اصلاح اشتباه رأی دادگاه در قوانین

اصلاح اشتباه رأی دادگاه در قوانین/مصادیق+نظریه ها

قاضی در موقع تنظیم و نوشتن رای و پیش از امضای آن معمولاً به اندازه کافی دقت می نماید منتها باز ممکن است سهو قلم رخ دهد.طبق ماده۳۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی؛ سهو قلم یا اشتباهات مزبور تا وقتی که از حکم درخواست تجدیدنظر نشده توسط دادگاه رأساً یا به درخواست ذی نفع تصحیح می شود.(اصلاح اشتباه رأی دادگاه در قوانین)

مصادیق اصلاح رأی دادگاه در قوانین موضوعه ایران

هرگاه اشتباه مادی عبارتی در صدور رأی حادث شود که معروف به سهو قلم است مانند اشتباه در ذکر مشخصات اصحاب دعوی، موضوع از مصادیق اشتباه رأی محسوب می شود.

به عبارت دیگر، فرض بر این است كه رأی از جهت انعكاس جهات و دلایل مربوط به دعوی صحیح است و اشتباه مربوط به اركان آن نبوده و خللی به آن وارد نمی سازد، وگرنه دادگاه حق اصلاح آن را ندارد مانند اشتباه در نتیجه رأی. تا زمانی که از حکمی تجدیدنظرخواهی نشده است، مرجع اصلاح همان دادگاه صادر کننده حکم است اما اگر از آن تجدیدنظرخواهی شود، اصلاح آن با مرجع تجدیدنظر خواهد بود.

تصحیح حكم جزء لایتجزای حكم است. بنابراین:

 اولاً: دادن رونشت حكم به اصحاب دعوی یا وكلای آنان یا اشخاص دیگر بدون پیوست كردن حكم تصحیحی ممنوع است.

ثانیاً: در مواردی كه اصل حكم یا قرار قابل تجدیدنظر باشد، حكم تصحیحی نیز قابل تجدیدنظر است و در مواردی كه برای تقاضای تجدیدنظر رعایت مدت لازم باشد، رعایت آن مدت نیز در مورد حكم تصحیحی لازم است.

ثالثاً: هرگاه حكم مورد تصحیح بواسطه اعتراض یا حكم و قرار تصحیح شود یا به علت درخواست تجدیدنظر از بین برود، حكم تصحیحی نیز از اعتبار خواهد افتاد.

رابعاًهرگاه در قسمتی از حكم اشتباه رخ داده باشد، اجراء سایر قسمت های حكم برای تصحیح، معطل نخواهد شد.

خامساً: از نظر اصطلاحی، رأیی که در مقام رفع اشتباه صادر می شود را رأی تصحیحی گویند زیرا اشتباه موجود در رأی را تصحیح می‌کند در حالی که متأسفانه اکثریت به غلط به آن رأی اصلاحی گویند، حال آن که، رأی اصلاحی به آن رأیی گویند که دادگاه تجدیدنظر در مقام رفع اشتباه از رأی دادگاه بدوی صادر می‌کند زیرا اصولاً فلسفه وجود دادگاه تجدیدنظر جلوگیری از اشتباه و اصلاح احکام دادگاه های نخستین است.

داود چشمی بهترین وکیل متخصص در امور ملکی-سرقفلی-قراردادها-حقوقی و کیفری

تصحیح رأی در امور حقوقی

الف- مرحله بدوی

ماده ۳۰۹- هرگاه در تنظیم و نوشتن رای دادگاه سهو قلم رخ دهد مثل از قلم افتادن كلمه‌ای یا زیاد شدن آن و یا اشتباهی در محاسبه صورت گرفته باشد، تا وقتی كه از آن درخواست تجدیدنظر نشده، دادگاه راساً یا به درخواست ذی نفع ، رای را تصحیح می نماید. رای تصحیحی به طرفین ابلاغ خواهد شد. تسلیم رونوشت رای اصلی بدون رونوشت رای تصحیحی ممنوع است. حكم دادگاه در قسمتی كه مورد اشتباه نبوده، درصورت قطعیت اجرا خواهد شد.

تبصره ۱ – در مواردی كه اصل حكم یا قرار دادگاه قابل واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام است تصحیح آن نیز در مدت قانونی، قابل واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام خواهد بود.

تبصره ۲ – چنانچه رای مورد تصحیح به واسطه واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام نقض گردد، رای تصحیحی نیز از اعتبار خواهد افتاد.

ب- مرحله تجدیدنظر

ماده ۳۵۱ – چنانچه دادگاه تجديدنظر در رأي بدوي غيراز اشتباهاتي از قبيل اعداد، ارقام، سهو قلم، مشخصات طرفين و يا از قلم‌افتادگي در آن‌قسمت از خواسته كه به‌ اثبات رسيده اشكال ديگري ملاحظه نكند ضمن اصلاح رأي، آن را تأييد خواهد كرد.
ماده ۳۶۰ – هرگاه در تنظيم و نوشتن رأي دادگاه تجديدنظر، سهو يا اشتباهي رخ دهد همان دادگاه با رعايت ماده (۳۰۹) آن را اصلاح خواهد كرد.

پ- مرحله فرجامی

ماده ۳۹۵ – در موقع رسيدگي، عضو مميز گزارش پرونده و مفاد اوراقي را كه لازم است قرائت مي‌نمايد و طرفين يا وكلاء آنان در صورت حضور‌مي‌توانند با اجازه رئيس شعبه مطالب خود را اظهار نمايند و همچنين نماينده دادستان كل در موارد قانوني نظر خود را اظهار مي‌نمايد.
‌اظهارات اشخاص فوق‌الذكر درصورت جلسه قيد و به امضاي آنان مي‌رسد. عضو مميز باتوجه به اظهارات آنان مي‌تواند قبل از صدور رأي، گزارش خود‌را اصلاح نمايد.

ماده ۴۰۳- اگر رای مورد درخواست فرجام از نظر احتساب محكوم به یا خسارات یا مشخصات طرفین دعوا و نظیر آن متضمن اشتباهی باشد كه به اساس رای لطمه وارد نكند، دیوان عالی كشور آن را اصلاح و رای را ابرام می نماید. همچنین اگر رای دادگاه به صورت حكم صادر شود ولی از حیث استدلال و نتیجه منطبق با قرار بوده و متضمن اشكال دیگری نباشد، دیوان عالی كشور آن را قرار تلقی و تایید می نماید و نیز آن قسمت از رای دادگاه كه خارج از خواسته خواهان صادر شده باشد ، نقض بلاارجاع خواهد شد.

ماده ۲ قانون نحوه وصول مطالبات بانكها مصوب ۵/۱۰/۱۳۶۸:
«در خصوص دعاوی كه قبلاً راجع به مطالبات بانكها نزد مراجع قضایی مطرح و منجر به صدور حكم شده است و هزینه ها و متفرعات و جریمه تاخیر تادیه و جزای تخلف از شرط متعلقه كه وصول آن به نفع بانك مورد لحوق حكم واقع نشده است، بانكها می توانند تقاضای تصحیح حكم را از مرجع صادركننده حكم بنمایند و مرجع صادركننده حكم مكلف است وفق مقررات این قانون رسیدگی و احكام صادره را تصحیح نماید. مقررات این قانون در مورد دعاوی كه در حال حاضر در محاكم مطرح رسیدگی است نیز اعمال می گردد.»

ت- مرحله اعاده دادرسی

ماده ۴۳۸ – هرگاه پس از رسيدگي، دادگاه درخواست اعاده دادرسي را وارد تشخيص دهد، حكم مورد اعاده دادرسي را نقض و حكم مقتضي صادر‌مي‌نمايد. درصورتي كه درخواست اعاده دادرسي راجع به قسمتي از حكم باشد، فقط همان قسمت نقض يا اصلاح مي‌گردد. اين حكم از حيث‌تجديدنظر و فرجام خواهي تابع مقررات مربوط خواهد بود.

اصلاح اشتباه رأی دادگاه در قوانین


تصحیح رأی داور

ماده ۴۸۷ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۹۷/۱/۲۱:
«تصحیح رای داوری در حدود ماده ( ۳۰۹) این قانون قبل از انقضای مدت داوری راساپ با داور یا داوران است و پس از انقضای آن تا پایان مهلت اعتراض به رای داور ، به درخواست طرفین یا یكی از آنان با داور یا داوران صادر كننده رای خواهد بود . داور یا داوران مكلفند ظرف بیست روز از تاریخ تقاضای تصحیح رای اتخاذ تصمیم نمایند . رای تصحیحی به طرفین ابلاغ خواهد شد . دراین صورت رسیدگی به اعتراض دردادگاه تا اتخاذ تصمیم داور یا انقضای مدت یادشده متوقف می ماند.»

تصحیح رأی در امور حسبی

از قانون امور حسبی مصوب ۱۳۱۹ با اصلاحات و الحاقات بعدی

‌ماده ۳۸- هر گاه در تصمیم دادگاه اشتباهی در حساب یا سهو قلم یا اشتباهات دیگری رخ دهد مثل از قلم افتادن نام یكی از اشخاص ذینفع یا زیاد‌شدن نامی مادام كه آن تصمیم به وسیله شكایت به دادگاه بالاتر از دادگاه خارج نشده باشد دادگاه صادركننده تصمیم مستقلاً یا به درخواست یكی از‌اشخاص ذینفع آن را تصحیح می‌نماید و این تصحیح زیر تصمیم دادگاه یا برگ دیگری كه پیوست آن می‌شود نوشته خواهد شد.

دادن رونوشت از‌تصمیم دادگاه بدون پیوست نامبرده ممنوع است. ‌تصحیح به اشخاصی كه تصمیم دادگاه باید ابلاغ شود ابلاغ می‌شود و در مواردی كه تصمیم دادگاه قابل پژوهش است تصحیح آن هم در مدت مقرر برای‌پژوهش قابل پژوهش خواهد بود.

 ‌ماده ۳۹ – هر گاه تصمیم دادگاه از اعتبار افتاده باشد تصحیح هم از اعتبار خواهد افتاد.

اصلاح دادنامه

سؤال: آيا دادگاه بدوي پس از انقضاء مدت تجديدنظرخواهي هم مي تواند دادنامه را اصلاح نمايد يا اختيار دادگاه بدوي در مورد اصلاح دادنامه تا قبل از تجديدنظرخواهي است؟

نظريه اداره كل حقوقي قوه قضائيه :
  ماده ٣٠٩ قانون آيين دادرسي دادگاههاي عمومي و انقلاب در امور مدني و تبصره ٤ ماده ٢٢ قانون اصلاح قانون تشكيل دادگاههاي عمومي و انقلاب مصوب١٣٨١ ، حق درخواست اصلاح رأي را به دادگاهي داده است كه رأي قطعي را صادر نموده باشد و با توجه به متن اين دو ماده، تصحيح رأي در دادگاه بدوي در دو حالت ممكن است .
اول اين كه درخواست اصلاح رأي قبل از تجديدنظرخواهي صورت گرفته باشد.
دوم اين كه رأي صادره به لحاظ انقضاي مدت تجديدنظرخواهي قطعي شده باشد، بنابراين چنانچه بعد از تجديدنظرخواهي درخواست اصلاح رأي شده باشد، دادگاه بدوي نمي تواند دادنامه را اصلاح نمايد در اين صورت دادگاه تجديدنظر چنانچه متوجه اشتباه شود ضمن صدور رأي به آن اشاره خواهد كرده و آن را اصلاح مي نمايد. ولي اگر به همان صورت اشتباه تأييد گردد طبق تبصره ٤ ماده ٢٢ قانون مارالذكر دادگاه تجديدنظر بايد آن را اصلاح نمايد.

نحوه اصلاح رای قاضی

تسلیم رای اصلی بدون رونوشت رای تصحیحی ممنوع است. ترتیب تصحیح رای براساس تشریفات مقرر در ماده مزبور و تبصره های آن شامل احکام و قرارهای قاطع دعوا می شود تصحیح سایر تصمیمات دادگاه ها نیاز به تشریفات یاد شده ندارد. چنانچه نسبت به رایی که در آن سهو قلم یا اشتباه صورت گرفته درخواست تجدیدنظر شده باشد دادگاه نخستین حق تصحیح آن را ندارد در این صورت طبق ماده۳۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی؛

چنانچه رای از جهات دیگری مخدوش نباشد توسط دادگاه تجدیدنظر اصلاح می شود. اشتباه بودن قسمتی از رای مانع اجرای قسمتی از مانع اجرای قسمتی که مورد اشتباه نبوده در صورت قطعیت نمی باشد چنانچه اصل حکم یا قرار قاطع دعوا قابل واخواهی تجدیدنظر یا فرجام باشد تصحیح آن نیز در مدت قانونی قابل همان شکایت است درصورتی که رای مورد تصحیح به واسطه واخواهی تجدیدنظر یا فرجام فسخ یا نقض گردد رای تصحیحی نیز از اعتبار خواهد افتاد.جهت مشاوره حقوقی ،با وکیل حقوقی  متخصص و یا وکیل ملکی و وکیل قرارداد  با مجموعه گروه وکلای حکمت تماس بگیرید.

3.8/5 - (10 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
تماس با وکیل(کلیک کن)