتگاه اشخاص اتفاق می افتد .
جهت مشاوره حقوقی با وکیل خانواده، وکیل حقوقی، وکیل پایه یک دادگستری با شماره تلفن 09120170676 – 09123439500 تماس بگیرید.