ارکان عقد رهن/شرایط+ویژگی ها/
ارکان عقد رهن/شرایط+ویژگی ها/
فهرست مطالب این مقاله
ارکان عقد رهن به معنای آن است که در صورت وجود همه این ارکان قراردادی به نام رهن شکل گیرد. با توجه به این توضیحات برای تشریح موضوع اصلی این مقاله ” ارکان عقد رهن/شرایط+ویژگی ها/” در ذیل ارکان عقد رهن را آورده ایم :
- راهن : کسی که مالی را به رهن می دهد
- مرتهن : کسی که رهن را قبول می کند
- رهینه : مالی که به رهن داده می شود .
قبل از تشریح ارکان عقد رهن لازم است توضیحاتی درخصوص عقد رهن و شرایط آن آورده شود:
راهن کیست؟
راهن در لغت به معنی رهن دهنده است. عقد رهن عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین می دهد. رهن دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن می گویند.
آیا راهن می تواند در عقد رهن تصرف کند؟
راهن نمیتواند در رهن تصرفی کند که منافی حق مرتهن باشد یعنی نمیتواند مال رهنی را تخریب کند ولی می تواند تصرفاتی کند که برای رهن نافع باشد.
به رهن گذاشتن مال غیر چگونه است ؟
مدیون باید مالک مالی باشد که به رهن می گذارد ولی اگر مال دیگری را به رهن گذارد این عقد بدون اذن مالک فضولی است و باید به این رعن رضایت دهد بنابراین بعد از رضایت مانند زمانی است که کسی مال خود را وثیقه دین دیگری قرار داده است.
شرایط مال مرهون
ازجمله شرایط مال مرهونه موارد ذیل است :
۱-عین مال مرهونه باید ملک بوده و قابل فروش باشد.
در اینخصوص ذیل ماده 773 قانون مدنی آمده است:
“هر مالی که قابل نقل و انتقال قانونی نیست نمی تواند مورد رهن واقع شود.”
زیرا هدف از رهن این است که در صورت عدم تادیه دین از جانب راهن یا اعسار وی ،مرتهن مال مرهون را بفروشد و از قیمت آن طلب خود را وصول نماید.
ماده ۷۷۱ تا ماده ۷۹۴
شایان ذکر است مالی که ذاتا قابل فروش است اما به موجب مقررات خاصی برای مدت معین نقل و انتقال آن ممنوع گردد را می توان به رهن گذارد.
۲-مال مرهون باید عین معین یا کلی در معین باشد:
باید توجه داشت که رهن دادن دین ، منفعت و کلی ما فی ذمه باطل است.بنابر این اگر مالک یک خانه،صرفا منافع خانه را به رهن گذارد،یا اگر راهن طلبی را که از دیگری دارد رهن قرار دهد ، رهن باطل است.
ماده ۷۷۴ قانون مدنی می گوید:
“مال مرهون باید عین معین باشد و رهن دین و منفعت باطل است.”
منظور از رهن،وثیقه
قراردادن مال، نزد مرتهن می باشد.تا هرگاه راهن دین خودش را پرداخت نکرد، مرتهن نیز بتواند از محل فروش آن استیفای طلب خود را بنماید.و چنانچه مورد رهن قابل نقل و انتقال نبوده باشد،مقصود از رهن حاصل نخواهد شد.
آیا مال رهنی را می توان به رهن گذاشت؟
راهن می تواند مال مرهونه را نیز برای دیون دیگر خود به رهن گذارد که آن را رهن مکرر می گویند و مطابق توافق طرفین باید مشخص شود که مرتهنین در عرض یکدیگر باشند و یا در طول یکدیگر.
انواع رهن
در قانون مدنی پس از برشمردن ویژگی های عقد رهن، انواع آن را هم برشمرده است که عبارتند از:
1- رهن تصرف : مال مورد رهن بعد از اینکه به رهن گیرنده تحویل داده می شود ، در تصرف او می ماند و او از منافع مال مورد رهن می تواند استفاده کند . |
2- رهن قرارداد : همان عقد رهن است که در قانون از آن بحث شده است و در مقابل رهن قضایی به کار می رود . |
3- رهن قضایی : مقداری از مال یا اموال محکوم علیه که به موجب قرار تامین دادگاه توقیف می شود . |
4- رهن مستعار : در صورتی که کسی مال فرد دیگری را عاریه بگیرد و آن را به شخص سومی به رهن بدهد ، به آن رهن مستعار می گویند . |
5- رهن قطعی : در مقابل سند بیع شرط ، رهن و معاملات با حق استرداد استعمال شده است . |
6- رهن دین و منفعت : بر اساس ماده 744 قانون مدنی ، رهن دادن دین و منفعت باطل است . بنابراین رهن دین و منفعت را نمی توان یکی از انواع رهن دانست . |
7- رهن مضاف : رهن دوم را رهن مضاف می گویند . سند رهن دوم را در رهن مضاف ، سند متمم می نامند |
8- رهن مکرر : رهن بعد از رهن اول را رهن مکرر می نامند . |
عناصر رهن
- وجود دین.
- عینیت رهن.
- تسلیم رهینه به مرتهن.
- وجود رهن پس از دین.
- اجازه فروش عین مرهونه .
توضیحات هر یک از عناصر رهن در جدول ذیل آمده است:
وجود دین |
در درجه اول در عقد رهن باید دینی بر دوش مدیون وجود داشته باشد. پیرو آن دین است که عقد رهن منعقد می شود. |
عینیت رهن |
رهن باید عین معین باشد و رهن دین و منفعت باطل خواهد بود. این موضوع بر اساس ماده ۷۷۴ قانون مدنی شرح داده شده است. |
تسلیم رهینه به مرتهن |
مال مرهونه باید به قبض مرتهن دربیاید. اما استمرار این قبض شرط درستی معامله نخواهد بود. |
وجود رهن پس از دین |
تا وقتی که دین جاری باشد رهن نیز باید باشد. در واقع برای رهن زمان مشخص نمی شود. |
اجازه فروش عین مرهونه |
عین مرهونه باید از جمله چیزهایی باشد که قانونا بتوان آن را به فروش رساند و فروش آن مجاز باشد. |
انواع رهن
♣1- رهن مال مشاع
ماده ۴۷۵ قانون مدنی در اینخصوص می گوید:شریک مال مشاع قادر نیست بدون اجازه بقیه شرکا در سهم خود تصرف حقوقی نماید.
♣2-رهن مکرر
مدیون قادر است مال مورد رهن را برای دین دیگری هم به رهن بگذارد و اگر نیاز به پرداخت حق از طریق فروش مال باشد مرتهن یعنی رهن گیرنده ی نخست، بر بقیه طلبکاران ارجح است.
جهت مشاوره حقوقی ،با وکیل متخصص و یا وکیل ملکی و وکیل قرارداد و وکیل سرقفلی با مجموعه گروه وکلای حکمت تماس بگیرید.